Is er een relatie tussen de kopruimte in fles na bottelen en verloop hergisting?

[JBL]

Ik heb nu een paar batches achter elkaar gehad met nagenoeg geen koolzuur, ook niet na langere periode (4 tot 6 weken) blootstellen aan kamertemperatuur.
Nu viel mij wel iets bijzonders op: met het laatste beetje jongbier kan ik meestal geen heel flesje meer vullen. Ik houd dan half of driekwart gevuld flesje over. Daar doe ik wel gewoon een kroonkurk op. Dit flesje (met dus heel veel kopruimte) en meestal het een-na-laatste gevulde flesje bewaar ik op een plank in een sidetable in de woonkamer. De andere flesjes gaan naar mijn 'brouwkamer' waar ik de omgevingstemperatuur op circa 20 graden houd.

De twee apart gehouden flesjes schud ik de eerste week dagelijks even om. Na één of twee weken open ik het laatste - gedeeltelijk gevulde - flesje. Meestal krijg ik dan een hele stevige plof. Veel koolzuur dus.
Het tweede flesje open ik één of twee weken later. Heeft meestal een iets minder krachtige plof bij het openen, en iets minder koolzuur, maar niet om je zorgen over te maken.
De overige flesjes (uit de brouwkamer) doen na vier tot zes weken vervolgens nagenoeg niets: geen plofje, weinig koolzuur.
Sinds enige tijd vul ik mijn flesje handmatig nog een beetje bij als ik met het vulpijpje niet meer verder kan vullen (omdat ik vond dat ze nét niet vol genoeg werden). Gevolg is dat de meeste flesjes relatief weinig kopruimte hebben (drie tot vijf cm).
Zou er een relatie kunnen zijn tussen de kopruimte (=zuurstofreservoir) en het hergistingsproces?

Er viel me ook nog iets anders op. Niet alle batches haken af. Ik heb ook tussendoor een batch met een donker lagerbier gebrouwen die - dat geldt voor alle flesjes - een mooie plof geeft bij het openen, veel koolzuur bevat, en een mooie stevige schuimlaag houdt. Deze batch heb ik gebotteld in de gangbare langhalsflesjes waarin de meeste Belgische bieren worden verkocht.
De andere batches - met weinig koolzuur - heb ik in Westmalle flesjes (iets zwaarder en hoger) gebotteld.
Maar ik neem aan dat dit toeval is. Of is er iemand die dit herkent?

Bij alle batches controleer ik steekproefgewijs of de doppen echt goed vast zitten. En dat is altijd het geval.

Kan er overigens ook nog een relatie zijn tussen zuurgraad van het bier en hergisting? Bijvoorbeeld dat bij een bepaalde zuurgraad de vergisting dusdanig intensief is dat er voor hergisting geen gistcellen meer over zijn? Dit lijkt me eerlijk een onzinnige vraag,.. Maar wie weet komt er toch een zinnig antwoord op 

[Henielma]

Zelf zou ik eerst de hergisting bij een hogere temperatuur laten verlopen en die ook automatisch bijsturen indien te laag. Voor hergisting zou ik minimaal 21 .. 22  ºC gebruiken zeker wanneer de laatste batches slecht hergist waren. Voor hergisting is een slingerend temperatuursverloop zoals het dag/nacht ritme in een ruimte funest. Beter is het om te hergisten in de vergistingskast.

[beermenke]

Alles gaat bij mij op 21 graden en na 10 dagen de kelder in. Wat is een gistkast een gemak. Altijd voldoende druk.

[hansHalberstadt]

In de kopruimte zit nog zuurstof die door de gisttijdens de hergisting op de fles wordt verbruikt. Met zuurstof kan de gist mogelijk nog wat vermenigvuldigen zodat je dan meer gist hebt en de hergisting sneller gaat. Met iets meer kopruimte heb je bij dezelfde koolzuurdruk een grotere plof, maar in dat geval dus niet meer koolzuur natuurlijk.

Zorgen voor zo goed mogelijke condities (constante temperatuur en voldoende nagigist) is vooral waar ik op zou sturen. Dan is kopruimte niet meer van belang.
 

[TeVeHa]

Ben je zeker dat je voldoende gist hebt toegevoegd? Probeer misschien volgende keer eens met wat bottelgist.
mvg

[EBC]

Hoe meer kopruimte hoe meer gas. Gas is samendrukbaar. Meer kopruimte geeft zo dus een grotere plof.

Meer kopruimte geeft vooral meer acetaldehyde (groene appel).

Ik denk eerder dat verschillen in CO2 te maken hebben met de (niet) volledige uitgisting van het bier. De vorm van de fles is in ieder geval niet van invloed.

[JBL]

Ben je zeker dat je voldoende gist hebt toegevoegd? Probeer misschien volgende keer eens met wat bottelgist.
mvg

Ik heb ruim voldoende gist toegevoegd (mr.malty + 25% extra). Mogelijk speelt de gistsoort dan een rol?
De koolzuurarme biertjes heb ik vooral gekregen met T-58. En in één geval met BE-256. Voor zover ik me kan herinneren allemaal gisten met een redelijk vast residukoek.
Bij het overhevelen naar het bottelvat stop ik zodra ik enige troebeling mee zie komen, waardoor ik een redelijk helder jongbier heb. Misschien komt daardoor te weinig gist mee naar het bottelvat?

De vorm van de fles is in ieder geval niet van invloed.

Dat leek me ook erg onwaarschijnlijk...

[TeVeHa]

Ik neem aan dat je zéker bent van je bottelsuikertoevoeging, ikzelf doe die handmatig per flesje of je roert deze goed onder het geheel maar dat weet je wellicht beter dan ik,  dan zou ik het- zeker na die verschillende weken wachten- toch in de richting van te weinig gisttoevoeging zoeken, mr. malty of niet. mvg

[Haagse Wouter]

Gevolg is dat de meeste flesjes relatief weinig kopruimte hebben (drie tot vijf cm).
Zou er een relatie kunnen zijn tussen de kopruimte (=zuurstofreservoir) en het hergistingsproces?

Niet bij jou in elk geval. Gebruikelijk voor een thuisbrouwer is 1 a 2 cm. ONK geeft aan 1 tot 4 in het regelement. Oftewel je gebruikt zowel relatief als exact een grote kopruimte.
Oftewel, met nog veel minder kopruimte heeft men meestal die problemen niet.
Waarschijnlijk is het toeval of heel specifiek je soort bieren. Toevallig laatste paar keer superzware bieren gebrouwen, of een die heel laat gebotteld werd b.v? Dan kan het lijken alsof het een connectie heeft maar het kan ook gewoon verschillende redenen hebben die tot hetzelfde leiden.

Het meenemen van de trub op doe bodem van het vat helpt niet bij de hergisting op fles.

[Juindorper]

Ik heb ruim voldoende gist toegevoegd (mr.malty + 25% extra). Mogelijk speelt de gistsoort dan een rol?
De koolzuurarme biertjes heb ik vooral gekregen met T-58. En in één geval met BE-256.

Waren dit toevallig wat zwaardere bieren? Met name de BE-256 doet dan weinig meer op fles.

[hansHalberstadt]

Meer kopruimte geeft vooral meer acetaldehyde (groene appel).

Mijn laatste batch met zwaar donker bier bevatte 1 flesje als laatste gebotteld met kopruimte van ca 40 ml. Dat had ik gedaan om te kunnen zien of er na rijping een effect te proeven was. Inderdaad is er nu iets te proeven wat afwijkt van de andere flesjes. Het bier begint een portsmaak te krijgen wat op zich wel prima combineert met het soort bier, maar is feitelijk het gevolg van oxidatie denk ik.   

[JBL]

Waren dit toevallig wat zwaardere bieren? Met name de BE-256 doet dan weinig meer op fles.

Ach, wat is zwaar? De laatste (BE-256) is vergist van 1076 naar 1008. (Is stevig doorvergist dus.)
Een ander (met T-58) van 1072 naar 1016. (Niet echt heel zwaar...)

Ik ben nu maar begonnen met dagelijks flink schudden. Hopelijk heeft dat effect.