Extra Speciaal Bertens

[Jacques]

Gisteren heb ik het volgende bier gebrouwen.

Basis

Omschrijving	Waarde
Naam recept	Extra Speciaal Bertens
Brouwdatum	29-3-2009
Biertype	Een knipoog naar Extra Strong Bitter
Aantal liters	36
Gewenst begin SG	1055 (5,9 vol% alc.)
Brouwzaalrendement	79.0%

Algemeen

Omschrijving	Waarde
Totaal brouwwater	61.30 liter
Maischdikte	5.50 l/kilo
Maischwater	46.00 liter
Spoelwater	15.30 liter
Kooktijd	90 min.
Berekende kleur	21 EBC (BrouwVisie)
Berekende bitterheid	43 EBU (Glenn Tinseth)

Mout

Moutnaam	% stort	Massa	Kleur
Palemout 7 - Dingemans	59.2 %	5000 gram	8 EBC
Munich mout 15 EBC	29.6 %	2500 gram	16 EBC
Pilsmout 3 EBC	5.9 %	500 gram	3 EBC
Carapils	5.3 %	450 gram	6 EBC

Hop

Hopnaam	% Alfazuur	Massa	Kooktijd	Bitterheidsaandeel
Cascade	5.0 %	80 gram	90 min.	32 EBU
Saaz (CZ)	6.0 %	25 gram	90 min.	12 EBU
Cascade	5.0 %	10 gram	10 min.	1 EBU

Gist

Omschrijving	Waarde
Gist soort	1335 British Ale II
Gist toegevoegd als	afgegoten giststarter
Volume giststarter	1000 ml (na afgieten - oorspronkelijk 3,5 liter)
Beluchtingstijd	geschud
Temperatuur giststarter	19°C
Gistvoeding	Wyeast Nutrient Blend
Hoeveelheid	3,0 gram

Maischschema

Stap nr	Temperatuur	Rusttijd	Maischdikte
1	64°C	35 minuten	5.50 l/kg
2	66°C	35 minuten	5.50 l/kg
3	72°C	20 minuten	5.50 l/kg
3	75°C	5 minuten	5.50 l/kg

Het bier is dus gebrouwen met een knipoog naar het biertype ESB. Voor een echte ESB zou Engelse hop gebruikt moeten worden en geen Amerikaanse en Duitse hop. De pilsmout heb ik gebruikt omdat ik net niet voldoende pale mout had.
De munichmout past ook niet  binnen de ESB stijl. Hierdoor zal het bier meer moutige smaken gaan krijgen. Achteraf gezien had ik er misschien beter aan gedaan om het percentage lager te houden. Het zou nu wel eens over de top kunnen zijn.

De kleur van het bier is veel donker uitgevallen dan BrouwVisie berekend heeft.

De vergisting wordt uitgevoerd bij 20 ºC.


Van het wort heb ik 2,5 liter gebruikt voor een nagistingsexperiment. Zodra dit experiment is afgerond zal ik hierover nader berichten.

[Hopmans]

De kleur van het bier is veel donker uitgevallen dan BrouwVisie berekend heeft.

Ik vond 21 EBC als zo licht in verhouding met de moutstort.
Morey is naar mijn inziens de beste formule.

Beluchtingstijd : geschud

Wat is jou motivatie?

 

[JWVG]

Ha Jacques,

die hopsoorten vielen me ook meteen op. inderdaad nogal eigenwijs. Aan de andere kant - het is vooral hop die je 90 minuten meekookt, de late hopgift is relatief klein, dus misschien valt het wel mee met die afwijking. De moutstort is inderdaad ook al afwijkend. Ik ben niet alleen benieuwd naar de moutigheid, ook naar de body. Die lijkt me ook stevig - meestal heb je er toch wel wat mais of suiker bij bij 'normale' ESB's (voor zover die bestaan).

Kortom: leuk experiment!

  JW.

[Jacques]

Wat is jou motivatie?

Schudden is een effectieve methode van beluchten is gebleken. Na het schudden is de starter op de magneetroerder gezet en die zorgt voor een flinke vermeerdering zelfs nog meer dan dat je krijgt bij beluchten. De combinatie roeren en beluchten werkt volgens een aantal van ons het beste maar dan moet ik met watten gaan werken voor de afsluiting en dat wil ik niet.  :P

Die hopsoorten vielen me ook meteen op. Inderdaad nogal eigenwijs. Aan de andere kant - het is vooral hop die je 90 minuten meekookt, de late hopgift is relatief klein, dus misschien valt het wel mee met die afwijking.

De Saaz heb ik inderdaad bewust alleen bij het begin van het koken toegevoegd. De hoofdmoot van het hopkarakter zal uit de Cascade komen.

De moutstort is inderdaad ook al afwijkend. Ik ben niet alleen benieuwd naar de moutigheid, ook naar de body. Die lijkt me ook stevig - meestal heb je er toch wel wat mais of suiker bij bij 'normale' ESB's (voor zover die bestaan).

Over het toevoegen van suiker heb ik een tijdje zitten twijfelen. Ik heb daar van af gezien omdat ik een stevige moutigheid wou hebben tegenover de ook stevige bitterheid.
Aanleiding hiertoe was het plaatje dat hier laatst op het forum gepost is met de relatie tussen de bitterheid en moutigheid van bier. Bij een toenemende bitterheid zou de beleving van de moutigheid minder worden.

Dit plaatje bedoel ik.

[MO]

Oh, je brouwt gewoon een imperial pale ale. Een Amerikaanse. Een beetje een volle. Zeg dat dan.

Klopt dat water? 60 liter maischwater en ook nog eens 15 liter spoelwater voor maar 36 liter bier?

En zonde om die smaakvolle hoppen zo lang mee te koken. Ik had eerder een magnum of een northern brewer of een Perle als bitterhop gebruikt, en Saaz en Cascade als late gift. Wel een interessante combo overigens. Ik denk dat je op de manier waarop je nu gebrouwen hebt, niets meer van het Saaz karakter terugvindt.

[JWVG]

Oh, je brouwt gewoon een imperial pale ale. Een Amerikaanse. Een beetje een volle. Zeg dat dan.

Nee, niet genoeg hop, en inderdaad te vol. Het is gewoon een Westcoast Amber. Alleen zit die westcoast niet in de VS maar in GB (de gist).

  JW.

[Adrie]

Wel nee. Het is gewoon een Internationale Pale Ale.

[Jacques]

Klopt dat water? 60 liter maischwater en ook nog eens 15 liter spoelwater voor maar 36 liter bier?

En zonde om die smaakvolle hoppen zo lang mee te koken. Ik had eerder een magnum of een northern brewer of een Perle als bitterhop gebruikt, en Saaz en Cascade als late gift. Wel een interessante combo overigens. Ik denk dat je op de manier waarop je nu gebrouwen hebt, niets meer van het Saaz karakter terugvindt.

Ik heb 61,3 liter in totaal gebruikt. 46 liter beslagwater en 15,3 liter spoelwater.
En ja, ik heb redelijk wat verliezen. In dit geval is er ook nog 3 liter wort opgevangen voor het doen een experiment.


Dit recept is een klein beetje uit nood geboren en geïmproviseerd. Voornaamste reden daarvoor was dat ik de verkeerde gist aan het opkweken was geslagen. Daar kwam ik vrij laat achter, vandaar.

[JWVG]

Ik zit nu achter een Extra Speciaal Bertens, opgepikt tijdens het weizenfestijn. Mijn notities:

- Uiterlijk: Goud richting amber, zeer lichte tweeschijn, vrij grove bellen die wegzakken tot blijvend laagje
- Geur: fruitig, beetje hoppig, frist
- Smaak: vrij zoetig, fruitig, stevige body, daarna komt de  bitterheid sterk opzetten
- Nasmaak: bitter, beetje samentrekkend

Al met al een lekker bier, maar wel een beetje aan de zoete en bittere kant om het een echte doordrinker te maken. Het was natuurlijk niet echt je bedoeling om een ESB te maken, maar als dat wel zo zou zijn dan zou het moutkarakter sterker moeten denk ik (gisteren nog een Fullers ESB gedronken - blijft een bron van inspiratie). Het Cascade karakter komt er niet echt uit, maar uiteindelijk heb je aan het einde van de kook maar weinig toegevoegd, dus dat klopt wel.

Ik zou zelf geloof ik iets van de 90 minuten hop verhuizen naar 10 minuten, zodat de bitterheid wat minder wordt en het hopkarakter sterker. Maar dan zou er ook suiker in plaats van mout moeten om de zoetheid wat minder te maken. En dan is het eigenlijk een totaal ander bier geworden  .

Ben wel benieuwd hoe dit zich ontwikkelt - waarschijnlijk wordt het bier beter doordrinkbaar als de bitterheid nog wat afvlakt.

Wat was de eind dichtheid van dit bier eigenlijk, Jacques?

Nog even voor de duidelijkheid (wat ik zat hierboven natuurlijk een beetje te nitpicken): wel een mooi lekker bier zonder fouten!

  JW.

[Jacques]

Het eind SG was 1013.

Jammer dat we tegenwoordig zo op bestaande biertypen gefocust zijn.

Het bier vind ik ook te hard bitter. Anders dan bijvoorbeeld Derek Walsch ben ik niet zo gericht op een sterk hoparoma. Hoparoma is sterk vergankelijk. Na zo'n 6 tot 10 maanden merk je er niets meer van, en dan moet je nog geluk hebben ook nog.
Van mij mag er best een andere kruidigheid in het bier zitten en heeft hop niet het alleenrecht. Maar het is geen geheim dat ik geen echte voorstander ben van dat wetje uit 1516...

[JWVG]

Jammer dat we tegenwoordig zo op bestaande biertypen gefocust zijn.

Beetje geirriteerd, Jacques?   Ik vind het jammer dat mijn bericht deze reactie bij je oproept. Ik zei:

Het was natuurlijk niet echt je bedoeling om een ESB te maken, maar als dat wel zo zou zijn dan zou het moutkarakter sterker moeten denk ik (gisteren nog een Fullers ESB gedronken - blijft een bron van inspiratie).

Vind je dat gefocust op een stijl zijn  . Ik niet! Jij hebt zelf nota bene de link met ESB gelegd, zei het met een knipoog. Bovendien zei ik ook nog:

Ik zou zelf geloof ik iets van de 90 minuten hop verhuizen naar 10 minuten, zodat de bitterheid wat minder wordt en het hopkarakter sterker. Maar dan zou er ook suiker ipv mout moeten om de zoetheid wat minder te maken. En dan is het eigenlijk een totaal ander bier geworden  

Dat geeft aan hoe ik het bier zou veranderen om het voor mij nog wat lekkerder te maken. Niet om het meer op een stijl te laten lijken (want dan zou je voor ESB andere mouten moeten gaan gebruiken volgens mij). Dus je leest iets in mijn bericht dat er echt niet in zat.

Het bier vind ik ook te hard bitter. Anders dan bijvoorbeeld Derek Walsch ben ik niet zo gericht op een sterk hoparoma. Hoparoma is sterk vergankelijk. Na zo'n 6 tot 10 maanden merk je er niets meer van, en dan moet je nog geluk hebben ook nog.

Tja, maar die eerste paar maanden heb je het wel even heel goed  . Smaken verschillen, niet moeilijk over doen.

Maar het is geen geheim dat ik geen echte voorstander ben van dat wetje uit 1516...

Ik zal je tegen jezelf (en je eigen beloftes) beschermen door hier niet verder op in te gaan. Een raadsel waarom dit uberhaupt in dit verband opkwam. Of had je er kruiden bij gestopt 

  Jw.

[William]

Heren  ,

Ik heb ook nog proefnotities van dit bier (geproefd op 24-05-2009)

kleur: mooi oranje/koper met lichte tweeschijn
schuim: veel en redelijk snel terugtrekkend
geur: overwegend fruitig
smaak; fruitig en bitter met een sterk kruidig karakter; veel koolzuur (te..)
nasmaak: een hele mooi nabitter die lang blijft hangen. Ik vond het zeker niet te hard. Daarnaast blijft de kruidigheid ook lang hangen.

Kortom, een smakelijk bier.

[Jacques]

Beetje geirriteerd, Jacques?   Ik vind het jammer dat mijn bericht deze reactie bij je oproept. Ik zei:

Vind je dat gefocust op een stijl zijn  . Ik niet! Jij hebt zelf nota bene de link met ESB gelegd, zei het met een knipoog. Bovendien zei ik ook nog:

Dat geeft aan hoe ik het bier zou veranderen om het voor mij nog wat lekkerder te maken. Niet om het meer op een stijl te laten lijken (want dan zou je voor ESB andere mouten moeten gaan gebruiken volgens mij). Dus je leest iets in mijn bericht dat er echt niet in zat.

Tja, maar die eerste paar maanden heb je het wel even heel goed  . Smaken verschillen, niet moeilijk over doen.

Ik zal je tegen jezelf (en je eigen beloftes) beschermen door hier niet verder op in te gaan. Een raadsel waarom dit uberhaupt in dit verband opkwam. Of had je er kruiden bij gestopt  

  Jw.

Hoi jan Willem,

Nee, ik was niet in het bijzonder geïrriteerd naar jou toe. Ik vind het alleen jammer dat we steeds meer trekjes van BKG-keurmeesters overnemen als we een bier van een ander proeven: het is pas goed als een bier perfect in een beschreven bierype past.

Uiteraard mag je suggesties doen hoe het het bier voor jou beter smaakt, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik het bier op die manier zou gaan brouwen. Het is gewoon mijn bier.

De verwijzing naar dat wetje kwam eigenlijk door de lezing van Derek bij Brouwland. Daar gaf hij het advies om geen kruiden maar verschillende soorten hop te gebruiken. Nu is hop natuurlijk ook een kruid en de verschillende varianten hebben een verschillend kruidig aroma. Anders dan Derek ben ik niet altijd gecharmeerd door overdreven hoppige bieren. Voor mij is het echt niet: hoe hoppiger hoe beter. Smaken verschillen. Voor mij mag een kruidigheid ook gewoon uit kruiden komen en mag de hop een stapje terug doen.
Overigens is in dit bier geen kruiden gebruikt. Maar ook als er geen kruiden gebruikt worden hoeft voor mij het hoppige er echt niet uit te springen.

[JWVG]

Hoi jan Willem,

Nee, ik was niet in het bijzonder geïrriteerd naar jou toe. Ik vind het alleen jammer dat we steeds meer trekjes van BKG-keurmeesters overnemen als we een bier van een ander proeven: het is pas goed als een bier perfect in een beschreven bierype past.
Uiteraard mag je suggesties doen hoe het het bier voor jou beter smaakt, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik het bier op die manier zou gaan brouwen. Het is gewoon mijn bier.

Hmmm.... door die suggestie over hoe ik het recept zou aanpassen (met geen enkele referentie naar welke stijl, uitsluitend naar mijn eigen smaak) probeerde ik natuurlijk gewoon iets te zeggen over wat ik van het bier vond. Een proefnotitie dus. Even goede vrienden, Jacques: als een (in mijn ogen) normale proefnotitie, waarin ik twee keer de kwalificatie 'lekker' gebruik, dit soort gevoelens bij jou losmaakt, dan post ik ze de volgende keer liever niet meer. Het moet wel een beetje leuk blijven.

  JW.

[Jacques]

Hou Jan Willem,

Mijn irritatie is echt niet persoonlijk bedoeld maar ziet op de algemene trend dat we qua bier die we zelf brouwen steeds meer in biertypen denken. Het lijkt mij beter dat ik zelfs de suggestie van een biertype in het vervolg maar weglaat. Ik brouw Bertens bieren en geen Fullers, Young's, Admans's of Worthington's.

Toch hartelijk bedankt voor het proeven en fijn dat je het lekker vond.  

[Oscar]

dat we qua bier die we zelf brouwen steeds meer in biertypen denken.

Het denken in biertypen is helemaal niet verkeerd, dat geeft voor veel brouwers een richtlijn voor hun recept. En natuurlijk kun je af en toe best wel eens wat brouwen wat niet binnen een biertype past (bijv een blond bier van 4,5% met Cascade en crystal hop  ). Maar ik vind niet dat je het denken in biertypen moet ontmoedigen... Maar af en toe het denken buiten de biertypen moet bemoedigen  

[Jacques]

Biertypen zijn verzonnen door degenen die indelingen van bieren maken.
Iedere indeler maakt zijn eigen biertypen. Zo is Quadrupel een bier van Koningshoeven. Derek Walsh heeft het verheven tot een biertype.


Denk creatief en niet binnen hokjes.

[Oscar]

Denk creatief en niet binnen hokjes.

Ook binnen hokjes kun je nog creatief zijn    Hokjes zijn goed voor beginnende brouwers. En heel veel brouwers zoeken nog altijd op internet naar een recept..over creatief gesproken...  

Zo is Quadrupel een bier van Koningshoeven. Derek Walsh heeft het verheven tot een biertype.

Wellicht omdat andere brouwerijen dit bier gingen "nabrouwen".  En zou zullen er nog meer voorbeelden zijn (De saison dupont wellicht...)

[JWVG]

Het lijkt mij beter dat ik zelfs de suggestie van een biertype in he vervolg maar weglaat.  

Jacques, in dat geval had mijn proefbeschrijving er precies hetzelfde uitgezien, met weglating van slechts 2 zinnetjes (hieronder in bold) die de essentie niet hadden aangetast:

Ik zit nu achter een Extra Speciaal Bertens (Jacques, in het eerste bericht hierboven heb je het over de EBS stijl. Ik neem aan dat je ESB bedoelt), opgepikt tijdens het weizenfestijn. Mijn notities:

- Uiterlijk: Goud richting amber, zeer lichte tweeschijn, vrij grove bellen die wegzakken tot blijvend laagje
- Geur: fruitig, beetje hoppig, frist
- Smaak: vrij zoetig, fruitig, stevige body, daarna komt de  bitterheid sterk opzetten
- Nasmaak: bitter, beetje samentrekkend

Al met al een lekker bier, maar wel een beetje aan de zoete en bittere kant om het een echte doordrinker te maken. Het was natuurlijk niet echt je bedoeling om een ESB te maken, maar als dat wel zo zou zijn dan zou het moutkarakter sterker moeten denk ik (gisteren nog een Fullers ESB gedronken - blijft een bron van inspiratie). Het Cascade karakter komt er niet echt uit, maar uiteindelijk heb je aan het einde van de kook maar weinig toegevoegd, dus dat klopt wel.

Ik zou zelf geloof ik iets van de 90 minuten hop verhuizen naar 10 minuten, zodat de bitterheid wat minder wordt en het hopkarakter sterker. Maar dan zou er ook suiker ipv mout moeten om de zoetheid wat minder te maken. En dan is het eigenlijk een totaal ander bier geworden  .

Ben wel benieuwd hoe dit zich ontwikkelt - waarschijnlijk wordt het bier beter doordrinkbaar als de bitterheid nog wat afvlakt.

Wat was de eind dichtheid van dit bier eigenlijk, Jacques?

Nog even voor de duidelijkheid (wat ik zat hierboven natuurlijk een beetje te nitpicken): wel een mooi lekker bier zonder fouten!

  JW.

Denk creatief en niet binnen hokjes.

Tja, dit soort statements maak je vaak in verschillende variaties. Ik irriteer me daar wel eens een beetje aan, omdat ik het een beetje hautain vind overkomen. Maar goed, zo is het vast niet bedoeld - zo goed ken ik je nou ook wel weer.

Ook binnen hokjes kun je nog creatief zijn    

Precies: in de beperking kan zich de meester tonen! Was Mozart een slechtere componist dan Schonberg omdat Mozart binnen de grenzen van de klassiciteit bleef (ze vervolmaakte) en Schonberg de regels omver gooide? Nee natuurlijk. Maar goed - deze discussie heeft zich ook al heel vaak herhaald op dit forum.

Even voor de duidelijkheid: ik vergelijk mezelf hier niet met Mozart  .

JW.

[Jacques]

Tja, dit soort statements maak je vaak in verschillende variaties. Ik irriteer me daar wel eens een beetje aan, omdat ik het een beetje hautain vind overkomen. Maar goed, zo is het vast niet bedoeld - zo goed ken ik je nou ook wel weer.

Dit soort opmerkingen van mijn kant zijn vooral bedoeld om er op te wijzen dat er zo veel meer is dan alleen de bestaande biertypen.

Veel commerciële bieren zijn niet in te delen bij een bekend biertype. Ze durven veel meer iets nieuws te creëren dan wij hobbybrouwers. Bij een geslaagde creatie hebben we na een paar jaar dan weer een nieuw biertype en gaan hobbybrouwers proberen dat na te brouwen...
Waarom zitten wij zo vast aan biertypen en durven we niet wat meer uit. We brouwen toch niet allemaal voor een oorkonde? Een goede kok kookt toch ook niet volgens het kookboek van Jamie Oliver!

[Oscar]

Ze durven veel meer iets nieuws te creëren dan wij hobbybrouwers.

Dat denk ik niet...Ontdanks dat vele hobbybrouwers wellicht in "hokjes" denken zijn wij hobbybrouwers veel creativer omdat wij geen commerciele belangen hebben. Je ziet ze niet altijd hier op het forum (Er is meer buiten dit forum !   ) maar ik merk toch veel creativiteit bij de hobbybrouwers (Kastanje bier, kiwi witbier, Peer-meloenen bier..en veel meer "vreemde" toevoegingen waar de commercielen zich niet aan zouden durven te wagen)  

[Adrie]

Hokjes zijn goed voor beginnende brouwers.

Hmmm. In dat geval moeten dus alleen beginnende brouwers meedoen met wedstrijden en ervaren brouwers alleen bieren insturen in de vrij klasse.

Keuren binnen klassen begint me in ieder geval steeds meer tegen te staan. Ik heb heerlijke bieren geproefd die weinig punten op wedstrijden kregen en die punten deden die bieren (en hun brouwers) zeker geen recht. Maar ja, de bieren waren iets te zoet, bitter of vul maar in voor de stijl. Op deze manier dwingen wedstrijden mensen steeds weer binnen nauwe grenzen van een biertype te brouwen. Dit is natuurlijk funest voor de creativiteit en voor het brouwen naar je eigen smaak en voorkeuren.

Sommige biertypen lenen zich meer voor experimenten en een eigen draai dan andere, zover geef ik Oscar gelijk. Maar je bent dan wel erg overgeleverd aan de grillen van de keurmeester die jouw bier toevallig keurt of het bier 65 of 85 punten scoort. Maar nu ik erover nadenk geldt dat natuurlijk ook voor vrije klasse bieren.

[EBC]

Maar dat is toch simpel, lekker brouwen wat je wilt en gewoon niet meedoen aan wedstrijden. Het ONK is net zo leuk als je niet meedoet hoor! Geloof me maar.

Enne JW, je kunt alleen anderen irriteren... je kunt je wel ergeren.