Rekenen aan het brouwproces (te gebruiken formules)

[Oscar]

Beste Brouwers,

Vaak gezegd : Meten is weten, en wie rekend heeft de wereld aan zijn voeten..... Als brouwer ontkom je er niet aan om te rekenen aan je proces met de getallen die je gemeten hebt. Voor deze berekeningen zijn vele stukjes software  waardoor er waarden geproduceerd worden aan de hand van gemeten (dat neem ik aan) waarden.

Nu wil ik achter enkele berekeningen wel eens wat achtergronden weten en en of verduidelijken. Vandaar deze "thread".

En als eerste worstel ik met het uitrekenen van mijn eigen brouwzaal rendement, met als doel dit te verhogen.

Om dit rendement te berekenen heb ik de volgende formules :

                        8,345                                         
OG_max = 1000 + ------- x SOM(M_x x (p_x-1000))
                           W

                OG_bereikt - 1000
R = 100 x --------------------
                OG_max - 1000

OG_max = Maximaal haalbare dichtheid in g/l
OG_bereikt = Gemeten dichtheid na koelen in g/l
W = Hoevelheid wort na koelen in liters
M_x = Hoeveelheid mout van soort x
P_x = Potentieel extract van moutsoort x
R = Brouwzaal rendement van de installatie in %

Nu loop ik al vast bij het vinden van de waarde P_x (Potentieel extract van een moutsoort). Van Adrie kreeg ik een link : http://www.specialtymalts.com/dingemans/malt_analysis.html
maar hier haal ik geen gegevens uit die mij bruikbaar lijken...of kijk ik ergens overheen..?

Ik vraag mij nu ook af wat de definitie is van het Potentieel extract van een moutsoort....

Hoe berekenen jullie je brouwzaal rendement...??

Groeten en gezondheid
Oscar

[Oscar]

Ja daar kom ik ook al met een "probleem" aangezien ik deze in eerste instantie had gebruikt om mijn Dunkles Weizen recept in door te rekenen, maar eenmaal het biertype te hebben gekozen, kun je de totale hoeveelheid mout die je stort niet aanpassen, en de mouthoeveelheden kun je alleen in % invullen en niet in absolute hoeveelheden, grammen in dit geval.

en aangezien ik de hoeveelheden iets vermeerderd heb, en de totale storting is dus hoger dan BrouwHulp aangeeft..

Groeten en gezondheid
Oscar

[hansm]

Hoi Oscar,

Ik bereken mijn rendement voor het koken. Het volume is dan eenvoudiger te bepalen. Tijdens het koken verdampt er wel water, maar natuurlijk geen suiker. Dus het rendement wordt niet beïnvloed door het koken.

Werkwijze: Ik verzamel bij het spoelen in totaal 26 liter (maatstreepjes in mijn kookpan). Deze wort is natuurlijk veel warmer dan 20 °C, er moet zo'n 2% krimp afgetrokken worden. Ik reken daarom met 25,5 liter.

Ik meet het SG (in Brix) en reken dit om naar grammen suiker/liter. Ik weet dus hoeveel suiker ik verzameld heb (25,5 * aantal gram/liter). Dit delen door de totale stort geeft het totaalrendement.

Het totaalrendement = brouwzaalrendement * moutrendement.

Het moutrendement is het gemiddelde potentieel extract van de mout. Dit kan je van internet halen, ik neem voor het gemak de waarden uit Promash.

Voorbeeld:
Verzameld 26 liter na het spoelen, van 12,3 Brix (=11,8 Plato,  =  SG 1048). Het wort bevat dan 118 * 1,048 gram = 123,6 gram suiker / liter.
In totaal verzameld: 25,5 * 123,6 = 3152 gram suiker.

Totale stort: 5060 gram, totaalrendement = 3152 / 5060 = 62,3 %

Berekening Moutrendement:
De stort bestond uit
78,3 % pilsmout (max. extract volgens Promash 78,07%)
15,8 % münchener (max. 78,07%)
5,9 % cara hell (max. 76,91 %)
Totaal gemiddeld moutrendement ((78,3 * 78,07 + 15,8 * 78,7 + 5,9 * 76,91 ) / 100 ) = 78,0 %

Brouwzaalrendement: 62,3 / 78,0 = 79,9 %

 

[Drents Hopbier]

Hoe berekenen jullie je brouwzaal rendement...??

Met ProMash. Kan je alles wat je wilt invoeren.
Maar ook met het tabelletje uit v Schaiks boekje (staat ook op http://home.wanadoo.nl/jnaikema/grain.html ) is te rekenen. In de tabel staat extract % per moutsoort. Dan kun je uitrekenen wat er in het hoofdwort zou kunnen komen. Dan meet je het s.g. en het extract wat daar uitkomt deel je door het theoretische. Dan heb je het rendement.
Ikzelf bepaal nog wel eens het droge gewicht van de bostel en het verschil met de storting geeft dan het rendement (rekening houdend met het % vocht in de mout). Hoeveel van het extract vergistbaar is, is deels afhankelijk van het maischproces.

Hopbier

[Adrie]

Ja daar kom ik ook al met een "probleem" aangezien ik deze in eerste instantie had gebruikt om mijn Dunkles Weizen recept in door te rekenen, maar eenmaal het biertype te hebben gekozen, kun je de totale hoeveelheid mout die je stort niet aanpassen, en de mouthoeveelheden kun je alleen in % invullen en niet in absolute hoeveelheden, grammen in dit geval.

en aangezien ik de hoeveelheden iets vermeerderd heb, en de totale storting is dus hoger dan BrouwHulp aangeeft..

Groeten en gezondheid
Oscar

Je kunt de storthoeveelheid in de BrouwHulp op twee manieren aanpassen:
1. je vult een hoger begin SG in;
2. je vult een lager brouwzaalrendement in.

[Oscar]

Je kunt de storthoeveelheid in de BrouwHulp op twee manieren aanpassen:
1. je vult een hoger begin SG in;
2. je vult een lager brouwzaalrendement in.

thanks..had ik gisteren al uitgezocht....en het potentieel extract van een moutsoort heb ik uit Promash gehaalt. Deze geeft aan dat het potentieel extract van pilsmout 1037 is.

Iemand enig idee hoe dit bepaald wordt..? , dus eigenlijk : wat is de definitie van het potentieel extract van een moutsoort..?? Op internet kan ik er nog niets over vinden...

Groeten en gezondheid
Oscar

[Adrie]

In de nieuwste versie van de BrouwHulp kun je trouwens de rendementsgetallen die op de website van Dingemans staan invullen en hoef je niet eerst een omrekening te doen naar de eenheden die er eerst stonden. Op de website zie je bijvoorbeeld staan: Extract dry FG. Dit getal vul je in de BrouwHulp in in de kolom Opbrengst (% FDB) en in de kolom Vocht (%) vul je het getal in dat je op de website onder de kolom H2O max ziet staan.

[Drents Hopbier]

Iemand enig idee hoe dit bepaald wordt..? , dus eigenlijk : wat is de definitie van het potentieel extract van een moutsoort..?? Op internet kan ik er nog niets over vinden...

Volgens mij nog steeds door het bereiden van het congreswort.
Onder gestandaardiseerde omstandigheden wordt 50 gram fijngemalen mout (fijner dan normaal geschroot) in een geroerd maischbad bij 45 °C beslagen met 200 ml water van 46 °C. Dan infusiemaisch waarbij de temp. stigt van 45 tot 70 °C met 1 °C/minuut. Dan 100 ml water toevoegen. Na een uur bij 70 °C (als nog niet I2- opnieuw beginnen en bij bijv. 75 °C versuikeren) wordt gekoeld en gefiltreerd over papierfilter.
Dan analyseren op kleur, postcoleratie, helderheid, pH, viscositeit, extract(rendement, opgeloste stikstofverbindingen, oaguleerbaar stikstof, hoogmoleculaire MgSO4-stikstof, laagmoleculaire stikstof, a-amino-stikstof en eindvergistingsgraad.

Al deze info uit :Brouwerijanalysen van F. Weustenraed (1987). In Technologie Brauer und Mälzer (1998) wordt nog steeds dezelfde methode genoemd.

Ik heb dit ook wel eens op 100 gram schaal gedaan. Best leerzaam.

Hopbier

[Caspar]

Met ProMash. Kan je alles wat je wilt invoeren.

Het is fijn als je precies weet hoe bepaalde zaken gecalculeerd worden, ik heb ook maanden met een eigen excel-sheetje gewerkt... maar in het kader van snelheid en flexibiliteit zweer ik bij een programma als Promash.

[Oscar]

Onder gestandaardiseerde omstandigheden wordt een hoeveelheid fijngemalen mout (fijner dan normaal geschroot) in een geroerd maischbad bij 45 °C beslagen (ik dacht wat dunner dan "normaal"). Dan infusiemaisch waarbij de temp. stigt van 45 tot 70 °C met 1 °C/minuut. Na een lange rustperiode bij 70 °C wordt gekoeld en gefiltreerd over papierfilter.
Dan analyseren op kleur, postcoleratie, helderheid, pH, viscositeit, extract(rendement, opgeloste stikstofverbindingen, oaguleerbaar stikstof, hoogmoleculaire MgSO4-stikstof, laagmoleculaire stikstof, a-amino-stikstof en eindvergistingsgraad.

Bij deze "gestandaardiseerde omstandigheden" zullen ze dus een rendement van 100% behalen.

Heb je toevallig ook de verhoudingen..? Dus hoeveel mout in hoeveel water ? naar mijn idee ligt daar de essentie van de verkregen waarde.

Potentieel extract = De maximaal hoeveelheid te behalen extract per X gram mout in Y ml water.

Groeten en gezondheid
Oscar

[Drents Hopbier]

Heb je toevallig ook de verhoudingen? Dus hoeveel mout in hoeveel water ? naar mijn idee ligt daar de essentie van de verkregen waarde.

Ik heb het hierboven aangepast. En het staat op http://home.wanadoo.nl/jnaikema/analysemethodes.htm#Congreswort

Hopbier

[Oscar]

Thanks !! hier kan ik wel wat mee....

Groeten en gezondheid
Oscar

[hansHalberstadt]

Allen,
Ik zag toevallig dit topic en mogelijk heeft iemand nog iets aan een toevoeging van mijn kant. (Misschien wat laat, maar toch)

De opmerking van HansM lijkt mij een hele goede: het bepalen van het rendement in een zo vroeg mogelijk stadium van het brouwproces. Dit kan zelfs voor het spoelen. De reden is dat de suiker die in je wort terecht komt ook voor een deel bepaald wordt door het spoelen. Mijn ervaring (een en ander kun je uitrekenen uit metingen aan je maisch en na het spoelen) is dat het spoelrendement voor thuisbrouwers ca 85 a 95% bedraagt. Van elke 100 gram suiker in je beslag blijft dus 5 a 15 gram achter in de bostel.  Het potentieel extract van de mout gaat er vanuit dat je alle suiker uitspoelt. In plaats van 'potentieel extract' praat ik liever over 'extraheerbaar deel' Dit is het gewicht aan suiker dat maximaal uit een gewicht aan mout gehaald kan worden (ca 75 gew% voor pilsmout).

Dit "extraheerbaar deel" zit ook in de ingrediënten database van Bierpro voor elke ingrediënt en kun je zelf wijzigen, Het "maisch en spoelrendement" kun je achteraf bepalen via Bierpro. Dit is in feite een correctie op de te verwachten rendementen uitgaande van het geldende potentieel extract (of extraheerbaar deel) van alle gebruikte ingredienten.

Als je alles ideaal uitvoert kom je dus voor 1 kg mout op 750 g suiker in je beslag waarvan je dus ca 750 x 0.85 a 0.95 in je wort overhoudt als je niet ideaal, maar normaal spoelt. Als je ideaal spoelt dan krijg je een kafjessmaak, dus liever wat minder rendement, maar liefst wel voorspelbaar.  De berekeningen zoals HansM ze doet zijn in essentie dezelfde die in Bierpro zitten. (Ik neem aan ook in promash en BrouwHulp).

Hans H

[Johannes]

Ik kwam vandaag deze handige site tegen: http://www.convertworld.com/nl kan nog wel eens van pas komen.