Voor alle hobbybrouwers
Desinfectie *
Brouwen is schoonmaken wordt wel eens gezegd. Toch zijn er maar weinig onderwerpen waarover zoveel gediscussieerd is onder hobbybrouwers dan over schoonmaken en desinfecteren. Het is vergelijkbaar met het schoonmaken van een woning, iedereen heeft daarvoor zijn of haar manieren en favoriete schoonmaakartikelen. En het ene huis is schoner dan het andere…
Voor het goede begrip begint dit artikel met een omschrijving van de begrippen schoonmaken, desinfecteren en steriliseren.
Het komt nog een paar keer terug in dit artikel.
De gouden regel is: eerst schoonmaken en daarna desinfecteren. Materialen die niet goed schoon zijn zijn niet dan wel niet goed te desinfecteren. Schoonmaken doe je meteen na gebruik. Desinfecteren vlak voor het opnieuw gebruiken.
In dit artikel vind je een overzicht van schoonmaak- en desinfecteermiddelen. Klik hier om daar snel naartoe te gaan. Wil je meer weten over schoonmaken en desinfecteren ervan lees dan het gehele artikel.
Als je bier wilt brouwen zonder smaakafwijkingen is het goed schoonmaken van alle materialen waarmee je werkt uiterst belangrijk. Door direct na gebruik altijd je brouwspullen grondig schoon te maken voorkom je veel poetsen later. Ook is de kans op de ontwikkeling infectiehaarden veel kleiner. Restanten bostel, hop en andere organisch materiaal kunnen een voedingsbron vormen voor allerlei micro-organismen, iets wat je dient te voorkomen.
Bij het brouwen van bier heb je vooral te maken met organische verontreinigen. Niet erg vreemd want we brouwen bier met organische grondstoffen (mout, hop en gist). Op dit soort verontreinigen werken basische reinigingsmiddelen het beste.
Daarnaast kunnen er ook anorganische verontreinigen ontstaan. Je moet dan denken aan kalkafzettingen uit je brouwwater en biersteen.
Biersteen is afzetting dat bestaat uit organische en anorganische stoffen. Vooral in bierflesjes waarin een langer tijd bier heeft gestaan komt biersteen voor. Maar ook in je gistvat en brouwketel kun je het tegenkomen.
Het verwijderen van anorganische verontreinigingen gaat het beste met een zuur reinigingsmiddel.
Voor het goed reinigen van je brouwapparatuur heb je dus meerder reinigingsmiddelen nodig. Het beste gebruik je eerst een basische reiniger en daarna een zure reiniger. Je kunt ook schoonmaken met een basisch middel en desinfecteren met een zuur middel.
Je brouwketel hoort schoon te zijn. Hoewel micro-organismen afgedood worden tijdens het koken van het wort, kunnen door hen aangemaakte stoffen een negatieve invloed hebben op de smaak van je bier. Voor alle materialen die je gebruikt vóór het koken geldt dat deze schoon horen te zijn, maar ook dat desinfecteren niet nodig is. Het langdurig koken zorgt ervoor dat het wort nagenoeg steriel is. Dat is maar goed ook, want mout is allesbehalve steriel.
Veel hobbybrouwers brouwen met een zogenaamde all-in-one brouwautomaat. Een vervelend probleem is dat bij een zwaar en dik beslag de maisch kan aanbranden aan de bodem waar het verwarmingselement zich bevindt. Het verwijderen daarvan kan moeizaam zijn. Middelen die je kunt gebruiken zijn Five Star PBW en Enzybrew 10. Laat deze middelen een tijd inwerken.
Een ander middel waarmee goede ervaringen zijn opgedaan is Barkeepers Friend. Dit middel kan ook gebruikt worden voor het passiveren van rvs.
Tot het moment waarop het wort gekoeld wordt is de kans op infectie gering. Dit betekent dat de brouwketel niet gedesinfecteerd hoeft te zijn. Zodra het wort afgekoeld is, is deze erg gevoelig voor infecties. Vanaf dat moment dien je uiterst hygiënisch te werken.
Let ook op de ruimte waarin je gistvat staat. Deze hoort goed gereinigd te zijn en er mogen geen hoeken zijn waar schimmels groeien. GFT-afval in de ruimte waar je de vergisting uitvoert is uit den boze.
Restanten bier verwijder je direct. Het mooiste is het als de vloer glad is en vaak gedweild wordt. Tegeltjes tegen de wanden, die je regelmatig schoonmaakt, helpt ook.
Als je vergist in een gistingskast mag zich daar geen zwarte schimmel ontwikkelen. Poets de binnenkant van de kast regelmatig. Zwarte schimmel kun je kwijtraken met een goed desinfecteermiddel zoals Ecolab Oxydes Rapid.
Naast het schoonmaken van de materialen die je gebruikt bij het brouwen van bier, hoor je sommige spullen ook te desinfecteren. Dat is nodig voor alles wat met afgekoelde wort en jongbier in aanraking komt.
Ook als je spullen er schoon uitzien is het belangrijk om ze vlak voor gebruik te desinfecteren als ze in aanraking komen met afgekoelde wort of jongbier. Micro-organismen zijn klein, heel klein, je ziet ze niet. En het infectieduiveltje ligt altijd op de loer…
Nogmaals de gouden regel is: eerst schoonmaken en daarna desinfecteren. Op een schoon (en droog oppervlak) kunnen micro-organismen zich niet ontwikkelen. Daarnaast werken de meeste desinfectiemiddelen beter op een schoon oppervlak.
Desinfecteren doe je vlak voor gebruik. Op deze wijze hebben micro-organismen geen kans.
Hiervoor is een definitie gegeven van desinfecteren. Een andere definitie is: het thermisch of chemisch doden of inactiveren van micro-organismen waarbij het aantal micro-organismen wordt teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau. Voor ons hobbybrouwers betekent dit dat micro-organismen niet de overhand mogen krijgen tijdens de vergisting.
Desinfectie moet altijd voorafgegaan worden door reiniging. Als alles brandschoon is dan is de noodzaak tot desinfecteren kleiner. Maar dat betekent niet dat er geen micro-organismen op kunnen zitten. Zeker als er enige tijd heeft gezeten tussen het schoonmaken en opnieuw gebruiken van brouwmaterialen die in contact komen met wort of jongbier is desinfectie geen overbodige actie.
Er zijn reinigingsmiddelen die ook desinfecterende eigenschappen hebben. Voorbeelden daarvan zijn chloorhoudende reinigingsmiddelen en oxi-producten. De desinfecterende werking verschilt per middel.
Natuurlijk dient de tijd tussen het behandelen en het gebruik van het voorwerp kort zijn.
Chloorhoudende reinigers doden in korte tijd veel micro-organismen en maken goed schoon. Ze zijn echter minder goed voor het milieu en restanten kunnen vervelende fenolische smaakafwijkingen geven. Naspoelen is daarom onontkoombaar.
Voor het desinfecteren gebruik je meestal een ander middel dan voor het reinigen. Alle middelen die in het “Overzicht reinigings- en desinfectiemiddelen” minimaal 3 plustekens hebben in de kolom desinfectie zijn in principe geschikt.
Er zijn middelen die formeel zijn toegelaten als desinfectiemiddel. Wettelijk mogen alleen deze middelen worden gebruikt als biocide (= desinfectiemiddel). Deze middelen zijn terug te vinden in de database van de Ctgb, College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden en die van de ECHA, European Chemicals Agency. In de toelating staan zaken als toepassingsgebied, doelorganismen, verdunning, contacttijd etc. Een toegelaten middel is te herkennen aan het toelatingsnummer.
In het overzicht zijn de middelen die een formele toelating hebben als desinfectiemiddel aangeduid met de hoofdletter T onder de kolom ‘desinfectie’.
Voor materialen die in contact komen met voedsel geldt dat een middel toegelaten moet zijn voor PT04 (Voeding en diervoeders);. Producten voor desinfectie van uitrusting, houders, eet- en drinkgerei, oppervlakken of pijpleidingen voor de productie, het vervoer, de opslag of consumptie van voedingsmiddelen of diervoeders (met inbegrip van drinkwater) voor mens en dier.
Desinfecteren kan ook met behulp van hitte, bijvoorbeeld stoom. Wees met stoom uiterst voorzichtig. Je kunt je eraan branden en bij het maken van stoom bestaat er een explosiegevaar als het vrijkomen van stoom belemmerd wordt.
Ook heet water met een temperatuur boven de 70 °C is bruikbaar. Houd dan rekening met een lange benodigde contacttijd van minimaal 20 minuten. Hoe hoger de temperatuur des te korter de contacttijd kan zijn. Even afspoelen met heet leidingwater is niet voldoende voor een goede desinfectie.
Als je hitte gebruikt voor het desinfecteren dan is extra belangrijk dat je spullen goed schoongemaakt zijn. Restanten eiwitten harden uit door verhitting waardoor deze later veel moeilijker te verwijderen zijn. Zo kunnen er in flessen oneffenheden ontstaan die het spontaan uit de fles komen van bier bevorderen.
Het desinfecteren van een voorwerp hoort dus vlak voor het gebruik te gebeuren. Het fijne is dat sommige desinfectiemiddelen zoals Star San, producten op basis van ethanol en oxi-producten niet nagespoeld hoeven te worden volgens de producent. Als het middel op een voorwerp wordt gespoten en het voorwerp “nat” blijft hebben micro-organismen geen enkele kans.
Het vervelende is dat de Nederlandse warenwetgeving voorschrijft dat bij de bereiding van voeding en dranken schoonmaak- en reinigingsmiddelen altijd nagespoeld moeten worden. Hierdoor wordt voorkomen dat een residu van een middel in het voedsel of drank kan komen. Maar vanuit het oogpunt van hygiëne is het ook een wat vreemde regel omdat je door het naspoelen ongewenste micro-organismen via het spoelwater kunt introduceren.
Als hobbybrouwer hoef je je niets aan te trekken van deze regel, maar als je de stap zet naar het commercieel brouwen is het iets om rekening mee te houden.
Overigens zijn er veel hobbybrouwers die geen enkel restant van een desinfectiemiddel in hun bier willen hebben, ondanks dat deze niet schadelijk zijn voor de gezondheid of de smaak van je bier. Zij spoelen altijd na. Gelukkig zitten er nagenoeg geen bierschadelijke micro-organismen in het Nederlandse en Belgische leidingwater.
Als je chloorhoudend middel gebruikt voor het desinfecteren zul altijd moeten naspoelen om smaakafwijkingen te voorkomen. Maar er zijn meer middelen waarbij naspoelen sterk aanbevolen wordt. Lees altijd de aanwijzingen op de verpakking.
Steriliseren is kort gezegd het afdoden van alle micro-organismen. Bij het brouwen van bier is dat in de praktijk niet snel nodig. Door het enten van voldoende actieve gist gaat de pH van het wort snel omlaag en wordt er koolzuur en alcohol gevormd. Ook verbruikt gist voedingsstoffen die daardoor niet beschikbaar zijn voor andere micro-organismen.
Echter, als je de vergisting begint met heel weinig actieve gistcellen dan is steriliteit wel geboden. Dit is het geval als je gist opkweekt uit een flesje commercieel bier. Bij het opkweken van gist uit een verpakking vloeibare gist volstaat desinfecteren. Er zijn dan in verhouding meer actieve gistcellen aanwezig.
Het steriliseren van spullen voor het opkweken van gist gaat het beste met behulp van hitte. Dat kan met een hoge druk pan. Ook een gasvlam kan nuttig zijn voor het steriliseren van een entnaald.
Herbert Sinner was een Duitse wetenschapper in dienst van Henkel, een bekende fabrikant van wasmiddelen. Hij is de bedenker van de Cirkel van Sinner. De cirkel is een schematische weergave van een reinigingsproces. De cirkel bestaat uit 4 taartpunten/factoren: temperatuur, contacttijd, mechanische arbeid en concentratie reinigingsmiddel (chemie).
Het idee achter de cirkel van Sinner is dat het oppervlak van de cirkel steeds hetzelfde blijft, maar dat de grootte van de taartpunten kan variëren. Wordt 1 van de factoren groter of kleiner, dan moet dit door de andere factoren gecorrigeerd worden. Zo zorgt een hogere temperatuur dat je een kortere contacttijd kunt hanteren en ook minder reinigingsmiddel nodig hebt. En ook dat als je harder boent je minder reinigingsmiddel nodig hebt.
Ook bij het desinfecteren van een oppervlak met behulp van chemische middelen is de cirkel van toepassing. Een hogere temperatuur, langere contacttijd en hogere concentratie maken dat de desinfectie effectiever is.
De meeste reinigingsproducten werken beter bij een hogere temperatuur. Een te hoge temperatuur kan echter de werking belemmeren doordat eiwitachtige substanties uitharden, vergelijkbaar met het koken van een ei. Zo heeft PBW een optimale werkingstemperatuur tussen de 50 en 60 °C.
Alle schoonmaak- en desinfectiemiddelen hebben tijd om in te werken op een vervuild oppervlak of micro-organismen. Maar net als bij alle andere factoren van de cirkel van Sinner, kan een korte contacttijd worden opgevangen door de andere 3 factoren. Een sterker middel (chemie), harder boenen (arbeid) en heter water (temperatuur) kunnen een korte contacttijd opvangen. Toch is er altijd een minimale contacttijd nodig.
Een te lange contacttijd kan ook als je middelen gebruikt waarin natriumcarbonaat (soda) zit. Een lange contacttijd met een afnemende temperatuur kan ervoor zorgen dat een witte waas ontstaat op het materiaal dat je schoonmaakt. Het verwijderen van de waas kan met een zuur, als de contacttijd daarmee lang genoeg is…
Beweging zorgt voor een intensiever contact tussen het voorwerp met het middel. Hoe meer beweging of wrijving des te beter een oppervlak schoon wordt gemaakt.
Het intensief schoonmaken van kranen en relatief kleine voorwerpen kan met behulp van een ultrasoon apparaat.
Slangen kunnen schoongemaakt worden door er reinigingsvloeistof door te pompen. Voor een goede turbulentie in de slang dient het debiet minimaal 1,5 m/s te zijn.
Voor meer wrijving kun je ook een borstel gebruiken. Pas wel op voor de vorming van krassen.
Met een krachtig reinigingsmiddel is minder arbeid nodig. Maar te veel chemie kan ook voor problemen zorgen. Zo kan overdosering residu achterlaten, aantasting van het te reinigen oppervlak veroorzaken en zelfs ervoor zorgen dat het middel minder goed werkt. Let dus altijd goed op de aanbevolen dosering
Een stof met goede reinigende eigenschappen is natriumhydroxide. Een oplossing van deze stof wordt natronloog genoemd. Het is een stof met sterk corrosieve eigenschappen. Niet voor niets wordt de stof ook bijtende soda genoemd. Voor een goede werking moet je een relatief hoge concentratie natronloog gebruiken (5%) bij een hoge temperatuur (80 °C). Deze combinatie maakt dat je heel erg moet oppassen als je natronloog gebruikt voor het reinigen van brouwapparatuur.
Veel basische reinigingsmiddelen die voor ons hobbybrouwers te koop zijn bevatten ook natriumhydroxide. Daarnaast bevatten deze reinigers ook andere stoffen. Al met al hebben deze reinigers vaak een complexe samenstelling. Fabrikanten van de middelen hebben hun eigen formules (die soms gekraakt worden). Door de samenstelling werken de middelen beter op specifieke verontreinigingen. Vergelijk het met het schoonmaken in huis. Voor een stenen vloer gebruik je een ander middel dan voor de vaat of voor je kleding. En in veel huishoudens wordt voor de kleding weer verschillende middelen gebruikt.
Door de toevoegingen kan een reinigingmiddel beter werken. Zo kan er een stof worden toegevoegd waardoor de oppervlaktespanning wordt verlaagd waardoor het middel beter indringt in krasjes en kieren.
Ook kunnen er stoffen worden toegevoegd waardoor actieve zuurstof vrijkomt, eiwitten afgebroken worden dan wel ervoor zorgen dat het vrijgemaakte vuil zich niet opnieuw hecht aan het materiaal.
De complexe samenstelling van reinigers maakt dat je deze bij een lagere temperatuur en in een lagere concentratie kunt gebruiken dan natriumhydroxide. Daardoor zijn ze veel veiliger in gebruik en ook uiteindelijk ook goedkoper ondanks de hogere aankoopprijs.
Pas op voor het veroorzaken van krassen bij het borstelen en poetsen van je brouwapparatuur. In krassen kunnen micro-organismen zich nestelen. Niet alle reinigings- en desinfectiemiddelen kunnen in smalle krassen of kiertjes indringen.
Een reinigings- en desinfectiemiddel dient afgestemd te zijn op het materiaal waarop het wordt toegepast.
Zo zijn kopen en aluminium metalen die aangetast kunnen worden door zure middelen. Aluminium wordt ook aangetast door sterk basische reinigingsmiddelen.
Chloorhoudende middelen rvs aantasten als de temperatuur en concentratie te hoog zijn of de contacttijd te lang.
Teflon kan aangetast worden door zure reinigers, maar ook door basische reinigers zoals PBW.
In de onderstaande lijst van middelen is en kolom opgenomen “Niet geschikt op”. Deze informatie is ter indicatie. Raadpleeg altijd de gebruiksaanwijzingen van het middel.
Met de meeste reinigings- en desinfectiemiddelen moet je oppassen. Ze kunnen je huid aantasten en blijvend oogletsel veroorzaken. Alle reden om beschermingsmiddelen te gebruiken zoals handschoenen en een beschermingsbril. Zeker bij het oplossen/verdunnen is voorzichtigheid geboden.
Ook moet je uiterst voorzichtig zijn met middelen die waterstofperoxide bevatten. Deze middelen zijn niet bedoeld voor huishoudelijk gebruik.
Naam middel | Reiniging | Desinfectie * | Ba/Neu/Zu | Werkzame stoffen * | Concetratie | Temperatuur | Min contacttijd | CIP geschikt | Niet geschikt op | Bijzonderheden |
++++ | +++ | Basisch | Natriumcarbonaat, dinatriummetasilicaat, trocloseen natrium, | 10 – 20 g/l | 40 – 80 | 10 – 20 min | Ja | Zachte metalen | Krachtige reiniger met actieve chloor. Altijd grondig naspoelen! | |
++++ | +++ | Basisch | Geen gegevens bekend door ontbreken van een veiligheidsblad | 1 g/l | 40 – 80 | 5 – 60 min | Ja | Kan putcorrosie veroorzaken op rvs bij langdurig contact. | Krachtige reiniger met actieve chloor. Altijd grondig naspoelen! | |
++ | ++ | Basisch | Natriumcarbonaatperoxyhydraat; natriumcarbonaat | 4 g/l | 40 – 55 | 3 – 5 min | Nee | Zwaar verontreinigde materialen | Werking 8 uur na oplossing minder effectief. Naspoelen niet nodig. Kan een witte waas achterlaten. | |
+ | +++ | Zuur | Fosforzuur; benzeensulfonzuur | 15 à 25 ml /10 l | 10 – 50 | 60 sec | Nee | Zachte metalen (koper, aluminium) | Verwijdert kalkafzetting. Naspoelen niet nodig. Niet met chloorhoudende middelen gebruiken | |
Bijtende soda / loog | ++++ | ++ | Basisch | Natriumhydroxide | 10 – 30 g/l | 50 – 60 | 5 – 10 min | Ja | Tast veel materialen aan. | Zeer corrosief. Gebruik van veiligheidsbril en handschoenen zijn |
++++ | +++ | Basisch | Natriumhydroxide, natriummetasilicaat, trocloseen natriumdihydraat, benzeensulfonzuur, alifatische | 1 g/l | 40 – 80 | 5 – 60 min | Ja | Kan putcorrosie veroorzaken op rvs bij langdurig contact. | Zeer krachtige reiniger met actieve chloor. Altijd grondig naspoelen! | |
++ | T ++++ | Neutraal | Ethanol (80%) | 5 min | Licht ontvlambaar. Naspoelen niet nodig. | |||||
++ | ++ | Basisch | Natriumcarbonaatperoxyhydraat; natriumcarbonaat | 4 g/l | 40 – 55 | 2 – 5 min | Nee | Zwaar verontreinigde materialen | Werking 8 uur na oplossing minder effectief. Naspoelen niet nodig. Kan een witte waas achterlaten. | |
++ | +++ | Zuur | Fosforzuur; benzeensulfonzuur; natriumcumenesulfonaat; decylglucoside | 15 à 25 ml / 10 l | 10 – 50 | 60 sec | Nee | Zachte metalen (koper, aluminium) | Verwijdert kalkafzetting. Naspoelen niet nodig. Niet met chloorhoudende middelen gebruiken | |
+++ | ++ | Basisch | Natriummetasilicaat, pentahydraat,natriumcarbonaat, natriumpercarbonaat, tetrakaliumpyrofosfaat , tetranatriumethyleendiaminetetraäcetaat | 7 tot max 21 g/l | Optimum bij cip | 30 min bij cip. | Ja | Teflon | Verwijdert organische verontreinigingen. Dosering afhankelijk mate verontreiniging. | |
Chloorbleekwater | +++ | ++++ | Basisch | Natriumhypochloriet | 5 – 10 ml/l | 20 – 40 | 5 min | Ja | RVS en zachte metalen | Zeer goed naspoelen! |
++ | T | Neutraal | Ethanol, isopropyl alcohol | Onverdund spuiten op voorwerp | 5 min | Vervanger voor P3-Alcodes zonder glutaraldehyde. Licht ontvlambaar. Naspoelen niet nodig. | ||||
+++ | T ++++ | Neutraal | waterstofperoxide | 1- 5 min | Niet spoelen | |||||
+++ | T ++++ | Neutraal | Propaan-1-ol | Desinfecterende handgel, parfumvrij. Licht ontvlambaar. Goed afspoelen. | ||||||
+++ | T ++++ | Zuur | Propaan-1-ol, waterstofperoxide, fosforzuur | Onverdund spuiten op voorwerp | 5 min | Niet harde oppervlakten | ||||
++ | T | Neutraal | Ethanol, isopropyl alcohol, glutaraldehyde | Onverdund spuiten op voorwerp | 2 – 5 min | |||||
Enolsan | ++++ | +++ | Basisch | 10 g/l | 15- 25 | 10 uur | Metalen | Voor het reinigen van glasvezel filterpatronen van Enolmatic flessenvuller. Cloorhoudend. | ||
+++++ | + | Basisch | Natriumcarbonaat, natriumpercarbonaat, dinatriummetasilicaat, diverse enzymen | 5 – 10 g/l | 45 – 60 | 10 – 30 min | Ja, dosering 10 g/l | Zachte metalen | Door enzymen zeer effectief op organische verontreinigingen. Dosering afhankelijk mate verontreiniging. | |
++++ | + | Neutraal | Hogere alcoholen, subtilisine, diverse enzymen | 10 ml/ | 50 -60 | 30 min | Ja | Bedoeld voor professioneel gebruik. Te gebruiken voor bottelmachines. | ||
+++ | ++ | Basisch | Natriummetasilicaat pentahydraat, natriumcarbonaat, natriumpercarbonaat, natriumlaurylethersulfaat | 7,5 tot max 15 ml/l | Optimum bij cip | 30 min bij cip. | Ja | Teflon | Verwijdert organische verontreinigingen. Dosering afhankelijk mate verontreiniging. | |
+++ | ++ | Basisch | Natriummetasilicaat pentahydraat,natriumcarbonaat, natriumpercarbonaat, natriumlaurylethersulfaat | 7 tot max 21 g/l | Optimum bij cip | 30 min bij cip. | Ja | Teflon | Verwijdert organische verontreinigingen. Dosering afhankelijk mate verontreiniging. | |
+ | ++ | Zuur | Fosforzuur | 25 à 40 ml /10 l | 2- 3 min | Ja | Zachte metalen (koper, aluminium) | Verwijdert kalkafzetting. Naspoelen niet nodig. Niet met chloorhoudende middelen gebruiken. Verwijderd geurtjes. | ||
+ | +++ | Zuur | Fosforzuur; benzeensulfonzuur | 15 à 25 ml /10 l | 10 – 50 | 60 sec | Nee | Zachte metalen (koper, aluminium) | Verwijdert kalkafzetting. Naspoelen niet nodig. Niet met chloorhoudende middelen gebruiken | |
++++ | ++ | Basisch | Natriumsulfaat, natriumtripolyfosfaat, Natriummetasilicaat, | 7 – 14 g/l | 55- 65 | 30 min | Voor harde en zachte metalen. Verwijderd eiwitten. | |||
Schoonmaakazijn | +++ | + | Zuur | Azijnzuur | 40 – 100 ml/l | 25- 50 | 10 – 180 min | Ja | Zachte metalen | Werkt op kalkafzettingen. Concentratie en tijd afhankelijk van verontreiniging. |
Sulfiet | + | +++ | Zuur | Kaliummetabisulfiet | 2 g/l icm met 0,5 g/l citroenzuur | 2- 5 min | Ja | Altijd gebruiken in combinatie met een zuur. Vrijkomende dampen kunnen je neusorgaan beschadigen. Oplossing kan voor blijvend oogletsel zorgen. | ||
Trinatriumfosfaat | ++ | Basisch | Trinatriumfosfaat | 0,8 g/l | 40 – 60 | 15 – 60 min | Ja | Dit is de werkzame stof van vaatwasmiddel. | ||
++ | ++ | Basisch | Natriumcarbonaatperoxyhydraat; natriumcarbonaat | 4 g/l | 40 – 55 | 2 – 5 min | Nee | Zwaar verontreinigde materialen | Werking 8 uur na oplossing minder effectief. Naspoelen niet nodig. Kan een witte waas achterlaten. |
* De middelen met een T zijn formeel toegelaten als desinfectiemiddel. De andere middelen zijn officieel reinigers, hoewel ze veel micro-organismen effectief kunnen afdoden. Het ene middel doet dat beter dan het andere.
Opmerkingen over dit artikel kun je geven via het topic https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,46639.html
Via deze link kun je op deze site zoeken naar de onderwerpen “reinigen” en “desinfecteren”.