Nadenken over een HERMS

[koffie]

De kogel is toch wel een beetje door de kerk: ik wil een HERMS :P

Ongetwijfeld zal dit nog wel enige tijd duren, omdat ik alle spullen moet zien te vinden en in elkaar moet klussen. Rustig bij elkaar sprokkelen en zoveel mogelijk inlezen is het strijdplan.
Nu wil ik graag een aantal dingen hier neerzetten om te kijken of ik het allemaal goed heb begrepen.

- De basics van een HERMS:
Je warmt water op in een heetwaterpan. Door middel van een koperen spiraal (gelijk aan een dompelkoeler) verwarm je het water wat door die leiding loopt. Dat verwarmde water gebruik je voor het maischen.
Je vult bij het brouwen dus zowel je heetwaterpan als je maishpan met water - je gebruikt nooit water uit je heetwaterpan?
Vervolgens ga je maischen. Om dat te kunnen doen, moet je weten wat de temperatuur van je water is. Ergens zul je dus het temperatuur van je maischpan/beslag moeten meten.
Dit kan digitaal of analoog, sensors, industriele 'klokken' of gewoon een thermometer in je beslag stoppen? Je hoeft dus in principe niet te weten wat de temperatuur van je heetwater is?
Na het maischen ga je spoelen, waarbij je in principe exact hetzelfde blijft doen als bij maischen maar nu met nog meer water? Blijf je dan nog je heetwater stoken op dat moment?
Na het maischen en spoelen moet het naar de kookpan. In principe is dit op dezelfde manier als met normaal keuken-brouwen. Voordeel is dat je gebruik kun maken van zwaartekracht.
Je zou dan het onderste gedeelte van een hevelfilter op de bodem van je maischketel leggen, waar vervolgens het wort doorheen loopt. Een andere optie is een filterplaat.
Beide opties zijn mogelijk neem ik aan? Koperen 'hevelffilter' of een filterplaat (filterplaten zijn nl. behoorlijk prijzig).
Wanneer je het wort in de kookpan hebt getransporteerd ga je normaal koken.
Na het koken moet je het afkoelen. Nu doen we dit nog met een dompelkoeler, maar het beste zou in deze situatie zijn om een tegenstroomkoeler te bouwen.
Hoe krijg je het gekookte wort door je tegenstroomkoeker?
Is zwaartekracht voldoende om door een spiraal van 10 meter te lopen  (gezien de kosten, en praktijkvoorbeelden van anderen wil ik het bij 1 pomp houden).
Vanuit de tegenstroomkoeler laat je het rechtstreeks het gistvat in lopen - wat zijn de ervaringen daarmee? Is het in 1 keer dooe de hele koeler voldoende afgekoeld?

Als boevenstaande aannemes kloppen, heb je dus grofweg het volgende nodig:

- 3 tanks/pannen/ketels
- 1 koperen spiraal voor in de heetwatertank
- 1 filter voor in de maischpan
-  pomp
- 2 branders
- minstens 1 meetpunt (in de maischketel) om de temperatuur te meten
- 1 tegenstroomkoeler
- de nodige kraantjes en leidingen

Wat ik me u al een tijdje afvraag: voor een beetje knappe tegenstroomkoeler heb je toch wel 10 meter slang/pijp nodig.
Waar haal je in vredesnaam een stuk koper van 12mm en 10m lengte vandaan  en hoe krijg je zoiets thuis?

edit: Wat ik nog vergeten was: ik heb hier nog wel een oude laptop slingeren welke ik er later op termijn in kan bouwen. Het volledig besturen met een laptop gaat mij te ver (zelf printplaten solderen en PID dingen programmeren kan ik allemaal niet). Maar het leek me wel handig om 'data' tot je beschikking te hebben bij het brouwen (je recept, aanpassingen bekijken, vlug even iets op internet opzoeken) en als gimmick: Een webcam boven elke ketel.

[rumour]

Beste koffie, hier kwam even een bakje koffie aan te pas...

Allereerst, er staat hier op het forum zeer veel informatie en verschillende HERMS opstellingen en, ik spreek uit ervaring, met de aanwezige informatie moet het je lukken om een HERMS te bouwen. Dus spendeer vooral veel tijd met lezen, lezen en nog eens lezen. Vaak hebben gebruikers al een paar onderdelen waar omheen ze de HERMS willen bouwen. En natuurlijk vindt iedereen het leuk om vragen over zijn HERMS te beantwoorden mocht je die hebben.

- De basics van een HERMS:
Je warmt water op in een heetwaterpan. Door middel van een koperen spiraal (gelijk aan een dompelkoeler) verwarm je het water wat door die leiding loopt. Dat verwarmde water gebruik je voor het maischen.
Je vult bij het brouwen dus zowel je heetwaterpan als je maishpan met water - je gebruikt nooit water uit je heetwaterpan

Door de warmteoverdracht tussen het wort wat je rondpompt en het water in je heetwaterpan verwarm je je maischwater tot de gewenste temperatuur. Hiervoor kun je een koperen spiraal gebruiken of bijvoorbeeld een platenkoeler/warmtewisselaar zoals ik doe. Het water uit je heetwaterpan kun je later weer gebruiken als spoelwater.

Vervolgens ga je maischen. Om dat te kunnen doen, moet je weten wat de temperatuur van je water is. Ergens zul je dus het temperatuur van je maischpan/beslag moeten meten.
Dit kan digitaal of analoog, sensors, industriele 'klokken' of gewoon een thermometer in je beslag stoppen? Je hoeft dus in principe niet te weten wat de temperatuur van je heetwater is?
Na het maischen ga je spoelen, waarbij je in principe exact hetzelfde blijft doen als bij maischen maar nu met nog meer water? Blijf je dan nog je heetwater stoken op dat moment

Voor een goede enzymwerking tijdens maischen moet je ervoor zorgen dat je rondpompende wort niet té warm wordt. Als je maischt op 73 ºC dan moet het maischwater niet rond de 85 ºC uit je heetwaterpan stromen, dat is funest voor je enzymwerking. Ideaal zou zijn om de inkomende wort temperatuur gelijk te hebben aan je maischtemperatuur. Het is verder aan je HERMS-bouw of je dat wilt regelen via je pomp of de temperatuur van je heetwaterpan (meestal gebeurd het laatste). Je kan je daarom voorstellen dat gebruikers het prettig vinden om ook de temperatuur te willen weten van de heetwaterpan. Strikt noodzakelijk; nee.
Het hete water uit je heetwaterpan gebruik je tijdens het spoelen. Waarschijnlijk is je heetwaterpanwater/spoelwater al rond de 80 ºC voor het uitmaischen op 78 ºC. 

Beide opties zijn mogelijk neem ik aan? Koperen 'hevelffilter' of een filterplaat (filterplaten zijn nl. behoorlijk prijzig)

Ja, meestal wordt er ook gehobbyd om zo de kosten te drukken. Er zijn vele filters die hetzelfde resultaat geven...

Hoe krijg je het gekookte wort door je tegenstroomkoeker?

Pompen of zwaartekracht.

Is zwaartekracht voldoende om door een spiraal van 10 meter te lopen   (gezien de kosten, en praktijkvoorbeelden van anderen wil ik het bij 1 pomp houden).
Vanuit de tegenstroomkoeler laat je het rechtstreeks het gistvat in lopen - wat zijn de ervaringen daarmee? Is het in 1 keer dooe de hele koeler voldoende afgekoeld

Ik gebruik 1 hoofdpomp voor alle handelingen (en heb een extra klein pompje om genoeg debiet door mijn platenwisselaar te krijgen voor efficiente warmteoverdracht).

Wat ik me u al een tijdje afvraag: voor een beetje knappe tegenstroomkoeler heb je toch wel 10 meter slang/pijp nodig.
Waar haal je in vredesnaam een stuk koper van 12mm en 10m lengte vandaan   en hoe krijg je zoiets thuis?

Je gebruikt zacht koper wat verkocht wordt op een rol en de buitenkant is een tuinslang. Dat kun je zelfs nog op de fiets halen. De rechte starre koperen pijpen daar kun je beter een klimrek van bouwen...

Maar het leek me wel handig om 'data' tot je beschikking te hebben bij het brouwen (je recept, aanpassingen bekijken, vlug even iets op internet opzoeken)

Daar is confobrouwmashhulpvisiepro software voor en staat her en der op het forum. Met een webcammetje het brouwen volgen zou natuurlijk wel mooi zijn! 

[Anton]

Koperen 'hevelffilter' of een filterplaat (filterplaten zijn nl. behoorlijk prijzig).

Het is maar wat je prijzig noemt.
Bij brouwgilde "De Roode Toren" en/of bij mij zijn perfecte filterplaten te koop vanaf 30 euro.
Ik maak ze eventueel op maat voor je.

[EBC]

Heb je al een goede manier gevonden om temperatuurgecontroleerd te kunnen vergisten? Heb je al een goede manier om gist op te starten?

Daar zou ik eerst in investeren. Die zaken leveren beter bier.

HERMS is geweldig als je vooral het knutselen leuk vindt, of om de buren te imponeren, maar beter bier krijg je er niet van. Weet waar je voor gaat.

[RobinB]

Als HERMS bezitter: eens met EBC. (jaja! )

[Hopmans]

Heb je al een goede manier gevonden om temperatuurgecontroleerd te kunnen vergisten? Heb je al een goede manier om gist op te starten?

Daar zou ik eerst in investeren. Die zaken leveren beter bier.

HERMS is geweldig als je vooral het knutselen leuk vindt, of om de buren te imponeren, maar beter bier krijg je er niet van. Weet waar je voor gaat.

Met een HERMS ben je inderdaad in een aantal zaken beperkt.
Ik kan veel extremer brouwen als mijn brouwmaat die een HERMS heeft.
Dichtgeslagen filterbedden, lucht in pompen etc kunnen voor de nodige problemen zorgen.

[Oxhead]

Helemaal eens met bovenstaand commentaar. Ik zou eerst invensteren in gecontroleerd vergisten dat levert veel meer op dan op de tiende graad je maischtemperatuur te controleren.
Het maischproces wordt door veel hobbybrouwers overschat.
Een graad meer of minder tijdens het maischen geeft geen beter bier.

[MO]

Ik brouw wel met een HERMS en zonder temperatuur gecontroleerde vergisting. Bevalt me prima. Een HERMS maken is heel veel werk, maar als hij eenmaal operationeel is, dan hoef je je over het brouwproces geen zorgen meer te maken en kun je je eventueel later focussen op de vergisting. Hoewel je met korrelgist ook hele goede bieren kunt maken en vergisting dan opeens veel minder kritisch wordt.

Ik heb:
3 gamellen (40 L dubbelwandige ketels a E40 te koop)
twee branders
p)1 march pomp (uit de US, dit is een ideale magneetpom)
half duimse siliconen slangen voor alle connecties, dit maakt makkelijker schoon dan vaste leidingen. Als je kiest voor vaste leidingen, dan zou ik voor RVS gaan, anders kun je de boel niet reinigen met loog
een filter onderin mijn maischketel
een soort van koperen douchekop om het wort terug te brengen in maischketel
een tegenstroomkoeler van buitenkant tuinslang en binnenkant flexibel koper. Wort stroomt gekoeld direct in gistvat
Denk eraan dat je je kookdampen goed af gaat voeren, bij mij gaan ze via een 110 mm slang naar buiten

[Albertus]

Dichtgeslagen filterbedden, lucht in pompen etc kunnen voor de nodige problemen zorgen.

Nog nooit last van gehad met mijn HERMS, ook niet met 60% tarwe of 60% haver.
Met de vorige leden, die aanraden eerst te investeren (geld, moeite en tijd) in gecontroleerd vergisten, ben ik het helemaal eens.

Bert

[koffie]

Bedankt voor de informatie en adviezen tot nu toe.
Een gistkast staat ook op de verlanglijst, en ook daar ben ik al ingedoken - al is dat niet het onderwerp waarover ik in dit topic wou hebben
Deze winter hoop ik mijn schuur een nodige opknapbeurt te kunnen geven en dan meteen een ruitme in te richten voor het brouwen en een gistkast te maken.

@  Anton , bedankt voor de tip over de filterplaten .. ik houd 'm in mijn achterhoofd!

[Homme]

...Vanuit de tegenstroomkoeler laat je het rechtstreeks het gistvat in lopen...

Hoe filter je dan de eiwitneerslag af?

Ik lees hierover in Herms artikelen niets.
Ik bedoel: na het koken wordt de hop verwijderd, waar nodig. Dan wordt er gekoeld en direct vergist.
Ik weet niet beter dan dat er na het koelen eiwitten neerslaan, die verwijderd dienen te worden voordat er vergist wordt.
Hoeft dit niet meer, of hevelen we toch weer over in een extra vat, om daarna weer over te hevelen in het vergistingsvat? 

[Oscar]

Ik weet niet beter dan dat er na het koelen eiwitten neerslaan, die verwijderd dienen te worden voordat er vergist wordt.

De eiwitten vlokken uit tijden het koken en die worden verwijderd tijdens het filteren. Wat er dan later nog uitvlokt slaat wel neer in het gistvat en raak je kwijt als je overhevelt na de hoofdvergisting of bij het bottelen.

[Albertus]

Hoe filter je dan de eiwitneerslag af?

Ik leg een uitgekookte, vochtige, neteldoek over de opening van het gistvat. Schermt de zaak af tegen beestjes en filtert de eiwitten er uit.

Bert

[RobinB]

Koudetrub is geen probleem, de rest filter je uit met het hopfilter

[Homme]

Oké, ik wist niet dat het hopfilter de eiwitten ook tegen kon houden.
En ook niet dat de overige neerslag wel kon blijven zitten, dank jullie: scheelt mij een extra (risicovolle) handeling.

[Huub Krekels]

Ik brouw met een HERMS en met weckketels. Met mijn HERMS heb ik geen problemen. Ook niet met het dichtslaan van een filterbed oid. Het enige probleem dat ik wel eens ondervind is lucht bij de IWAKI-pomp. Dit is echter snel op te lossen. Betere bieren krijg je er echter niet door. Als enig nadeel vind ik, dat het schoonmaken meer tijd kost. Voor de rest gaat het uitstekend. Het brouwproces gaat sneller en ik kan grotere hoeveelheden brouwen.