Een lager dan verwacht begin SG

[Ooievaar]

Ik heb zaterdag weer een brouwdag gehouden. Alles verliep voorspoedig alleen bleek na het koelen dat ik i.p.v. een SG van 1070 een SG van 1054 had gehaald. Ik wil proberen te achterhalen waardoor dit is ontstaan en vooral ook hoe ik het bij de volgende brouwsessie kan verbeteren. Mijn inziens zijn er 3 mogelijke/gezamenlijk oorzaken: Schroten, maischen en filteren/spoelen.

Schroten
Ik schroot mijn mout met een ouderwetse koffiemolen, en vind het ook erg lastig om in te schatten wanneer het te fijn en to grof geschroot is, het schroten gebeurt vrij onregelmatig, dus fijn en grof door elkaar. Kan ik hier beter iets te grof schroten dan te fijn? En dus het efficiëntie verlies nemen? Hierbij loop ik de kans dat niet alle mout geschroot wordt maar voorkom ik wel dat het te fijn wordt.

Maischen
Ik heb een eenstapsmaisch van 60 min op 66 graden uitgevoerd. Het maischwater heb ik voorverwarmd, en de temperatuur steeds gemeten. Zo nodig weer even verwarmd en goed geroerd. Na het maischen heb ik een jodiumproef gedaan, de sample verkleurde niet.

Filteren/Spoelen
Volgens mij heb ik hier op de een of andere manier het grootste verlies geleden. Aangezien ik weinig ervaring heb met filteren en spoelen zal ik mijn gevolgde proces opschrijven. Mijn nieuwe hevelfilter werkte trouwens als een tierelier. Ik heb eerst het wort geheveld tot het niveau van het bostel. Hierna heb ik het reeds gefilterde wort weer terug geheveld in de ketel. Vervolgens ben ik weer gaan filteren tot het vloeistof niveau het bostel had bereikt. Op dit moment ben ik het spoelwater over de bostel gaan hevelen en heb ik het geheel door laten lopen. Is dit een correcte procedure? Een mogelijk oorzaak van het lage rendement kan een te lage temperatuur van het spoelwater zijn, ik schat dat mijn temperatuur te ver gedaald was naar bijvoorbeeld 70 graden. Kan dit het grote verschil verklaren? Had ik bij het bijvoegen van het spoelwater alles goed moeten doorroeren en niet door moeten hevelen?

Ik voel hem denk ik al aankomen, maar alle tips zijn welkom.

[De-Geert]

Alles verliep voorspoedig alleen bleek na het koelen ...

Ik zou de volgende keer eerder meten. Als je voor koken je volume en SG weet, kan je eventueel nog corrigeren.
Het kan ook de moeite waard zijn om het SG van je eerste afloop te meten, brouwzaalrendement is namelijk verdeeld in maischrendement en spoelrendement.
Zie hier: http://braukaiser.com/wiki/index.php?title=Understanding_Efficiency

Wat was je brouwzaalrendement deze en vorige keren? SG alleen zegt niet zoveel.

Met je werkwijze op zich is niets mis.

[ciesvandekwis]

Eens ik begin te spoelen, warm ik mijn maischketel niet meer op, wat ik wél doe:

- ketel met spoelwater blijven warmen, zeker tot 90°, gezien spoelen bij mij vlot een uur duurt, vang ik zo afkoeling op
- na 2-3 keer de eerste liters afloop teruggieten en helder wort, laat ik het in de kookketel lopen, waar ik al direct de vlam onder zet.
- in 3 x spoelwater toevoegen met telkens 15' rust, zodat spoelwater de overblijvende suikers in bostel kunnen oplossen (kraantje op hevelfilter)

[RobinB]

Het kan ook de moeite waard zijn om het SG van je eerste afloop te meten, brouwzaalrendement is namelijk verdeeld in maischrendement en spoelrendement.

Op zich uiteraard helemaal correct, praktisch gezien zal je maischrendement bijna altijd 90-100% zijn. (bij verse mout, normaal schroten en een normaal maischschema)
De grootste variabele zit in het spoelrendement.

[Ooievaar]

Oke, bedankt voor alle reacties.

Ik ga volgende keer iets fijner schroten. Wat is het nadelig effect van te fijn schroten naast het feit dat het filteren eventueel moeizamer verloopt door een fijner filterbed?

Verder ga ik rustiger spoelen, met één of twee tussenpauzen en op een hogere temperatuur en daarbij aanzuren om uitlogen te voorkomen.

Ik ben benieuwd. Ik ben overigens op zo'n 59% uitgekomen.

[Jacques]

Ik ga volgende keer iets fijner schroten. Wat is het nadelig effect van te fijn schroten naast het feit dat het filteren eventueel moeizamer verloopt door een fijner filterbed?

Fijner schroten geeft aan de ene kant meer rendement omdat de moutkorrels makkelijker afgebroken worden door de enzymen doordat je meellichaam meer verkleind wordt.
Aan de andere kant kan het een lager rendement geven doordat je filterbed eerder verstopt/weerstand biedt door de fijne kaf deeltjes. Het beste rendement haal je dus door niet te fijn en niet te grof te schroten. Waar voor jou de optimale instelling is van je schrootmolen zal je proefondervindelijk moeten vaststellen.

[RobinB]

Ik zou eerst het schroten niet veranderen, maar de volgende keer kijken of je (nagenoeg) volledige omzetting hebt gehaald. Het filteren spoelen ging nu toch goed?
Dan de volgende keer dat wat rustiger doen en kijken wat daarvan het effect is op je rendement.

[Ooievaar]

Waar voor jou de optimale instelling is van je schrootmolen zal je proefondervindelijk moeten vaststellen.

Ik zou eerst het schroten niet veranderen, maar de volgende keer kijken of je (nagenoeg) volledige omzetting hebt gehaald. Het filteren spoelen ging nu toch goed?
Dan de volgende keer dat wat rustiger doen en kijken wat daarvan het effect is op je rendement.

Dit is inderdaad de betere deductieve aanpak. Ik heb besloten voor mijn volgende brouwdag het brouwzaalrendement naar beneden bij te stellen en dezelfde stand voor het schroten te gebruiken. Heter en rustiger spoelen en kijken wat hiervan het resultaat wordt.

[Jacques]

Het een sluit het ander niet uit.

Door mij werd alleen een antwoord gegeven op jouw vraag wat het effect is van fijner schroten. De ideale instelling is voor iedereen net een klein beetje anders.

[Ooievaar]

Ik was misschien een beetje te kort in mijn antwoord, ik bedoelde te zeggen dat ik eerst ga kijken wat het filteren zou opleveren. Vervolgens ga ik het schroten aanpakken. Op die manier zie ik het beste wat de resultaten zijn bij welke aanpassing.

In ieder geval ontzettend bedankt voor de tips!

[RobinB]

Heb je een refractometer?
Meet dan in ieder geval ook het SG aan het einde van het maischen, net voor het filteren/spoelen. Dat geeft tezamen met je maischdikte een indicatie voor je omzetting (zie link Geert).

[Ooievaar]

Helaas heb ik geen refractometer, ik was van plan mijn hydrometer te gebruiken met een temperatuurcorrectie. Dit kan toch neem ik aan als ik het wort even laat rusten/bezinken?

Ik heb net overgeheveld naar de fles (SG is al gedaald van 1054 naar 1013) en ik moet zeggen dat ik het nu al erg lekker vind!

Ik heb een IPA gebrouwen en de bitterheid was na het brouwen bijna niet te doen. Nu wist ik niet wat ik moest verwachten, maar het was net gelukkig een aangename verrassing. Vooral ook de afdronk heeft nu een aangename bitterheid die op een prettige manier aanwezig blijft.

Overmorgen koudhoppen voor de komende paar weken en dan bottelen.

[Oscar]

Helaas heb ik geen refractometer,

Wellicht tijd voor deze kleine investering dan. Tegenwoordig kun je bijna niet meer zonder als brouwer zijnde...

Link   

En heb je reeds een stukje brouwsoftware in gebruik?    Ook altijd handig...

[Ooievaar]

Inderdaad, de prijs valt me erg mee zeg. Ik had ze duurder verwacht.

Software gebruik ik al  .

[RobinB]

Let wel op dat je de gevonden waarde tijdens de vergisting niet zomaar kan omrekenen naar SG. Daar zijn speciale rekentools voor en meerdere topics over.

[Ooievaar]

Wellicht tijd voor deze kleine investering dan.
Link   

Ik heb er 1 besteld nu, en meteen een goedkope digitale pH-meter besteld. Het valt me trouwens op dat je via ebay.com vaak goedkoper uit bent dan met bijvoorbeeld ebay.nl. Uiteindelijk krijg ik een pH-meter met een klein beetje ijkvloeistof voor EUR 9,- thuis gestuurd. Die ijkvloeistof zal er wel niet voor niets bijzitten 

Gisteren heb ik een nieuwe brouwsessie gehad en toch besloten iets fijner te maischen en wat langzamer te filteren met spoelwater van ongeveer 80 graden en pH < 6 en heel belangrijk de dichtheden goed in de gaten te houden.  Ik had mijn B.Z.R. (mag ik dit alsjeblieft afkorten) van te voren naar beneden bijgesteld op 65%.  Mijn doel SG eind maischen was 1,080 (aangenomen dat dit de waarde bij 20 C is), hier zat ik nu ruim overheen. Het filteren/spoelen verliep voorspoedig en ook hier weer een hoger SG dan verwacht, wel bleek mijn volume lager te zijn. Na correctie hiervoor zat ik netjes op de gestelde 1.058 met 12.5 l.

Bedankt voor alle feedback! Dankzij jullie reacties heb ik toch maar weer een efficiency slag weten te behalen  . Nu al zin in de volgende  sessie.

[Jacques]

Ik had mijn B.Z.R. (mag ik dit alsjeblieft afkorten)

Voor jezelf mag je dat natuurlijk afkorten. Maar als je wilt dat anderen je ook begrijpen is het toch beter dat je gewoon brouwzaalrendement schrijft.
Het lastige van afkortingen is dat iedereen zijn eigen LVA heeft...