Bier in Oslo (Noorwegen)

[Eduard]

Hallo allemaal,

Sinds deze lente woon ik in Oslo, Noorwegen. Een land dat mede bekend staat om zijn nogal restrictieve houding aangaande alcoholverbruik. Het voert dan ook een zo belemmerend mogelijk beleid. Gelukkig is het brouwen van bier sinds 1999 echt officiëel toegestaan. Dit is ook de reden geweest dat ik twee jaar geleden in Nederland begonnen ben met het hobbybrouwen.

Nu ik hier woon ben ik maar wát blij dat ik die beslissing genomen heb! Het bier is hier behoorlijk duur, zowel in de supermarkt als in het café. En wat eigenlijk nog erger is, is dat het aanbod zich voornamelijk beperkt tot pilsner bieren. Dat wil zeggen dat een brouwerij gerust twee tot 7 verschillende bieren brouwt en dat 4 daarvan bepaalde soorten pils zijn, een vijfde alcoholvrij, een zesde 'lett' (2.5% bier) en een laatste misschien eens een 'bayer' (donker ondergistend bier, minder zwaar dan bokbier).

In supermarkten e.d. worden alleen bieren en andere dranken verkocht die een alcoholpercentage van 4,75 % of lager hebben. Dit is de reden dat de meeste Noren nooit in contact komen met buitenlandse bieren, zoals die uit België. De meeste Duitse pilsners liggen op 4,8 % en vallen daardoor ook net buiten de boot, misschien is dit zelfs wel de bedoeling geweest... Andere brouwers maken speciale versies van hun bier om aan de eis van 4,75 % te voldoen, zoals Grolsch (in Groenlo, nu Boekelo) en Heineken (in Bergen, Noorwegen, onder licentie bij Hansa). Behalve de vele soorten toch wel gelijkwaardige pilsners bieden supermarkten soms ook wel buitenlands bier aan. Het gaat hier om Budweiser, Miller's en enkele Britse ales, waaronder meest Newcastle Brown Ale en het Ierse Guiness. Misschien is dit ook de reden dat áls de Noor eens iets anders dan pils drinkt in aanraking  komt met voornamelijk Brits bier. Supermarkten hebben ook bepaalde tijden waarop ze bier mogen verkopen. Om 20.00 's avonds (doordeweeks) gaan er plastic zeilen over de pallets en kratten bier heen en worden koelkasten met bier erin afgeplakt. Op zondag is de verkoop geheel gesloten, en op dagen voor feestdagen is om 15.00 al je kans verkeken op het aanschaffen van een bier. Het ondergenoemde Vinmonopol is dan waarschijnlijk de hele dag al dicht.

Om aan bier te komen dat meer dan 4,75 % bevat zijn de Noren aangewezen op het Vinmonopol (Wijnmonopolie). Dit is een slijterijketen die geheel in handen van de Noorse staat is. Hier kun je wijn, sterke drank, alcoholvrije wijn en bier kopen. Het aanbod qua bier is heel lang beperkt geweest tot Noorse bokbieren, maar nu wordt men zich hier ook meer bewust van de toenemende vraag naar speciale bieren. Afgelopen zomer zijn o.a. Duvel, Orval en Rochefort Grand Cru aan het assortiment toegevoegd. De prijzen zijn helaas nog steeds om te huilen (minimaal 4 euro voor een flesje van watdanook) en je moet maar hopen dat de doorstroom van producten zodanig is dat het bier niet aangetast is door de winkelverlichting etc.

Bieren (maar ook alle andere dranken) die niet bij het Vinmonopol te verkrijgen zijn kun je niet ergens anders kopen. Of zij hebben het, of je moet het zelf maar meenemen (in zeer beperkte mate, gehandhaafd door de douane).

Ja, en dán is het fijn dat je zelf kunt brouwen. Er zijn vrij veel zelfbrouwers in Noorwegen en de fractie extractbrouwers is vrij groot, mede omdat veel Noren nog steeds alleen maar geïnteresseerd zijn in de alcoholische werking van de drank. Lichtpunt is wel dat er meerdere kleine brouwerijen opgericht worden. Een SAS-piloot heeft de brouwerij 'Nøgne Ø' opgericht, en produceert met vrijwilligers 12 soorten bier, voornamelijk Engelse soorten en een enkele Belgische en Duitse. Deze bieren zijn prijzig, maar wel erg lekker en kunnen haast niet aangesleept worden.

Gisteren nog heb ik de enige microbrouwerij in Oslo bezocht: Oslo Mikrobryggeri. Een gezellig ingericht café met ongeveer 8 eigengebrouwen bieren op tap, verdeeld over 12 tapkranen. Hier heb ik verschillende bieren geproefd, waarvan ik er een paar ongevraagd (zeer attent) in borrelglaasjes ter proeving aangeboden kreeg. Het bier was van goede kwaliteit en smaakte al gauw naar meer. Wat ook een pluspunt was is dat de bieren naar believen in 25, 33 of 50 cl glazen wordt aangeboden (het standaardglas in Noorwegen is 50 cl). Dit scheelt omdat het dan niet gauw een te dure aangelegenheid wordt en omdat je dan meerdere bieren kunt proeven voordat je van je krukje valt

Ja, een heel verhaal, en al met al vrij onsamenhangend. Maar ik hoop dat het toch een redelijk beeld geeft van de situatie hier. Het lijkt erop dat het de goede kant op gaat en met een beetje hulp van de overheid (het stoppen met het verbannen van sterk bier naar de Vinmonopol) komt het hier net als in Nederland wel goed op zijn pootjes terecht. Ondertussen voorzie ik mij in geruime mate met eigengebrouwen bier, wat in deze pilsoase des te lekkerder smaakt

Groeten uit Oslo

[Eduard]

Nog enkele links:

- Vinmonopol
http://www.vinmonopolet.no/is-bin/INTERSHOP.enfinity/eCS/Store/no/-/NOK/BrowseCatalog-Start?CatalogCategoryID=WRcKCgo61sIAAADsEATSSUy.

- Oslo Mikrobryggeri
http://www.mikrobryggeriet.no/

- Nøgne Ø
http://www.nogne-o.no/

[MO]

Eduard,
bedankt voor je zeer interessante essay over de biercultuur in Noorwegen. Ik vond het heel leuk om te lezen.

Het bier Rochefort Grand Cru is mij onbekend.

Ik las een paar weken in de krant dat zweden de accijns op alcohol met 40% verlaagt of binnenkort gaat verlagen. Dit omdat Zweden deel uitmaakt van de EU en iedereen bier uit Duitsland voor eigen gebruik onbeperkt mag importeren. Noorwegen is niet zo EU'erig toch?

[Eduard]

Hoi MO,

Zweden is het land waarn Noren al van oudsher hun alcohol goedkoper kopen. Het klopt dat Zweden, in navolging van Finland en Denemarken, zijn alcoholaccijns wil verlagen. Het gaat hier wel om accijns op sterke drank, dus verlagingen van de bierprijs is (weer) niet van toepassing.

De Zweden verlagen hun alcoholprijs omdat veel Zweden hun alcohol in Finland, Estland, Denemarken of Duitsland kopen. Op dit moment is slechts 40% van de in Zweden gedronken sterke drank daarwerkelijk in Zweden gekocht. Dat houdt in dat wel 60 % (!) geïmporteerd is.

Het is nu al bijna een jaar zo dat Zweden, Finnen en Denen zoveel alcohol mee mogen nemen als ze maar willen, als het maar een jaarverbruik representeert (=veel). Noorwegen doet daar niet aan mee omdat Noorwegen weliswaar een lid is van de EEG, maar niet van de EU, en daarom ook zijn importbepalingen niet zo strict aan die van de EU hoeft aan te passen. Ook heeft de KrF (een partij à la ChristenUnie) hier teveel te zeggen. Naar Noorwegen mag je maar 2 liter bier, 1 liter sterke drank en 1 liter wijn meenemen, echt marginaal dus... Reken maar dat er gesmokkeld wordt hier.

De Finse regering is overigens voornemens de alcoholaccijnzen weer te verhogen omdat de lage prijzen en de spotgoedkope import uit Estland (een boottochtje vanaf Helsinki en nu ook EU-land) grote problemen veroorzaken bij de nogal drinkgrage Finnen.

[Bas]

Inderdaad had je in Zweden hetzelfde systeem als in Noorwegen, namelijk een staatmonopolie op alcoholverkoop (via staatwinkels) en een zo'n hoge accijns dat een pilsje (40 cl) me in een hotel (zeker in het hoge noorden) daar snel 10 euro kostte. Gelukkig werd elk hotelbezoek inclusief de barrekening tot nu toe door mijn werk gesubsidieerd, dus zo veel last had ik er nu ook weer niet van. Ik heb gehoord van mijn Zweedse collegas dat sinds Zweden in de EU zit, en sinds de brug tussen Denenmarken en Zweden geopend is, bier en andere soorten alcoholische dranken het meest gestransporteerde product is over de brug. En het meeste vanzelfsprekend werd met particuliere voertuigen getransporteerd. En maar goed ook, want het stooksel dat ik daar uit PET fles voorgeschoteld kreeg bij een bezoekje aan een Zweedse collega was me niet al te smakelijk (en zelf illegaal stoken deden ze daar veel).

Ik heb trouwens gehoord dat het monopolie op alcoholverkoop door staatswinkels in Zweden zijn langste tijd heeft gehad, omdat het tegen de Europeesche concurrentie regels  is.

Grt Bas H.

[MaartenM]

Als ik nog even mag toevoegen aan het zeer goede verhaal van Eduard dat er een enorme grenshandel is: Noren rijden gerust een paar uur in de auto om bier en vlees in Zweden te halen. Verder is een voordeel aan de hoge accijnsen dat scandinaviërs zeer goed licht (2,5%) bier kunnen brouwen. Verder is een trend in Noorwegen dat de grote brouwers (met name die van het slechtste en meest verkochte pils: Ringnes) kleine brouwerijen overneemt en vaak dan sluit. Voorbeelden: de zeer oude Tou brouwerij door Ringnes en de Fredrikstad brouwerij door Hansa-Borg (alhoewel Fredrikstad bier nog steeds gebrouwen wordt, echter nu in de brouwerij in Sarpsborg). Verder nog leuk om te vermelden dat in Noorwegen rond kerst er nog steeds speciaal kerstbier gebrouwen wordt wat zéér populair is. Dit is een Vienna/Oktoberfest stijl bier.

mvg
Maarten

[MaartenM]

Ps sinds de europrijzen in de horeca is het verschil met Noorwegen niet eens zó groot meer

[Eduard]

Maarten is goed ingelicht. Er is inderdaad een enorme grenshandel waarbij mensen meer meenemen dan de voorgeschreven quota. Sterker nog, je bent gek als je bij welk bezoek aan het buitenland dan ook niet je quotum aan alcohol meeneemt naar huis...

€ 10 voor een 0,4 biertje ben ik in Oslo nog niet eens tegengekomen, laten we zeggen dat dat een nogal extreme prijs is. Maar laten we zeggen dat een halve liter pils hier in het café tussen de 38 en 56 kronen kost, waarbij een euro ongeveer 8,4 kronen waard is. Dan komt die 38 eng dichtbij wat ik in Enschede (met tegenzin) betaalde voor een vergelijkbare hoeveelheid bier. In Zweden is het ook duur, maar het scheelt nog zo'n 20% denk ik.

De verkoop van zelfgebrande 96 (%) is hier behoorlijk gekelderd, maar dat komt omdat gedurende de afgelopen 1,5 jaar er zo'n 15 mensen zijn overleden aan methanolvergiftiging... Het wordt dan ook in onsmakelijke verpakkingen verkocht: food-grade jerrycans van 5-10 liter. Ik heb dat spul zelf wel eens gemaakt, maar uiteindelijk is het leeuwendeel in de wc verdwenen. Bier (zeker de zelfgebrouwen variant) is -tig keer beter

[Bas]

... 10 euro ...

Oeps, ik bedoelde 10 gulden. Toen vond ik dat belachelijk veel geld voor zo'n glas (nu trouwens nog steeds), maar tegenwoordig met de euro kunnen ze er hier ook wat van. Vorig jaar zelfs eens 8,50 euro voor een Leffe blond moeten betalen op de markt in Brugge (ja, ik weet het ... stom stom stom ... had ik maar op de kaart gekeken).

Grt, Bas H.

[Adrie]

Ha Eduard,

Leuk om eens te lezen hoe het met de biercultuur in Noorwegen zit. Thuis bierbrouwen is hier een hobby, maar daar een pure noodzaak, zo lees ik uit jouw verhaal. De onbekendheid met biertypen met meer dan 4,5% alcohol zal in Noorwegen groot zijn, dus voor je het weet ben jij daar de biergoeroe. Als je nou ook nog een hobbybrouwen.no opzet, ben je helemaal de held.

Groeten,

A3

[MaartenM]

Eduard: ken je trouwens de link: www.norbrygg.no ? Is misschien ook leuk voor jou!

[Eduard]

Hoi Maarten,

Ja, ik ken de link. Eergisteren heb ik me via die link aangemeld en nu wacht ik op het welkomstpakket dat in de post zou komen. Voor de vraagtekens onder ons: Norbrygg is de Noorse Thuisbrouwersvereniging. Via deze vereniging kun je korting krijgen bij de inkoop van ingrediënten en verlaagde toegangsprijzen en mededingingsprijzen voor bierfestivals en brouwkampioenschappen.

25 September zal er een Bierfestival plaatsvinden in gebouw Betong, in Oslo. Dit is een jaarlijks terugkomend evenement, georganiseerd door de OHL, de Oslostudentenes Hjemmebryggerlaug (Thuisbrouwvereniging van Studenten in Oslo). Uiteraard zal ik hier van de partij zijn

Deze studentenvereniging heeft overigens net een RIMS gebouwd met mooie stalen ketels à 100 liter, met pomp (een magneetpomp maar hij heeft wat moeite met de hoogtes), schakelkast en verwarmingselementen (elektrisch). Verder hadden ze nog wat conische tankjes in het brouwhok, en nog vele NC-vaten. Hier ga ik nog vaak zijn


Aanpassinkje: het is http://www.norbrygg.com/

[Alchemist]

Hei Eduard,

Ik ga in november een weekje naar Oslo en wil dan in ieder geval een bezoekje brengen aan de Oslo Mikrobryggeri. Heeft een Vinmonopol in Oslo nog iets interessants of kan ik beter Noorse bieren in Nederland of Zweden kopen qua prijs?
 
In Zweden kun je toch ook enkel in staatswinkels sterkere bieren en dranken kopen? In een zogeheten System Bolaget. Daar hebben we 2 jaar geleden flink ingeslagen. Met name de Oppigårds Golden Ale en Summer Ale en alle porters en stouts die ik kon vinden hebben we toen meegenomen naar Nederland. De keuze in zo'n Zweedse System Bolaget vind ik behoorlijk ruim overigens. Ik heb gelezen dat dit in een Noorse Vinmonopol best tegen zal vallen.

[Eduard]

Bezoek zeker de Oslo Mikrobryggeri! Vanaf 1 november komt daar ook het eerste kerstbier (juleøl) op de tap.

Qua Noors bier denk ik toch dat je in Noorwegen de grootste keuze hebt, maar ook de hoogste prijs. Als je via Zweden rijdt kun je het natuurlijk ook daar proberen, overigens zijn er ook lekkere Zweedse mikrobrouwsels te vinden (Dugges, Nils Oscar, Slottsbryggeriet, Oppigårds die je zelf ook noemde, etc). De Noorse bierbrouwerijen die lekker bier brouwen zijn Nøgne Ø, Haandbryggeriet, Ægir, om er enkele te noemen. Sommige Vinmonopol-filialen hebben een beduidend beter aanbod aan bier dan andere, het verschilt dus nogal. Kijk ook eens in geassorteerde supermarkten, daar zijn brouwsels van diezelfde brouwerijen ook te vinden, maar dan van 'winkelsterkte' (< 4,75%), en dan ook een stuk minder onbetaalbaar. In Oslo kun je nog het winkeltje 'Fenaknoken' bezoeken, pal in het centrum vlakbij het raadhuis. Hij verkoopt gedroogde ham, kaas en bier van o.a. Ægir, Atna, Inderøy Gårdsbryggeri, en nog wat. De gedroogde ham smaakt daar overigens heerlijk bij!

[MM]

Met veel interesse heb ik dit onderwerp zitten lezen. Ondanks de grote hoeveelheid informatie komt de volgende vraag bij mij naar boven: In Scandinavië moet je (sterke) bieren kopen in de staatswinkels, maar is het ook mogelijk deze te kopen bij de brouwerij?

[Eduard]

Sommige brouwerijen hebben de mogelijkheid om het bij de brouwerij te kopen, al ben ik er niet helemaal zeker van. Informeer jezelf evt op voorhand. De mikrobrouwsels uit Scandinavië zijn voorzover ik zelf heb ervaren wel kwalitatief goed te noemen, dus ook al kost het wat, je hebt dan ook wat

[MM]

Sommige brouwerijen hebben de mogelijkheid om het bij de brouwerij te kopen, al ben ik er niet helemaal zeker van. Informeer jezelf evt op voorhand. De mikrobrouwsels uit Scandinavië zijn voorzover ik zelf heb ervaren wel kwalitatief goed te noemen, dus ook al kost het wat, je hebt dan ook wat

Bedankt voor de informatie. Ik heb nog geen concrete plannen om naar Scandinavië af te reizen, maar als ik ga wil ik natuurlijk wel wat bier meenemen.

Pas heb ik de Sahti van Nøgne Ø en Dugges geproefd, die is me erg bevallen. Ik heb nog een #100 van Nøgne Ø staan en een Odin's Tipple van Haand Bryggeriet. Ik hoor voornamelijk positieve verhalen over de Scandinavische microbrouwsels, dus ik ben benieuwd.

[Alchemist]

Pas heb ik de Sahti van Nøgne Ø en Dugges geproefd, die is me erg bevallen.

Och, die heb ik pas met mijn vrouw gedronken. Wat een prachtig, maar vreemd brouwsel is dat. Ik heb daarna meteen alles over Sahti opgezocht via google wat ik kon vinden en was daarna helemaal onder de indruk. Ik hoop hier een flesje van te kunnen kopen in De Molen te Bodegraven. Ik heb wel concrete plannen om dit jaar nog naar Noorwegen te gaan en volgend jaar ook weer. Een beetje de taal oefenen, goede bieren van 3% alcohol drinken en hopelijk een microbrouwerij bezoeken. Ik twijfel nog om ook naar Drammen te gaan en daar Aass of Haandbrygeriet te bezoeken.

[MM]

Och, die heb ik pas met mijn vrouw gedronken. Wat een prachtig, maar vreemd brouwsel is dat. Ik heb daarna meteen alles over Sahti opgezocht via google wat ik kon vinden en was daarna helemaal onder de indruk. Ik hoop hier een flesje van te kunnen kopen in De Molen te Bodegraven.

De flesjes, die mijn vader heeft gekocht komen van de Molen. De Sahti zit in dat assortiment.

Ik heb wel concrete plannen om dit jaar nog naar Noorwegen te gaan en volgend jaar ook weer. Een beetje de taal oefenen, goede bieren van 3% alcohol drinken en hopelijk een microbrouwerij bezoeken. Ik twijfel nog om ook naar Drammen te gaan en daar Aass of Haandbrygeriet te bezoeken.

Goed bier van 3% is ook erg interessant, vooral omdat je daar veel kan proeven. Veel plezier in Noorwegen.

[Eduard]

Bieren van 3% vind je in Noorwegen niet, maar wel in Zweden, aangezien de bovenste alkoholgrens daar in de winkels rond de 3-3,5% ligt. In Noorwegen is dat 4,7%, nog niet veel maar al wel veel meer in de richting van een gewone OG. De Sahti heb ik helaas nog niet geproefd, ik moet eens wat van die biertenten frequenteren hier maar meestal draait het op thuisbrouwsel uit

[MM]

Bieren van 3% vind je in Noorwegen niet, maar wel in Zweden, aangezien de bovenste alkoholgrens daar in de winkels rond de 3-3,5% ligt. In Noorwegen is dat 4,7%, nog niet veel maar al wel veel meer in de richting van een gewone OG. De Sahti heb ik helaas nog niet geproefd, ik moet eens wat van die biertenten frequenteren hier maar meestal draait het op thuisbrouwsel uit

Een thuisbrouwsel is ook mooi natuurlijk. Maar af en toe goed bier kopen kan geen kwaad. De Sahti is een echte aanrader als je je er voor openstelt. De smaak en geur waren in mijn beleving voornamelijk honing met een beetje jeneverbes op de achtergrond.