Zaneken pilsener

Adrie · 06-02-2004 09:50 u

Brouwers,

Morgen is het weer feest in Brouwerij De Vier Broeders. We gaan aan de slag met een pils, want de versie van vorig jaar is erg goed bevallen tijdens de hete zomer. Het recept is iets aangepast aan de hand van de commentaren van de jury van de ONK2003. Die vond het een mooi bier, maar te bitter. De bitterheid is dus verlaagd en de aromahop is vervangen. Dit was Hallertauer, maar nu gebruiken we Saaz, omdat deze hop nog beter bij de stijl past en ik wel een fan ben van Saaz.

Hier het recept:

Zaneken Pilsener

A ProMash Recipe Report

BJCP Style and Style Guidelines
-------------------------------
02-B European Pale Lager, Northern German Pilsner
Min OG: 1.044 Max OG: 1.050
Min IBU: 25 Max IBU: 45
Min Clr: 4 Max Clr: 8 Color in EBC

Recipe Specifics
----------------
Batch Size (L): 120.00 Wort Size (L): 120.00
Total Grain (kg): 23.00
Anticipated OG: 1.047 Plato: 11.72
Anticipated EBC: 5.4
Anticipated IBU: 27.5
Brewhouse Efficiency: 82 %
Wort Boil Time: 75 Minutes

Grain/Extract/Sugar
% Amount Name Potential EBC
------------------------------------------------------
100.0 23.00 kg. Pilsener (Maasland) 1.036 6

Potential represented as SG per pound per gallon.

Hops
Amount Name Form Alpha IBU Boil Time
---------------------------------------------------------
80.00 g. Hallertauer Pellet 5.40 9.6 First WH
70.00 g. Challenger Pellet 6.90 12.0 75 min.
50.00 g. Hallertauer Pellet 5.40 3.0 15 min.
50.00 g. Saaz Pellet 2.90 1.6 15 min.
100.00 g. Saaz Pellet 2.90 1.3 5 min.

Yeast
-----
Wyeast 2206 Bavarian Lager

Mash Schedule
-------------
Mash Type: Multi Step

Grain kg: 23.00
Water Qts: 97.22 - Before Additional Infusions
Water L: 92.00 - Before Additional Infusions

L Water Per kg Grain: 4.00 - Before Additional Infusions

Protein Rest Temp : 50 Time: 10
Intermediate Rest Temp : 60 Time: 30
Saccharification Rest Temp : 70 Time: 30
Mash-out Rest Temp : 78 Time: 5
Sparge Temp : 78 Time: 0

Na morgen bericht over hoe het verlopen is.

Groeten,

A3

TVERSCH · 06-02-2004 11:48 u

Hoi A3,

Het gebruik van Challenger hop lijkt mij niet zo'n goeie keus voor een pils.
Ik denk dat dit meer een hop is voor Engelse Ales & Bitters.
Naar mijn idee kan je dit beter vervangen door Tettnanger, Spalt Select of een Hallertau variant, die minder kruidig en meer hoppig overkomen.

Theo

Herman · 06-02-2004 12:25 u

CiteerHet recept is iets aangepast aan de hand van de commentaren van de jury van de ONK2003. Die vond het een mooi bier, maar te bitter. De bitterheid is dus verlaagd en de aromahop is vervangen.

Typisch voorbeeld van bierkeurmeesters die een pils vergelijken met een type Nederlands pils. Ik heb jullie pils ook geproefd en er zijn genoeg Duitse pilseners die bitterder zijn. Maar goed, dat is een oude discussie oprakelen.

Maar als je gaat brouwen voor wedstrijden kun je natuurlijk het beste maar luisteren naar wat de heren willen (verschilt nogal per keurmeester naar mijn mening).

Herman

Adrie · 06-02-2004 13:10 u

Herman en Theo,

De Challenger is ingegeven door het feit dat ie op moet. Aangezien die alleen voor de bitterheid is, zal de invloed op de smaak nog wel meevallen, zeker gezien de grote hoeveelheden aromahop.

Wat de bitterheid betreft gaan we natuurlijk niet alleen af op de keurmeesters (en we brouwen deze pils zeker niet om de ONK te winnen), maar ook op onze smaak en die van onze meedrinkende vrienden. Veel mensen vonden de pils te bitter, maar dat komt natuurlijk ook omdat Nederlanders niet zo gewend zijn aan bitterder pilzen.

Groeten,

A3

Edwin · 06-02-2004 14:53 u

HA3

Denk je dat deze Zaneken op tijd klaar is voor het ONK?

Edwin

Adrie · 06-02-2004 15:24 u

Ha Edwin,

Als ie maar op tijd klaar is voor de komende zomer!

Het is natuurlijk een ondergister, dus langzaam. Ik denk niet dat ie klaar is voor de uiterste inleverdatum voor de ONK en ik denk ook niet dat ie de ONK van 2005 gaat halen :P , als ie tenminste nog beter wordt dan de pils van vorig jaar. Maar we zullen zien.

Groeten,

A3

Adrie · 07-02-2004 20:59 u

Brouwers,

Zo, het zit erweer op. 115 liter pils met een begindichtheid van 1052. Alleen het weer zat niet mee:

Twee nieuwe toevoegingen aan onze brouwinstallatie hebben we vandaag voor het eerst gebruikt: de schrootmolen die in zijn vorige leven dienstdeed als haverpletter op een manege:

Het schroten ging perfect: 23 kg pilsmout in 10 minuten geschroot.

De tweede innovatie is onze tegenstroomkoeler, die vooral nu bij de pils uitstekend dienst deed omdat we natuurlijk flink terugmoesten in temperatuur:

Het brouwen ging verder precies volgens recept, maar met een beter rendement dan gepland. Verder is er eigenlijk niet veel te melden.

Groeten,

A3

Jacques · 07-02-2004 21:27 u

Hoi Adrie,

Geweldig die foto's (vooral de eerste)!

Erg leuk om te zien wat je allemaal er voor over hebt om een biertje te brouwen.

Jacques

Adrie · 09-02-2004 09:24 u

Ha Jacques,

Ach, de regen had ook een voordeel: automatische aanzuring van het beslag.

Nog even een aanvulling: die tegenstroomkoeler was echt een verademing in vergelijking met de koelspiraal die we eerst altijd gebruikten. Met name de laatste 30 graden gaan met zo'n spiraal erg langzaam. Om van 100 naar 15 graden terug te gaan voor een pils waren we eerst minstens 1,5 tot 2 uur bezig, nu ging het in een uur. Toch nog langzamer dan we hadden gehoopt, maar als we weer een bovengister gaan brouwen, dan verloopt de koeling natuurlijk een stuk beter omdat we dan terug gaan naar een graad of 25-28.

Ik denk dat het rendement hoger is uitgekomen dan voorheen omdat we fijner geschroot hebben dan bij de Maaslandbrouwerij waar we het eerst deden. Toch hebben we totaal geen last gehad bij het filteren. De Broeders zijn zeer blij met deze nieuwe aanwinst die bovendien erg goedkoop is als je hem vergelijkt met de schandalige prijs van de walsenmolen van Brouwland. We betaalden voor de haverpletter slechts 150 euro! En dat inclusief dode muizen in de behuizing. :P Enige nadeel van de molen: hij is alleen met vereende krachte te tillen. Een vaste opstelling zou fijn zijn, maar de kelder staat bij David al helemaal vol met brouwgereedschappen en apparatuur, dus we zijn er nog niet helemaal uit hoe we de molen permanent kunnen opstellen.

Groeten,

A3

Adrie · 10-02-2004 08:48 u

De pilsener staat voor een koele ondergister vrij hevig te gisten bij een (omgevings) temperatuur van 11 graden celcius. Overheerlijke geuren hangen in de kelder, herinneringen oproepend aan hete zomers

en volle, koele glazen

.

Groeten,

A3

Adrie · 16-02-2004 09:40 u

De Zaneken pilsener staat nog rustig te gisten, ongeveer 1 blob per 40 seconden. De temperatuur in de kelder is iets gestegen tot 12 graden. Echt een geduldwerkje, zo'n ondergister.

Groeten,

A3

Adrie · 23-02-2004 09:41 u

Brouwers,

De dichtheid van de pils is ondertussen gezakt naar 1009. Vanavond gaan we overhevelen naar de lageringsflessen en dan kan ik eindelijk eens proeven...

Groeten,

A3

Adrie · 26-02-2004 11:00 u

De Zaneken is maandagavond overgeheveld. Het bier smaakte inderdaad al behoorlijk droog en pilzig. Clean, licht moutig en lekker hoppig.
David stelde voor om 1 lageringsfles te dry-hoppen. Hoewel dit niet de gewoonte is bij pils lijkt het me toch een leuk experiment. Als tegenwoordig bovengistend pils al mag, dan mag dit zeker

.
We gaan dry-hoppen met 50 gram Saaz op 50 liter bier. 1 fles van 50 liter blijft ongedrooghopt.

Groeten,

A3

TVERSCH · 27-02-2004 08:25 u

Hoi A3,

Dry-hoppen bij pils is mij vorig jaar prima bevallen. Mijn Bavarian had toen een te hoog eind SG (1012), en door het toevoegen van de hop viel de 'zoete/volle' smaak minder op.
Ik heb toen drie varianten geprobeerd, Saaz/Tettnang/Herschbrück, en de Herschbrück vond ik persoonlijk het lekkerst.
Ik heb nu in lagering ca. 30 ltr pils met Wyeast Münich lager staan waaraan ik Saaz heb toegevoegd als dry-hop.
Ook staat er nog een vat van 30 ltr waar ik iets meer hop aan heb toegevoegd bij de laatste 5 min., maar als de bitterheid tegenvalt gaat hier als dry-hop de Herschbrück in, als compensatie voor de bitterheid.
De Münich lager van Wyeast produceert wel veel zwavelgeur tijdens vergisting, maar bij opwarming naar 17º is het helemaal verdwenen.
Volgende week ga ik bottelen na 5 weken lageren van 5º tot nu 1º C.
Theo

Adrie · 04-03-2004 09:44 u

Brouwers,

Aangezien de niet gedryhopte pils reeds kraakhelder was, hebben we deze gisterenavond gebotteld. De dichtheid was nog steeds 1009, dus hij is uitgegist. Met 7 gram suiker per liter is de pils op fles gegaan.
Voor het bottelen gebruiken we de vulhulp (te koop bij Brouwland). Deze heeft echter moeite met veel schuim en aangezien de pils in de kelder staat en 8 graden mat, kwam er bij het bottelen behoorlijk wat koolzuur vrij. Dit had tot gevolg dat de vulhulp regelmatig blokkeerde, wat ons vervolgens behoorlijk begon te irriteren. Pas om 24 uur waren we klaar.

De flessen staan nu na te gisten bij een temperatuur van ongeveer 12 graden.

Groeten,

A3

Adrie · 24-03-2004 09:47 u

Brouwers,

Na drie weken nagisten op fles bij een temperatuur van 12 tot 17 graden, bleek de pils kraakhelder in de fles. Tijd dus om te proeven.

Bij het inschenken ontstond een prachtige schuimkraag met fijne belletjes die lang bleef staan. Een lichte koudewaas was in het bier te zien. De kleur is iets donkerder dan de doorsnee pilsener.
De geur is hoppig en licht moutig. De smaak is eerst licht hoppig, daarna licht moutig en in de nasmaak overheerst een stevige bitterheid. Deze bitterheid blijft vrij lang hangen, maar niet achterop de tong. Het bier is nog niet helemaal uitgerijpt, want de bitterheid is nog iets te scherp. Er is geen zoetigheid van de nagistingssuiker meer te proeven, dus de hergisting op fles is klaar.

Het recept verschilt op drie punten van de vorige keer en het is een totaal ander bier geworden. Bij de vorige versie hebben we decoctie toegepast en deze keer infusie. De moutigheid en volmondigheid was de vorige keer veel groter en eerlijk gezegd beviel me dat wel in de vorige pils. Decoctie heeft dus wel degelijk een groot effect op de smaak van het bier. Het tweede verschil is, dat we vorige keer Hallertau als aromahop hadden en nu Saaz. Ik weet niet of het aan de ouderdom van de hop ligt (ik weet niet hoe lang Frans deze hop al had liggen), maar de hoparoma's waren de vorige keer meer uitgesproken. De bitterheid hebben we met iets minder dan 10 IBU verlaagd, maar door de mindere body lijkt dit bier bitterder. Volgens de Promash berekeningen zitten we nu op zo'n 28 IBU.

Voor mijn definitieve oordeel wacht ik nog even een paar weekjes, maar dit lijkt een prima urtyp pilsener te worden. Tevens ben ik benieuwd hoe de gedryhopte variant uit gaat vallen, maar die gaan we pas over een week of twee bottelen.

Groeten,

A3

Adrie · 13-04-2004 09:42 u

Verbazingwekkend hoe bier zich ontwikkelt. Na een paar weken op fles moet ik constateren dat dit bier op de Brand Urtyp lijkt! Het bloemige van de Urtyp zit ook in dit bier. Hij lijkt nu beter in balans dan een aantal weken geleden: de moutigheid komt wat meer naar voren en de bitterheid is minder scherp. Ik ga hem binnenkort nog eens naast de Brand Urtyp drinken en als hij erg lijkt, dan hebben we weer een bier voor het kloonboek.

Ik heb ook de gedrooghopte versie naast de ongedrooghopte versie geproefd. De gedrooghopte was echter nog wat zoetig (hij is pas twee weken geleden gebotteld). Hierdoor was hij nog niet goed te beoordelen. De hoparoma's lijken in ieder geval wat meer aanwezig te zijn; het bier is wat pittiger en kruidiger.

Groeten,

A3

MO · 13-04-2004 11:36 u

Zou het zo makkelijk zijn, A3, om de Urtyp te brouwen met een Wyeast? Nix eigen giststam dus?? Hoe kwam je aan de Challenger in de storting eigenlijk, Hallertau en Saaz vind ik wat meer voor de hand liggend.
gr
MO

Adrie · 13-04-2004 11:55 u

Ha Martin,

Ach, we hadden nog wat Challenger liggen die op moest. Aangezien het alleen voor de bitterheid was, levert ie verder niet zoveel smaakcomponenten op. De aromahoppen leveren wat dat betreft toch het meeste smaak op.

Verder blijkt de Wyeast Bavarian Lager gewoon prima te voldoen voor een pilsener. Ik vraag me sterk af of er in lagergisten wel zoveel verschil bestaat, behalve misschien dat er soorten zijn die behoorlijk wat diacetyl produceren. Kan best zijn dat Brand een eigen giststam heeft, maar blijkbaar wijkt die niet veel af van de Bavarian lager. Maar zoals gezegd, ik moet de bieren nog eens naast elkaar proeven.

Groeten,

A3

Adrie · 22-04-2004 09:36 u

Heren,

Gisteravond heb ik de wel en de niet gedrooghopte pils naast elkaar gedronken. Helaas proefde ik nauwelijks verschil tussen de twee. Op een gegeven moment proefde ik zelfs helemaal geen verschil meer. Waarschijnlijk komt dit doordat David had verzuimd om de zak met hop te verzwaren met knikkers, waardoor hij op het bier dreef. Ik denk dat de hoppellets zo onvoldoende met het bier in aanraking zijn gekomen. Jammer, maar helaas.

Het bier heeft echter al zoveel hoparoma's en hopsmaken dat drooghoppen eigenlijk helemaal niet nodig was.
Zoals al eerder aangegeven hebben we deze keer Saaz gebruikt als aromahop en de vorige keer Hallertauer. De bieren smaken dan ook behoorlijk verschillend en deze versie met Saaz bevalt me beter. Het is een heerlijk kruidige en een beetje bloemige pils geworden met een pittige bitterheid.

Wat me opviel was dat de bitterheid nogal ruw/schraperig op de tong overkwam. Het bier is nog jong, dus ik denk dat dat nog wel bijtrekt. De bitterheid is ongeveer 10 IBU minder dan de vorige versie, maar ik kan niet zeggen dat het bier minder bitter overkomt.

Groeten,

A3

Adrie · 26-04-2004 14:36 u

Met twee van de drie overige Vier Broeders heb ik de gedryhopte en de niet-gedryhopte pils naast de Brand Urtyp gedronken. Onze bevindingen:

De Brand Urtyp is lichter van kleur, zoeter en bloemiger dan onze versies. Het bloemige overheerst naar onze smaak teveel. De Urtyp is iets moutiger dan onze pilzen, maar als de bieren warmer worden is dit eigenlijk niet meer merkbaar.

De niet-gedryhopte versie heeft tevens het bloemige van de Urtyp, maar dan minder. Dit bier ruikt en proeft kruidiger dan de Urtyp. Hij is net zo bitter als de Urtyp. Dit bier heeft de mooiste schuimkraag (fijn en romig en blijft lang staan).

De gedryhopte versie komt wat harder en bitterder over. De schuimkraag is duidelijk minder (door de hopoliën?): grotere bellen, minder schuim en sneller weg. De bloemigheid/kruidigheid is niet merkbaar anders dan de niet-gedryhopte pils.

De conclusie luidde dat wij de niet-gedryhopte versie van onze pils het lekkers vonden.

Groeten,

A3

MO · 26-04-2004 14:57 u

Nou dat wordt weer heel wat proeven morgen. Ik vind dat we maar moeten beginnen met jouw bieren. Het zijn wel een beetje paarlen voor de Maaslandzwijnen, maar er wordt in het begin nog iets serieuzer geproefd dan later.
gr
MO

Adrie · 26-04-2004 15:09 u

Tja, het wordt tijd voor een strenge voorzitter, een maximale spreektijd per persoon van 5 minuten plus 5 minuten per ingeleverd bier. Tevens stel ik voor om personen die wel proeven, maar niet brouwen resoluut uit de club te verwijderen. Verder maak ik mij sterk voor het invoeren van een toelatingsexamen (theorie en praktijk (het laten proeven van eigen brouwsels)) voor aspirant-leden. Dit alles scheelt bovendien weer in de hoeveelheid bieren die we mee moeten nemen.

Groeten,

A3

Adrie · 28-04-2004 20:59 u

De Zaneken pilsener is gisteravond door het Maasland Thuisbrouwersgenootschap geproefd en beoordeeld. Men vond het geen echte pils, maar meer een blond. De kleur was te donker en het bier was ook te zoet. Van sommigen had ie bitterder gemogen. De vorige versie was beter. De hoparoma's vond men mooi.

Groeten,

A3

Johannes · 28-04-2004 22:08 u

Adrie,

Zou je een volgende keer weer kiezen voor decoctie?

Johannes