Andere SG-meting voor en na het koelen

[NielsW]

Hoi allemaal,

Ik heb vandaag voor het eerst een simpel eigen recept gebrouwen. Ik ben benieuwd of jullie mij kunnen helpen met het volgende. 

Ik meet een begin sg van 1.059 na de kook (zowel met refractometer als met hydrometer). Dat zou een goede waarde zijn op basis van het recept. Vervolgens ga ik over tot het koelen, giet ik het wort in het gistvat en meet ik opnieuw. Nu krijg ik een waarde van 1.047 (zowel hydrometer als refractometer). Hoe kan dit?

Gedurende het brouwen heb ik ook gemeten met de refractometer. Na het spoelen, maar voor de kook, heb ik 1.048 gemeten. 5 minuten voor het einde van de kook heb ik nog 1.054 gemeten. Na de kook dus 1.059.

Ik brouw met de Grainfather 30 L en gebruik het bijbehorende koelsysteem. Het koelsysteem brengt het wort meteen naar een temperatuur van circa 16,5 graden (zo gaat het dus het gistvat in). Het recept:

6 kg Swaen Vienna
19.7 L water
10.1 L spoelwater van circa 85-90 graden
Ik doe niet aan waterbehandeling.

Maisch
60 minuten op 62 graden
10 minuten op 72 graden
Jodiumtest gedaan, geen verkleuring.

Hop Simcoe van 13.1
60 minuten totale kooktijd
15 gram 60 minuten meekoken
10 gram 20 minuten meekoken

Ultramoss en Wyeast Yeast Nutrient 10 minuten meekoken

Gist US-05 Fermenter.

Met als uitkomst volgens het recept
begin SG 1.061
end SG 1.021
14.2 EBC
28.5 IBU
5.3% ABV

Alvast heel erg bedankt voor de reacties!

Groet, Niels

[CeesM]

Temperatuurcorrectie toegepast?

[NielsW]

Temperatuurcorrectie toegepast?

Nee dat heb ik niet gedaan. De refractometer heeft ATC en die ene druppel // paar druppels wort is/zijn volgens mij meteen goed gekoeld? De hydrometer zal op kamertemperatuur, z'n 20 graden, gemeten zijn. Ze gaven hetzelfde aan.

Als dit niet goed is, hoe kan ik dan met de refractometer meten of mijn sg goed zit voor de kook en na de kook?

[Jacques]

Was het wort helder?

Na het spoelen, maar voor de kook, heb ik 1.048 gemeten. 5 minuten voor het einde van de kook heb ik nog 1.054 gemeten. Na de kook dus 1.059.

Een stijging van 5 SG punten in 5 minuten koken bij 25 liter wort doet vermoeden dat er iets mis is met de refractometing. Geen idee wat.

[hansHalberstadt]

Was het wort helder?

Een stijging van 5 SG punten in 5 minuten koken bij 25 liter wort doet vermoeden dat er iets mis is met de refractometing. Geen idee wat.

Als je een hete druppel op de refractometer doet dan gaat die snel afkoelen, maar daarvoor kan er nog net even een groot deel verdampen. Dan meet je dus een hogere waarde dan het werkelijk is. Wat je dus beter kunt doen is een beetje opzuigen in een injectiespuitje en dat eerst laten afkoelen en dan pas een druppeltje meten.

[NielsW]

Was het wort helder?

Net als normaal, klein beetje troebelig. Voor alle metingen zelfde gehalte 'troebel'. De druppel die ik op de refractometer doe is echter helder.

Een stijging van 5 SG punten in 5 minuten koken bij 25 liter wort doet vermoeden dat er iets mis is met de refractometing. Geen idee wat.

Daar ben ik ook bang voor. Ik ga eens goed testen op verschillende waardes en langs de hydrometer leggen.

al je een hete druppel op de refractometer doet dan gaat die snel afkoelen, maar daarvoor kan er nog net even een groot deel verdampen. Dan meet je dus een hogere waarde dan het werkelijk is. Wat je dus beter kunt doen is een beetje opzuigen in een injectiespuitje en dat eerst laten afkoelen en dan pas een druppeltje meten.

Dit klinkt heel logisch eigenlijk. Ik heb nu gemeten door met de roerspaan een paar druppels op het plaatje te laten vallen. Ik ga het bij het volgende brouwsel eens op deze manier doen. Ik laat het jullie nog weten.

[hansHalberstadt]

Dit klinkt heel logisch eigenlijk. Ik heb nu gemeten door met de roerspaan een paar druppels op het plaatje te laten vallen. Ik ga het bij het volgende brouwsel eens op deze manier doen. Ik laat het jullie nog weten.

Net even de proef op de som genomen. Beetje suikerwater laten koken. Monstertje genomen met injectiespuitje en dat rustig laten afkoelen. Tegelijk ook een helf theelepeltje eruit gepakt en dat na een paar seconden op de refractometer laten druppelen, glaasje dicht en na halve minuut gemeten.
resultaat: theelepeltje 18.2 Brix (1073)
spuitje na afkoelen 14.0 Brix.  (1056)
Dat resultaat spreekt voor zich lijkt mij. ca 20 % afwijking ongeveer zelfde als wat jij had gevonden. Dat betekent dus dat een paar kokende druppeltjes op een theelepeltje dus binnen een paar seconden ca 20% indampen.

[Jacques]

Als je een hete druppel op de refractometer doet dan gaat die snel afkoelen, maar daarvoor kan er nog net even een groot deel verdampen. Dan meet je dus een hogere waarde dan het werkelijk is. Wat je dus beter kunt doen is een beetje opzuigen in een injectiespuitje en dat eerst laten afkoelen en dan pas een druppeltje meten.

Verdamping is inderdaad een goede verklaring.

Overigens kun je als het wort helder is deze kort laten afkoelen. Ik gebruik daarvoor 50 ml maatbekertjes voor waarin ik zo'n 10 ml wort doe. Dat koelt snel af en de verdamping is beperkt.

[middelaersch]

Ik meet een begin sg van 1.059 na de kook (zowel met refractometer als met hydrometer). Dat zou een goede waarde zijn op basis van het recept. Vervolgens ga ik over tot het koelen, giet ik het wort in het gistvat en meet ik opnieuw. Nu krijg ik een waarde van 1.047 (zowel hydrometer als refractometer). Hoe kan dit?

Verdamping, hydrometer, logisch? 

Ik vermoed dat jullie niet goed gelezen hebben en er vanuit gaan dat hij alleen met een refractometer heeft gemeten.  Maar hij schrijft dat hij beide metingen zowel met refractometer als met de dobber heeft gedaan, met dezelfde vreemde resultaten.

Als hij alleen met een refractometer had gemeten had ik me er iets bij voor kunnen stellen, maar dit snap ik niet 

[hansHalberstadt]

verdamping, hydrometer, logisch? 

Nee voor de hydrometer is dit geen verklaring. En ik snap al helemaal niet hoe je dan op 2 x het zelfde kunt uitkomen. Of is dit een voorbeeld van toewerken naar het gewenste resultaat misschien?

[middelaersch]

Nee voor de hydrometer is dit geen verklaring. en ik snap al helemaal niet hoe je dan op 2 x het zelfde kunt uitkomen. Of is dit een voorbeeld van toewerken naar het gewenste resultaat misschien?

Dit kan eigenlijk alleen als je na het koelen nog een emmer water bij in het gistvat gooit. 

[hansHalberstadt]

Dit kan eigenlijk alleen als je na het koelen nog een emmer water bij in het gistvat gooit. 

Ja dus er moet hier wel iets geks aan de hand zijn. Soms kun je iets onbewust verkeerd aflezen als je denkt dat het in een bepaald gebied moet liggen. Zoiets kan ook aan de hand zijn geweest.

[Jacques]

Verdamping, hydrometer, logisch? 

Ik vermoed dat jullie niet goed gelezen hebben en er vanuit gaan dat hij alleen met een refractometer heeft gemeten.  Maar hij schrijft dat hij beide metingen zowel met refractometer als met de dobber heeft gedaan, met dezelfde vreemde resultaten.

Als hij alleen met een refractometer had gemeten had ik me er iets bij voor kunnen stellen, maar dit snap ik niet 

Ik had inderdaad niet in de gaten dat ook na het koken de waarden van de refractometer en hydrometer gelijk waren.

Dit doet vermoeden dat het wort op een of andere manier verdund is.

[Ansius]

Ik ken het koelsysteem niet en weet ook niet of het kan.

Wat ik eens heb meegemaakt is dat de koelspiraal lekte.

Het volume zal in dat geval ook wat meer zijn.

[hansHalberstadt]

Ik had inderdaad niet in de gaten dat ook na het koken de waarden van de refractometer en hydrometer gelijk waren.

Dit doet vermoeden dat het wort op een of andere manier verdund is.

Maar een refractometer sample nemen van kokende wort op die manier betekent dat je aanzienlijk te hoog meet. Dus dan kan volgens mij de hydrometer en refractometer waarde nooit meer met elkaar kloppen.

[Griebelienus]

Ik meet een begin sg van 1.059 na de kook (zowel met refractometer als met hydrometer). Dat zou een goede waarde zijn op basis van het recept. Vervolgens ga ik over tot het koelen, giet ik het wort in het gistvat en meet ik opnieuw. Nu krijg ik een waarde van 1.047 (zowel hydrometer als refractometer). Hoe kan dit?

Yeah Niels, ik denk dat de duvel er mee heeft gespeeld, 
Of je had twee verschillende brillen op.  2 x zelfde waarde met refracto en hydro? en dan op 0,001 punt nauwkeurig afgelezen. Wauwie! 

Of het waren wellicht toch weer die 4 Russen! Die bemoeien zich ook overal mee!

[hansHalberstadt]

De fout van de refractometer was al verklaard. De hydrometer nog niet, maar ik kan maar 1 conclusie trekken: je hebt ook met de hydrometer verkeerd gemeten en die fout was bij toeval precies gelijk aan de fout die je met de refractometer had gemaakt. Je afgekoelde wort is immers je referentie die wel goed moet zijn. Mijn advies zou zijn om de volgende keer een monster te nemen voor je refractometer met een injectiespuitje en dat eerst laten afkoelen. injectiespuitjes zijn goed verkrijgbaar en super handig.

[Jacques]

De fout van de refractometer was al verklaard. De hydrometer nog niet, maar ik kan maar 1 conclusie trekken: je hebt ook met de hydrometer verkeerd gemeten en die fout was bij toeval precies gelijk aan de fout die je met de refractometer had gemaakt.

Het zou wel heel toevallig zijn. Tussen 1059 en 1048 zit een groot verschil.
Verdunning van het wort ligt meer voor de hand.

[hansHalberstadt]

Het zou wel heel toevallig zijn. Tussen 1059 en 1048 zit een groot verschil.
Verdunning van het wort ligt meer voor de hand.

Dat is precies het verschil wat je krijgt als je meet door iets in je kokende bier te stoppen, eruit te halen en er een druppeltje van op je refractometer te laten lopen. Dat had ik laten zien met een proefje. Dus als je zegt dat het effect door verdunning komt dan zeg je feitelijk ook dat op die manier meten met een refractometer voldoende nauwkeurig is en wat ik gemeten heb onzin is.

[beun]

Dit verschil is niet te verklaren zo.
Misschien eind sg meten en alcohol gehalte bepalen door te meten en zo terug rekenen wat een juiste begin SG is geweest

Stefan 

[middelaersch]

Dit verschil is niet te verklaren zo.
Misschien eind sg meten en alcohol gehalte bepalen door te meten en zo terug rekenen wat een juiste begin SG is geweest

Stefan

Inderdaad, uit laten gisten en daarna  met de refractometer de Brix waarde meten en met de dobber het eind SG.
Dan kun je eenvoudig het begin SG en alcohol percentage berekenen. 

Al het andere is gissen en speculeren. Het lijkt me heel sterk dat hij twee keer met de dobber én de refractometer exact dezelfde fout heeft gemaakt 

[Jacques]

Dat is precies het verschil wat je krijgt als je meet door iets in je kokende bier te stoppen, eruit te halen en er een druppeltje van op je refractometer te laten lopen. Dat had ik laten zien met een proefje. Dus als je zegt dat het effect door verdunning komt dan zeg je feitelijk ook dat op die manier meten met een refractometer voldoende nauwkeurig is en wat ik gemeten heb onzin is.

Jouw proefje is een goede verklaring voor de meting met de refractometer maar niet voor de meting met de hydrometer.

Een ding waar we nog niet naar gekeken hebben is dat hete wort een hogere SG-waarde heeft.
Net even gekeken, maar meten bij een hoge temperatuur zou wel eens de verklaring kunnen zijn. Als gemeten is bij 50 ºC hoor je bij zo'n 11 SG punten bijtellen...
Maar het is wel heel toevallig dat de waarden van de refractometer en die van de hydrometer precies gelijk zijn.

[hansHalberstadt]

De hydrometer zal op kamertemperatuur, z'n 20 graden, gemeten zijn. Ze gaven hetzelfde aan.

Dus monster voor hydrometer was gekoeld en toen gemeten, dus dat zou goed moeten zijn. Maar je kunt je wel vergissen met aflezen en per ongeluk en 10 SG punten verkeerd kijken met aflezen.

[middelaersch]

Nogmaals: gewoon uit laten gisten en dan meten. Dan weet je alles.
De rest is speculatie en zegt niets concreets. Hij heeft een dobber en een refractometer, dus dat is gewoon praktisch uitvoerbaar.