Voorbereiden 1e brouwsel (Tripel)

[brouwenier]

Hallo brouwers!
Onlangs een installatie gekocht (snel overzicht: 27L brouwketel, heetwaterketel, hevelfilter in H-vorm, tegenstroomkoeler) en gisteren ingrediënten besteld voor het maken van een Tripel gebaseerd op het recept zoals beschreven op http://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,1641.0.html (Jacht Tripel).
Aangepast recept staat hier onderaan. Aanpassing t.o.v. origineel is grofweg: alle hoeveelheden gehalveerd, hoppellets ipv bloemen en andere gist.

Ik heb een paar vragen waar ik hoop dat iemand mij bij kan helpen:
1) Bij het recept staat niet vermeld hoe lang de hopsoorten mee moeten koken. Ik heb opgezocht wat de toepassing is van de hopsoorten en kom tot onderstaande, is dat aan te bevelen?
Challenger (9g) = aroma/bitter (dus bitter): 60 min
Cascade (9g) = aroma: 10 min
Hallertauer Mittelfrüh (27g) = aroma: 10 min

2)
Ik dacht me alvast voor te bereiden met BrouwVisie (1.96), maar de waarden voor SG en spoelwater die hier in berekend worden zijn behoorlijk anders dan in het recept! Wie moet ik nu geloven?
a) Volgens recept is begin SG 1077, volgens BrouwVisie slechts 1065. Recept volgen of toch meer mout toevoegen?
Heeft dit wellicht te maken met het brouwzaalrendement? (niet in recept vermeld, maar als ik terug reken kom ik op SG 1077 bij 89% rendement)
Uiteraard heb ik zelf nog geen brouwzaalrendement beschikbaar (en moet ook nog zien hoe ik dat precies kan berekenen). Heb nu gerekend met 75%.

b) Het recept schrijft voor: 16 l maischwater en 13 l spoelwater, samen 29 l.
BrouwVisie (normale recept modus): 26,8 liter water benodigd, 15,3 l maischwater en 10,4 l spoelwater (bij maischdikte 3,5 l/kg). (N.B.: 15,3+10,4=25,7 en geen 26,8???)
BrouwVisie (simpel recept modus): 27,4 liter water benodigd, 17 l maischwater en 10,4 l spoelwater (bij maischdikte 3,5 l/kg).
Overigens wijzigt BrouwVisie elke keer de hoeveelheden mout en water bij switchen tussen normale en simpel recept modus.

Wat is een slimme starthoeveelheid water om vanuit te gaan en hoe corrigeer ik gaandeweg bij afwijkingen?
En hoe kan ik het makkelijkst met BrouwVisie omgaan gezien de afwijkingen tussen normale en simpel recept modus?

RECEPT:
---
Gebrouwen hoeveelheid = 17,5   l

Pilsmout        3 ebc      3,5      kg
Ambermout   50 ebc    0,125 kg
Tarwemout    7 ebc     0,75   kg
Kristalsuiker                0,5 kg
Maischwater 16,0 liter
Spoelwater   13,0 liter
Kooktijd 90 min
SG  1077
EBC 12,4

Gebruikte hop:
Cascade        7%      10 gram - pellet:   9   g
Mittelfrueh     4%      30 gram - pellet: 27   g
Challenger     6%      10 gram - pellet:   9   g

Kruiden, etc.
Koriander      6 gram toegevoegd na 85 min
Sin. schil       12,5 gram toegevoegd na 85 min

Gist
Arsegan TOP gist     14   g

Maischschema:
Fase 1       60 ºC    20 min
Fase 2       63 ºC    15 min
Fase 3       70 ºC    10 min
Fase 4       73 ºC    15 min
Fase 5       78 ºC      5 min

Alcohol na lagering: 8,6 %
Alcohol na bottelen: 9,1 %

[JanEric]

Jammer dat in het oorspronkelijke recept de IBU niet vermeld staat, zo blijft hyet lastig om te bepalen hoe lang de gebruikte hopen mee moeten koken.
Je kunt hooguit ergens tussen de voor tripel gebruikelijke bitterheid gaan zitten, BrouwVisie zal dat wel aangeven.
Wil je veel aroma dan moet je de Cascade inderdaad kort meekoken.
Heb je overigens die 3 hoppen met hetzelfde alfazuurpercentage? Anders moet je je recept hierop aanpassen.

Wat het SG betreft, dat kan te maken hebben met je brouwzaalrendement, t.o.v. het rendement bij het oorspronkelijke recept.
Het beste kun je de gebruikte percentages aanhouden.

Dat je sommetje op 25,7 uitkomt terwijl BrouwVisie meer berekent, heeft te maken met de te verwachten verliezen, bij filteren, koken, opname door het beslag e.d.

[brouwenier]

Dankjewel JanEric.
Ja, BrouwVisie geeft aan dat ik nét de vereiste bitterheid voor een tripel zou moeten halen.
Zou het kunnen dat de 27 g Hallertauer Mittelfröh toch als bitterhop zijn bedoeld? Of misschien moet ik ze er 20 minuten voor het einde in gooien i.p.v. 10 minuten voor het einde?
De alfazuurpercentages zijn redelijk hetzelfde, definitieve percentages zie ik pas als de bestelling binnen is. Stel dat ik 4% binnen krijg terwijl het recept 6% is, moet ik dan gewoon 1,5x zoveel toevoegen om hetzelfde uit te komen?

Bedoel je met de "gebruikte percentages aanhouden" dat ik de graanhoeveelheden verhoog in dezelfde verhoudingen totdat ik volgens BrouwVisie het volgens het recept vereiste SG van 1077 haal?
Is het dan realistisch om uit te gaan van een rendement van 75%?

Het kan zijn dat het met verliezen te maken heeft, maar dan nog is het vreemd dat ik in de normale receptmodus andere getallen te zien krijg dan in de simpele receptmodus. En merk op dat het in feite 3 verschillende getallen zijn voor de hoeveelheid maischwater: in normale receptmodus wordt 15,3 l maischwater aangegeven, maar zelf berekenen geeft: totaal - spoelwater = 26,8 - 10,4 = 16,2 l. En de simpele receptmodus geeft dan nog eens 17 l aan.
Maar belangrijker dan dat is mijn vraag: hoe corrigeer ik gedurende het brouwproces?

Is het belangrijk om het SG ook te meten na filteren (na maischen)? Haal ik dat uit de gefilterde vloeistof --> afkoelen naar 20 graden? Houd ik gewoon vast aan mijn vooraf bepaalde hoeveelheid spoelwater of moet ik door spoelen totdat ik een bepaalde SG waarde bereik? Zo ja, hoe houd ik dat in de gaten zonder enorme vertraging door het meetproces?

Er valt zoveel te weten!

[JanEric]

De alfazuurpercentages zijn redelijk hetzelfde, definitieve percentages zie ik pas als de bestelling binnen is. Stel dat ik 4% binnen krijg terwijl het recept 6% is, moet ik dan gewoon 1,5x zoveel toevoegen om hetzelfde uit te komen?

Klopt inderdaad.

Bedoel je met de "gebruikte percentages aanhouden" dat ik de graanhoeveelheden verhoog in dezelfde verhoudingen totdat ik volgens BrouwVisie het volgens het recept vereiste SG van 1077 haal?
Is het dan realistisch om uit te gaan van een rendement van 75%?

Inderdaad de verhoudingen aanhouden, ofwel dezelfde percentages. Of je een rendement van 75% kunt aanhouden? Dat weet je eigenlijk pas als je een paar keer gebrouwen hebt, je software geeft uiteindelijk het rendement wel aan als je op de brouwdag alles ingevuld hebt. De meesten halen volgens mij een rendement tussen de 70 en 80%.

Maar belangrijker dan dat is mijn vraag: hoe corrigeer ik gedurende het brouwproces?

Ik zou de eerste keer gewoon brouwen en kijken waar je op uitkomt, qua volume en SG. De volgende keer gebruik je dat als input voor de te verwachten waarden.

Is het belangrijk om het SG ook te meten na filteren (na maischen)? Haal ik dat uit de gefilterde vloeistof --> afkoelen naar 20 graden? Houd ik gewoon vast aan mijn vooraf bepaalde hoeveelheid spoelwater of moet ik door spoelen totdat ik een bepaalde SG waarde bereik? Zo ja, hoe houd ik dat in de gaten zonder enorme vertraging door het meetproces?

Ik meet altijd na het filteren, d.w.z. vlak voor het koken.  Door het koken verdampt er vocht en houd je een hoger SG over. Je hebt dan een idee hoe veel je verdampt en wat dat doet met je SG na koken.

[brouwenier]

Dankjewel, dat is heel informatief. Dan houd ik voor nu 75% aan. En plotseling snap ik ook waarom BrouwVisie de mogelijkheid geeft om percentages vast te zetten (i.p.v. massa) bij het invullen van de hoeveelheid mout.
Misschien wil ik inderdaad wel teveel in 1x. Eerst maar eens een keer brouwen en zien wat er uit komt!
Vandaag in ieder geval de vergistingskast klaargemaakt m.b.v. een STC-1000, totdat het eerste gistvat er in gaat, kan ik er tenminste het speciaalbier mee op ca. 10 graden houden!