Hydrometer en refractometer voor bepaling dichtheid bier

[Robert1968]

Hallo,

Er is op dit forum al veel geschreven over het gebruik van een refractometer voor dichtheidsbepaling. Mijn probleem is dat er juist zoveel over geschreven is dat ik het antwoord op mijn vraag niet eenvoudig terug kan vinden.

Wat wil ik:
- in mijn wort meet ik de dichtheid met een refractometer en ter vergelijking met een hydrometer. Beide hebben een schaal in SG.
- ik wil tijdens mijn vergisting enkel de refractometer gebruiken om de gisting te kunnen volgen zonder elke keer een forse hoeveelheid monster te hoeven nemen. De afgelezen waarde van de refractometer (in SG) zou ik dus om willen rekenen naar een (juiste) SG zodat ik de vergistbaarheid kan berekenen.

Kan dit, zo ja hoe (berekeningsformule, tool etc.)

Robert

[Gerb]

Niet dat ik er verstand van heb, maar in dit onderwerp wordt erover gesproken. Of had je dit al gevonden?

[Adrie]

Geen wonder dat je geen antwoord kunt vinden. Dit is de eerste keer dat ik lees over een refractometer met een SG-schaal. Er zijn wel rekenmodules, maar die rekenen in Brix. De enige omweg (voorlopig) is het gemeten SG tijdens of na de vergisting te vertalen in Brix (als was het een meting voor de vergisting) en dan de bestaande formules of programma's gebruiken.

[Oscar]

- in mijn wort meet ik de dichtheid met een refractometer en ter vergelijking met een hydrometer. Beide hebben een schaal in SG.

Evenals Adrie lees ik dit voor het eest, en eerlijk gezegd twijfel ik eraan. Als er een SG schaal op je refractometer zit, hoef je natuurlijk niets om te rekenen 

De afgelezen waarde van de refractometer (in SG) zou ik dus om willen rekenen naar een (juiste) SG zodat ik de vergistbaarheid kan berekenen.

Dit klinkt erg raar..je praat hier over een "Fout SG" en een "Juist SG" IK vermoed dat je met het "Foute SG" Brix bedoelt. In dat laaste geval kun je het SG bepalen met BrouwVisie,BrouwHulp,Promash en de refractometer tool van Hans Halberstadt 

[Albertus]

Als er een SG schaal op je refractometer zit, hoef je natuurlijk niets om te rekenen 

Dat is het probleem. Wanneer het wort eenmaal aan het vergisten is en voor een deel uit alcohol bestaat, is de meting  (in SG) niet meer betrouwbaar.

Bert

[Oscar]

Wanneer het wort eenmaal aan het vergisten is en voor een deel uit alcohol bestaat, is de meting  (in SG) niet meer betrouwbaar.

Een meting in SG wel hoor (anders heb je aan een hydrometer ook niets), in brix dus niet.. daarvoor moet je ff een rekentooltje gebruiken

[Robert1968]

In heb mijn refractometer destijds via de club besteld, zie http://www.twortwat.nl/t-256/nieuws.detail?item_id=1270287166&type=256&back=1&page=/

Mijn schaalverdeling is enkel in SG. Aangezien alcohol de SG-meting van de refractometer "verstoort" neem ik aan dat de afgelezen SG niet dezelfde is als de SG die met een hydrometer wordt bepaald.

Vandaar mijn vraag: hoe kan ik de SG van mijn refractometer omrekenen in een SG zoals die wordt bepaald met een hydrometer? Als ik dat weet kan ik de voorgang van mijn gisting(sgraad) berekenen zonder de hydrometer te hoeven gebruiken.

[Oscar]

Vandaar mijn vraag: hoe kan ik de SG van mijn refractometer omrekenen in een SG zoals die wordt bepaald met een hydrometer? Als ik dat weet kan ik de voorgang van mijn gisting(sgraad) berekenen zonder de hydrometer te hoeven gebruiken.

Volgens de link heb je ook een brix schaal...gebruik die !!

[Hopmans]

Of gebruik gewoon een echte densimeter.

 

[Albertus]

Een refractometer met een SG schaal is niet bestemd om vergistend wort te meten. Alleen een meting met een hydrometer geeft dan het werkelijk SG aan.

Bert

[Hopmans]

Een refractometer met een SG schaal is niet bestemd om vergistend wort te meten. Alleen een meting met een hydrometer geeft dan het werkelijk SG aan.

Bert

Of je moet de tool van Hans gebruiken, maar refractometers zijn niet altijd goed geijkt.

[EBC]

Zoals Adrie aangeeft...

Voor een meting tijdens vergisting, reken je de SG aflezing om in brix, of Plato dat mag ook. Het is ongeveer gelijk aan delen door 4 (zonder de 1000, dus 40 voor 1040)
Je SG meting van 1029 is dan 7,3 brix

Die brix waarde vul je dan in de diverse rekentooltjes in.

[Albertus]

Vandaar mijn vraag: hoe kan ik de SG van mijn refractometer omrekenen in een SG zoals die wordt bepaald met een hydrometer? Als ik dat weet kan ik de voorgang van mijn gisting(sgraad) berekenen zonder de hydrometer te hoeven gebruiken.

Adrie gaf het antwoord al:

De enige omweg (voorlopig) is het gemeten SG tijdens of na de vergisting te vertalen in Brix (als was het een meting voor de vergisting) en dan de bestaande formules of programma's gebruiken.

Bert

[RobinB]

Ozzie toch!
het gaat om de methode van meten, niet om de schaal die op de meter staat.

Blijft dus hetzelfde hydrometer vs refractometer verschil.

Bijkomend probleem is dat de correctietools er niet van uitgaan dat je een SG waarde uit je refractometer haalt. Die moet je dus eerst ongecorrigeerd omrekenen naar brix/Plato om vervolgens gecorrigeerd terug te rekenen naar een hydrometer-waarde.

Wat Adrie al zei dus.

[Hopmans]

Gewoon densimeter gebruiken.

[RobinB]

Van Anton-Paar? Leuke dingen inderdaad...

[Jacques]

Kan het misschien zijn dat Robert een refractometer heeft met een Oechsle schaal. Op mijn refractometer staan brix en Oeschle naast elkaar. Best wel handig vind ik. Zonder enige omrekening kan ik het SG bepalen met mijn refractometer. Voor het bepalen van het SG na de vergisting kijk ik naar de Brix waarde en stop deze waarde in een rekentool.

[Robert1968]

Ik ben blijkbaar zo geobsedeerd op SG, dat de Brix-schaal aan de linkerkant van mijn refractometer me nooit was opgevallen, excuses.

Even voor de zekerheid of ik het goed doe. Ik heb het tooltje van Hans Halberstadt nu voor me:
- de gemeten SG voor mijn gisting lees ik gewoon af in Brix op mijn refractometer.
- de gemeten SG tijdens of na gisting lees ik nu af in Brix op mijn refractometer

Ik begrijp dat je suiker die je toevoegt tijdens de gisting ook apart kunt invoeren. Ik snap alleen de 2 vinkjes linksbovenaan niet helemaal "[1]". Wanneer dien ik die te gebruiken?
Vervolgens rekent het programma een "huidig (echt) SG" uit, zijnde de SG die je zou meten met een hydrometer. Right?

Robert

[Oscar]

Right?

Left ! 

Klopt helemaal...

[hansHalberstadt]

Voor een meting tijdens vergisting, reken je de SG aflezing om in brix, of Plato dat mag ook. Het is ongeveer gelijk aan delen door 4,2 (zonder de 1000, dus 40 voor 1040)
Je SG meting van 1029 is dan 7,3 brix

Een en ander vraagt misschien wat meer toelichting

Om te beginnen zou ik even nagaan of je inderdaad met een SG schaal te maken hebt. Maak daarvoor even een suikeroplossing en meet zowel met de hydromerter als de refractometer. Ze zouden dan allebei hetzelfde moeten aangeven.

Als je indrdaad een refractometer hebt die geijkt is in SG, dan is die ijking gedaan voor sucrose oplossing. In feite meet je natuurlijk brekingsindex en de refractometer kan niet weten om wat voor stof het gaat. Om het gemeten SG om te rekenen naar Brix schaal moet je dus net doen alsof je met sucrose oplossing te maken hebt. Je rekent dan terug van brekingsindex naar soortelijk gewicht alsof het sucrose is.
 
Je kunt het SG omrekenen naar Brix als volgt:
Brix=(SG-1000)/k, waarbij k=3.99 bij SG=1040, 4.06 bij SG=1060 and 4.14 bij SG=1080
Een nauwkeuriger formule is:
Brix=260.9*(SG-1000)/SG (zie boekwerk 'rekenen aan bier', paragraaf 5.8', http://www.triple-w.org/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=19&Itemid=65 )

Vervolgens kun je inderdaad de bestaande tooltjes gebruiken om de gisting te volgen. Ik gebruik zelf natuurlijk mijn eigen tooltje omdat ik weet dat daar de meest direkte berekeningen in zitten, gebaseerd op de theorie achter brekingsindex en soortelijk gewicht. Refractometertool: (http://www.triple-w.org/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=26&Itemid=65)
HansH

ps vergeet niet eerst de gist eruit te filteren als je tijdens de gisting meet, anders krijg je een vage aflezing. (kan bv met een injectiespuitje met slangetje en opgerold stukje keukenpapier daarin licht aangedrukt. Errst wort opzuigen in het spuitje, dan slangetje met papiertje erin aanbrengen en dan voorzichtig enkele druppeltjes door het slangetje op je refractometer laten druppelen )

[Jacques]

Om te beginnen zou ik even nagaan of je inderdaad met een SG schaal te maken hebt. Maak daarvoor even een suikeroplossing en meet zowel met de hydromerter als de refractometer. Ze zouden dan allebei hetzelfde moeten aangeven.

Nogmaals ik denk dat Robert te maken heeft met een Oechsle schaal. Die komt overeen met onze SG schaal minus 1000. Ik heb ook zo'n refractometer. Heel handig vind ik. Zie bijvoorbeeld hier en hier.

[Robert1968]

Jacques,
Ik heb een refractometer type RSG-32ATC. Links een Brix schaal, rechts een schaal in SG, geijkt bij 20 ºC . Zie bv.  voor een van de schaal:

[Jacques]

Jacques,
Ik heb een refractometer type RSG-32ATC. Links een Brix schaal, rechts een schaal in SG, geijkt bij 20 ºC .

Hé echt in SG! Zo zie je maar dat er veel varianten zijn in refractometers.

[Henielma]

Mij valt op dat de factor tussen Brix en SG bij die refractometer ongeveer 3,9 is. Ik reken altijd met 4 maar dat is dus wat te optimitisch zo te zien.

[hansHalberstadt]

Jacques,
Ik heb een refractometer type RSG-32ATC. Links een Brix schaal, rechts een schaal in SG, geijkt bij 20 ºC . Zie bv.  voor een van de schaal:

31 Brix komt volgens deze schaal overeen met SG=1120. Volgens mij zou dat 1130 moeten zijn. Ik weet niet welke van de 2 schalen ik moet geloven. Ik denk de brix schaal.
HansH