Voor alle hobbybrouwers
Na het koken van het wort laat je het wort afkoelen naar een temperatuur waarbij je de vergisting wilt uitvoeren. Het wort voorzie je vervolgens van gist.
Daarna begint het grote wachten. Maar wanneer moet je druk maken over het niet starten van de vergisting?
Na het enten van de gist begint de zogenaamde lagfase van de vergisting. Dat is de periode waarin de gist zich aanpast aan het wort en zich voorbereidt op de vergisting. Tijdens deze fase is er geen zichtbare vergisting waarneembaar. Hoelang deze fase duurt, is van veel factoren afhankelijk. De meest belangrijkste zijn:
De lagfase kan tussen de 2 en 72 uur duren. In de meeste gevallen start de vergisting tussen de 4 tot 15 uur.
Een hele korte lagfase is een teken van het enten van veel vitale gistcellen, terwijl een lange lagfase meestal veroorzaakt wordt door te weinig vitale gistcellen. Anders gezegd als het lang duurt voordat de vergisting start heb je bijna altijd te weinig gist geënt aan het begin van de vergisting. Het enten van te weinig gist kan ook zorgen voor een gestokte vergisting.
Als je weinig gist hebt of wanneer de (vloeibare) gist die hebt al wat ouders is, kun je een giststarter maken met de gist die hebt.
Vooral bij eenvoudige plastic vergistingsemmers komt het voor dat deze niet goed afsluiten. Voor een goede werking van je waterslot is het noodzakelijk dat je vergistingsemmer/gistvat hermetisch afsluit. Het kleinste lekje kan maken dat je waterslot niet goed werkt.
Controleer daarom je brouwsel visueel als je denkt dat de vergisting na 24 uur niet gestart is. Verwijder daarvoor de deksel van het gistvat en kijk naar de inhoud van het vat. Als je een schuimlaag of een bruine rand ziet met een kleverige substantie dan is de vergisting gewoon gestart of zelfs al afgerond. Eventueel kun je een monster nemen om het SG te bepalen ter verdere controle.
Als na 24 uur de hoofdgisting voorbij is, wil dat nog niet zeggen dat je meteen kunt bottelen. Laat het bier nog minstens 7 dagen staan om het bier goed uit te gisten. Zie ook de pagina over nagisting.
Omdat je gistvat niet goed afsluit zul je, om oxidatie van je bier te voorkomen, je bier moeten overhevelen naar een ander vat of grote fles dat wel goed afsluit. Sluit dit vat af met een waterslot.
Het gistvat op een warmere plek zetten en zo nu en dan zwenken met het vat kan helpen om de vergisting sneller op gang te krijgen.
Ideaal is het als je gistvat verwarmd en gekoeld kan worden. Op die manier kun je de temperatuur verhogen mocht deze te laag zijn voor het snel op gang komen van de vergisting.
Houd er rekening mee dat de start van de vergisting per keer anders kan zijn. Het feit dat de ene keer de vergisting na 4 uur is gestart, wil niet zeggen dat dit de volgende keer ook zo is. Zeker als je vloeibare gist gebruikt kan de vitaliteit van de gist variëren.
Ook als je een zwaarder bier of meer liters gebrouwen hebt, duurt het langer als je dezelfde hoeveelheid gist geënt hebt. Er zijn dan meer suikers die vergist moeten worden waardoor je ook meer gist hoort te enten.
Op verpakkingen van gist staat vaak dat de inhoud te gebruiken is voor bijvoorbeeld 20 liter wort. Wat er niet bij staat dat de gistfabrikant uitgaat van een wort met een begin SG van 1050. Als je wort gebrouwen hebt met een begin SG van 1075 heb je anderhalf keer zo veel suikers die vergist moeten worden…
Het is van belang dat de tijd dat de vergisting start niet te lang is. De kans op het ontwikkelen van ongewenste micro-organismen is dan groter. Om de kans op infecties zo klein mogelijk te houden doe je er goed aan je gistvat zo veel mogelijk gesloten te houden. Als na 24 uur na het enten van de gist nog geen enkel teken van vergisting te zien is, doe je er goed aan extra gist toe te voegen. Haal de deksel van het vat en kijk naar het oppervlak (zie hiervoor onder “Niet goed sluiten gistvat”.)
Het verdient aanbeveling om altijd 1 of 2 soorten korrelgist op voorraad te hebben naast de gist die je wilt gebruiken voor het brouwsel dat je aan het maken bent. Korrelgist bewaart goed en is jarenlang bruikbaar, zeker als je het in een koelkast bewaart.
Naast gist is het ook een goed idee om complexe gistvoeding in huis te hebben. Deze voeg je toe volgens de gebruiksaanwijzingen tegelijk met de extra gist.
Gebruik een gistcalculator voor het berekenen van de benodigde hoeveelheid gist. Ga uit van de fictie dat er nog niet eerder gist is geënt. Je voegt dan altijd voldoende gist toe.
Verwijzingen naar andere artikelen op deze site.
Opmerkingen over dit artikel kun je geven via het topic https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,46287.html
Via deze link kun je op deze site zoeken naar het onderwerp “start vergisting”.