Koelen van wort

[Nol de Brouwer]

Ik ben voornemens om voor de eerste keer te gaan maischen. In principe heb ik alle spullen behalve de wortkoeler. Ik wil het wort gaan koelen met de tegenstroomkoeler van mijn distilleerinstalatie. Deze is 1.40 meter lang en ik wil hem een beetje schuin laten liggen en dan het wort er langzaam doorheen laten lopen met een hevel. Heeft iemand hier ervaring mee? Of moet je echt zo'n spiraalkoeler maken.
De koeler is te zien op http://www.distilleren.tk bij de link nieuwe ketel.

Groet,
Nol

[Bas]

Hoi Nol,

In principe zijn we een bier brouw forum. Het lijkt me beter om associaties met stoken van alcohol (wat in principe illegaal is) te vermijden, daar zijn andere forums voor.

Maar goed, om een antwoord te geven op je vraag over de tegenstroomkoeler. Een tegenstroomkoeler van een destileer installatie moet een ethanol-water mengsel damp laten condenseren tot vloeistof. Deze vloeistof hoeft helemaal geen lage temperatuur te hebben, deze moet slechts enkele graden onder het kookpunt van het ethanol-water mengsel te liggen. Dus zo'n condensator in een destileerinstallatie moet weinig ethanol-water mengsel (het betreft immers damp, dus het gaat om orde ml vloeistof per minuut, slecht een paar graden in temperatuur laten zakken. Hiervoor heb je niet erg veel koeling nodig, ook al heb je een gigantische bijna-industriele stook installatie (en zo te zien heb je die niet). Er moet relatief erg weinig energie uitgewisseld worden voor een goede werking. Jouw condensator heeft waarschijnlijk al voor jouw stookinstallatie al veel te veel capaciteit (40 cm i.p.v. 140 cm zal prima werken, zeker als je een refractioneringskolom gebruikt zoals jij doet).

Een tegenstroomkoeler bij het bierbrouwen is nodig om meestal een hoop liters wort in een korte periode van zo'n 100 graden naar zo'n 20 - 25 graden te koelen. Hiervoor moet erg veel energie worden uitgewisseld. Mijn ervaring is dat je het met een rechte koeler wel kunt vergeten. Dat heb ik namelijk wel eens geprobeerd (met een rechte buis van 2 meter), en daarmee kreeg ik, met de koudwater kraan vol open en het wort langzaam stromend, het wort maar gekoeld tot zo'n 85 graden. Dat is dus zo'n 15 graden per 2 meter, dus voor 75 graden koeling zou je (te) simpel beredeneerd 10 meter nodig hebben.

Het voordeel van een spiraal vorm is dat het wort erg veel gaat wervelen: het wort botst continu tegen de wand van de (koperen) buis, alwaar warmteuitwisseling met de koudere tegenstroom plaatsvindt. Er is dus veel meer "contact" tussen wort en koelwater als dan bij een rechte buis waar het wort zonder veel weerstand door heen kan stromen. Ik heb mijn mislukte rechte tegenstrookkoeler omgebouw tot een 4,5 meter lange spiraalvormige tegenstroomkoeler. Onder zwaardere omstandigheden (wort snel stromend dankzij een pomp), zakt het wort temperatuur van 100 graden tot zo'n 25 - 30. Ofwel zo'n 70 - 75 graden per 4,5 meter. Een acceptabel resultaat.

Mijn advies, ga direct voor een spiraalvormige tegenstroomkoeler van minstens 5 meter. Jouw koeler zal namelijk niet werken, of je moet je wort zo langzaam laten stromen dat het heel koelen heel lang gaat duren (niet gewenst), en dat je erg veel koelwater nodig hebt.

Trouwens, als je die 140 cm lange condensator vervangt door een heel klein (spiraalvormig) condensator-tje waar je heel langzaam een klein stroompje koud water door heen laat stromen, dan werkt je stookinstallatie even goed als die nu doet. Jouw condensator heeft genoeg capaciteit om een duidend liter stookketel met bijbehorende verhitting aan te kunnen.

Grt, Bas H.

[Nol de Brouwer]

Bedankt voor je reactie,
ik zal dan maar een spiraalkoeler moeten bouwen. (is ook altijd wel weer leuk). overigens is de koeler zo lang omdat ik dan een minimaal straaltje water hoef te gebruiken. voorheen had ik een 60 cm koeler en daar ging aardig wat water doorheen. Je moet maar zo denken je blijft er altijd weer lekker mee bezig. Maar dat is het leuke met bepaalde hobby's. Ik zal even kijken of ik de foto kan verweideren, die hoort hier inderdaad niet thuis.

Groet,
Nol

[Adrianus Tripel]

Beste Nol,

Ik reageer wel laat maar ik heb dit bericht nog niet eerder gezien.
Ik zou zeker een keer proberen om de condensor van je distilatieunit te gebruiken om te koelen. Om je dampen van je ketel te condenseren moet je niet alleen de temperatuur onderuit halen maar ook de condensatie warmte wegkoelen.
Om water te laten koken heb je meer dan 500 maal de hoeveelheid warmte nodig dan om water 1°C te verwarmen. Bij ethanol is deze waarde een stuk lager (tabellenboek niet in de buurt). Om damp te condenseren moet je deze verdampingswarmte eerst wegkoelen voordat er temperatuursverlaging optreed. In feite is dus je condensor veel groter als koeler. Als je condensor 20°C temeratuursverlaging produceert kan dit in vloeistof wel eens 3 à 4 maal zo groot zijn. E.e.a. is ook afhankelijk van de wanddikte en het oppervlak van de binnnenpijp. Succes en laat het even weten.

Groeten Ad