Voor alle hobbybrouwers
Daar is een drietal redenen voor.
Ja, de gebruikelijkste onder hobbybrouwers is het slangenmodel. Maar er zijn ook cilindrische watersloten in diverse maten voor grotere gistvaten.
Daarnaast kun je ook een zogenaamde blow-off , wat in feite een heel groot waterslot is.
De kleine S-vormige watersloten zijn te koop met 3 gestapelde kleine bolletjes of met rechte verticale verdikkingen. Bij de bolletjesvariant vul je het waterslot tot net boven het onderste bolletje. Bij de variant zonder bolletjes tot het maatstreepje (ongeveer 1/3 van de verticale verdikking). De ideale hoeveelheid water is bij deze watersloten 10 ml.
De cilindrische watersloten heb je 2- of 3-delig. Bij deze watersloten moet je zorgen dat de onderkant van de cilinder onder water zit. Bij sommige cilindrische watersloten kan de deksel door het ontsnappende koolzuurgas omhoog worden gedrukt waarna deze scheef staat. Zolang de onderkant van de bovenste cilinder onder het vloeistofniveau zit is dat geen probleem en werkt het waterslot.
Tijdens de vergisting produceert de gist allerlei esters. Fruitvliegjes worden als een magneet door de fruitige geuren aangetrokken.
Onderzoek heeft aangetoond dat fruitvliegen dragers zijn van tal van verschillende biergisten. Deze gisten kunnen zowel positieve als negatieve invloed op je bier hebben. Om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen kun je ze het beste buiten je brouwsel houden.
Zie ook het artikel Your Beer Attracts Fruit Flies on Purpose
Naast wilde gisten zijn fruitvliegen dragers van andere ongewenste micro-organismen zoals bacteriën.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
Als de vloeistof in je waterslot vrij is van micro-organismen is dat geen probleem. Hoe je kunt voorkomen dat er micro-organismen zich ontwikkelen in een waterslot is hiervoor uiteengezet onder “Waarmee kan een waterslot het beste gevuld worden”.
Het aftappen van gist bij een cilinderconisch gistvat geeft onderdruk. Hierdoor kan “het water” uit het waterslot worden gezogen. Of dat schadelijk is voor je bier ligt aan hetgeen waarmee je waterslot gevuld hebt. Zie hiervoor.
Sommige hobbybrouwers geven de voorkeur aan om het waterslot weg te nemen als ze gist gaan aftappen. Dat is een mogelijkheid, maar dit betekent dat zuurstof en micro-organismen vrijelijk kunnen toetreden. Beter is het waterslot niet te verwijderen en steeds een kleine hoeveelheid gist af te laten. Dat er wat lucht via het waterslot aangezogen is onvermijdelijk, maar door de vloeistof in het waterslot is er meer weerstand.
Soms duurt het een tijdje voordat de vergisting begint. Als de vergisting zichtbaar is begonnen werkt het waterslot. Als dat niet het geval is, is je gistvat niet gasdicht. Zo simpel is het.
Eventueel kun je rand van je gistvat voorzien van Duck tape, maar dat wil niet altijd werken. Kijk ook naar de aansluiting van het waterslot op de deksel van gistvat. Zie ook het artikel Mijn vergisting start niet, wanneer moet ik extra gist toevoegen?
Soms verloopt de vergisting zo stormachtig dat je waterslot helemaal leeg wordt geblazen. Dat kan op zich niet zo veel kwaad. Door de grote overdruk kunnen geen micro-organismen of zuurstof in je gistvat komen. Maar als de storm een beetje uitgeraasd is kan dat wel een probleem worden. Daarom is het verstandig het waterslot opnieuw te vullen. Als het waterslot daarna weer snel leeg is wordt het tijd voor een zogenaamde blow-off.
Een blow-off is niets anders dan een slang dat je in het gat van het waterslot steekt. De slang moet naar beneden hangen en mag niet knikken. Het andere uiteinde van de slang hoort in emmertjes, pot of fles uit te komen dat gevuld is met water. In feite is een blow-off een waterslot op afstand met een grotere capaciteit dan een gewoon waterslot.
Een blow-off wordt ook vaak gebruikt als de ruimte boven een gistvat te klein is voor het plaatsen van een waterslot.
Let bij het gebruik van een blow-off op een paar dingen.
Door afkoeling in je gistvat krimpt de lucht boven de vloeistof. Het waterslot kan hierdoor naar de andere kant (naar het gistvat) gaan werken.
Het andersom werken van een waterslot kan helemaal aan het begin van de vergisting ook gebeuren door de aanmaak van nieuwe gistcellen. In deze fase van de vergisting gebruikt de gist zuurstof. Dit kan zorgen voor het aanzuigen van (een klein beetje) lucht. Het gaat hierbij om een kortstondige periode. Het is een teken van een krachtige vermenigvuldiging van de gist.
Nadat de vergisting beëindigd is wordt er geen koolzuurgas meer aangemaakt. Bij een goed afgesloten vat kunnen temperatuurswisselingen ervoor zorgen dat bij afkoeling (’s nachts) lucht het gistvat in gaat en door opwarming (overdag) koolzuurgas door het waterslot gedrukt wordt.
Om dit te voorkomen gebruiken veel hobbybrouwers een koelkast als vergistingskast. De koelkast wordt voorzien van een mogelijkheid tot verwarmen. De temperatuur wordt geregeld door een nauwkeurige extreme thermostaat.
Overigens is het goed je bier niet te lang te laten staan als de vergisting beëindigd is. Zie ook het artikel Nagisting.
Bij een snelle vergisting wordt er veel schuim gevormd. Ook zijn er gisten die op je bier gaan liggen en een gistdek op je bier vormen. Zeker als je gistvat goed gevuld is kan dit tot het overschuimen van je waterslot leiden.
Op zich is het overschuimen geen probleem. Verwijder het waterslot en vervang deze door een schone. Zie hier voor het schoonmaken van een waterslot. Verwijder alle gistresten rond het gat van het waterslot zorgvuldig. Op dit manier voorkom je de ontwikkeling van ongewenste micro-organismen.
Maar het komt ook voor dat er zo veel schuim en gist door je waterslot naar buiten komt dat het niet zinvol is het waterslot steeds schoon te maken. Het is dan tijd om een blow-off te gaan gebruiken.
Daar kunnen verschillende redenen voor zijn.
Zie het artikel Gestokte vergisting.
En verder kan het waterslot niet meer werken als je het gistvat hebt geopend en daarna een gaslek is ontstaan door het niet goed afsluiten van de deksel.
Zolang de onderkant van de cilinder onder water staat en sprake is van belvorming door ontsnappend koolzuur is dat geen probleem.
Om te voorkomen dat insecten en stof met micro-organismen in je waterslot kunnen komen moet je je waterslot afdekken. Dat kan met de dop die meegeleverd wordt of met een groot stuk aluminiumfolie dat je over de bovenkant van het waterslot vouwt.
Als je waterslot niet vervuild is dan volstaat het doorspoelen met heet water. Daarna laat je slangenwaterslot helemaal leeglopen door deze een aantal keren om te draaien. Er mag geen water in het waterslot achterblijven.
Een vervuild waterslot moet ontdaan worden van alle schuim en gistrestanten. Dat kan door het waterslot een tijdje ondergedompeld te houden in een oplossing van een goed reinigingsmiddel. Daarbij moet het waterslot weer een paar keer draaien om alle luchtbellen te verwijderen. Middelen die je kunt gebruiken zijn oxi-producten, Enzybrew 10 en caustic-producten. Daarna goed uitspoelen en droog bewaren.
Watersloten zijn niet erg duur. Je kunt er ook voor kiezen om het waterslot in de zak van het plasticafval te doen…
Het is overigens handig om altijd een reserve waterslot bij de hand te hebben. Dat waterslot kun je direct gebruiken als je waterslot vervuild is. Het schoonmaken van een waterslot kost namelijk tijd.
Om heel kort te zijn: nee. Een Sterilock waterslot bestaat uit een terugslagklepje met een geurfilter. Gebleken is dat terugslagkepjes geen goede bescherming bieden tegen het voorkomen van oxidatie van je bier tijdens de nagisting. Als er te weinig overdruk is laten dergelijke klepjes zuurstof door.
Wat je wel kunt doen is boven het geurfilter een waterslot bevestigen met behulp van een rubberen stop met een gat. Op die manier voorkom je het vrijkomen van onaangename geurtjes en het oxideren van je bier.
Voor meer veel gestelde vragen zie hier.
Opmerkingen over dit artikel kun je geven via het topic https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,46311.html
Via deze link kun je op deze site zoeken naar het onderwerp “waterslot”.