Topic: Lageren voor of na bottelen

[Edgar]

Dat valt denk ik wel mee, het bier heeft al een reguliere nagisting/lagering van ruim twee weken bij 15-16 graden achter de rug. Bij het bottelen was hij volledig uitgegist (het waterslot stond stil).

Dus het is al klaar (maar nog niet klaar ), de gist doet niets meer. Dan is het geen lageren op fles, hooguit klaren op fles. Met mogelijk wat verzachting door bezinken van polyfenolen. Zijn dat ook de verschillen die je verwacht?

Geen nieuwe gist toegevoegd voor de hergisting?

Nope, want die was nog actief. Spannend, dat wel

[Adrie]

Dus het is al klaar (maar nog niet klaar ), de gist doet niets meer. Dan is het geen lageren op fles, hooguit klaren op fles. Met mogelijk wat verzachting door bezinken van polyfenolen. Zijn dat ook de verschillen die je verwacht?

Dat trek ik in twijfel. Als de suikers op zijn gaat de gist aan de slag met het opruimen van allerlei andere stoffen, dat gebeurt ook tijdens een reguliere lagering. Alleen is de nagisting nu wat sneller verlopen omdat het bier bij een graad of 15 heeft gestaan totdat de suikers op zijn. De gist gaat dan niet meteen dood of in slaaptoestand. Zeker nu niet, omdat ie suikers heeft weg te werken bij de hergsting op fles.

Na de hergisting op fles zie je bij alle bieren dat er nog processen optreden (door de gist!) waardoor het bier rijpt. Dit zal sneller gaan bij hogere temperaturen dan bij lagere, maar bij lagere temperaturen bezinken eiwit/polyfenol complexen. Het is dus interessant om te zien wat de verschillen worden.

[Edgar]

Da's wel waar. Toch mik ik bij het begin van de lagering (ik heb het vooral over ondergisters) op een minimale hoeveelheid aanwezige restsuikers, waar de gist op blijft knabbelen gedurende lange tijd. Het waterslot staat dan bijna stil, maar net niet helemaal, en da's dan dus niet door ontgassing maar van gistactiviteit. Ik heb het idee dat de gist dan beter z'n werk doet, dan als 'ie voordien volledig is uitgeblazen. Het moet natuurlijk zodanig langzaam gaan, dat het opstijgende koolzuurgas niet de bezinking van de troebelmakers in de weg zit. Bij mij lijkt dat goed te werken.

Toegegeven trouwens, dat dat een vrij gevoelsmatige manier van doen is. 

[EBC]

Hou er rekening mee dat een minimale kortstondige temperatuurstijging van de omgevingslucht activiteit van het waterslot zal veroorzaken.

Als je lagervat in een koelkast staat en je opent de deur, dan kan dit al zo zijn.

Een en ander is natuurlijk afhankelijk van de hoeveelheid headspace (uitzetting lucht), materiaal gistingsvat (warmtegeleiding) en het soort waterslot (hoeveelheid lucht benodigd voor een blup).

Ik zie dat mijn rvs Fermenator daar erg gevoelig voor is. Bij een uitgegist bier gaat het waterslot ineens hevig te keer zodra de koelinstallatie aanspringt en de omgevingstemperatuur een graad of 4 stijgt.
En daar is de ontgassing een feit  .

Dus, gaat die gist echt zolang door? Of veroorzaak je die bluppen gewoon zelf, door nieuwsgierig naar je vat te kijken.

[Edgar]

EBC, ik dacht dat je me beter kende dan te denken dat ik me daardoor zou laten foppen! ECHT WAAR, activiteit van de gist. Koolzuurverzadigd bier na maanden, heus, met hele kleine belletjes die blijven opstijgen, het gebeurt. Overigens is de headspace zo klein (ik schat 150 ml) dat het uitzettingseffect daarvan heel gering is. Om te zwijgen van het feit dat die headspace verpakt is in een behoorlijk dikke isolator (glas), zodat het uitgesloten is dat dat gas ook maar 1° in temperatuur stijgt tijdens mijn 10 seconden durende flesinspectie. In feite zie ik het waterslot nooit bewegen tijdens die lange lagering.

Je Fermenator is van metaal, die heeft misschien wat eerder last, ondanks de isolatie, van temperatuursverschillen. (Waarbij je (zucht, waarom is alles altijd zo ingewikkeld...?) trouwens eerst een uitzetting van het metaal verwacht, dus een zuigeffect in het waterslot, en dan pas bubbels. Of misschien zijn het wel zuigbubbels? Of geeft het aanslaan van de koelmotor een trilling die wat koolzuurbellen doet loskomen?

Ik vind Adrie's uitvinding (?) van schuimruimte in plaats van headspace een goeie. Koudhop en schuimruimte, we zijn hier taalscheppers!

[EBC]

Hey Edgar,

Ik heb vooral een algemene noot willen maken. Met natuurlijk ook een hint naar jou  . Maak je geen zorgen, je staat hoog in mijn achting  .

Zelf was ik vorige week verbaasd dat ik af en toe mijn waterslot weer zag bluppen. Ik ben er eens op gaan letten. De Fermenator stond zonder isolatie, in mijn badkamertje, zoals je weet. Een Fermenator heeft een flinke schuimruimte. En ik gebruik zo'n Amerikaans 'three piece airlock' waterslot. Leuk dat Amerikanen het een luchtslot noemen. Die zijn min of meer drukgeregeld. Er zit een dekseltje op met hele kleine gaatjes. Daardoor wordt de blup gedempt. Een heftig gistende 50 liter kan dit slotje makkelijk aan, in tegenstelling tot de twee delige DP-0 waterslotjes, die daarbij gewoon leeg blazen of gelanceerd worden. Misschien scheelt dat ook nog...

Als ik maar heel even mijn hand op het metaal legde, begon het waterslot al te bluppen. En het zijn geen zuigbubbels...
Ook na een douche ging het luchtslot weer bluppen.

Momenteel staat er een nieuw brouwsel in, dit keer met isolatie. Het gist nu nog te hard, maar over een dag of twee zal ik nog eens bekijken of de isolatie verschil uitmaakt.

Als jouw gist zo lang nog doorgaat, dan heb je goede reden om lang te lageren.

[Edgar]

Hè gelukkig, ik ben weer gerustgesteld 

Toch is je verhaal een goede reden om die Fermenator altijd te isoleren, zeker als je er in lagert. Want als 'ie zo sterk reageert op temperatuur, gaat 'ie toch zuigen op een bepaald moment, vooral als de gist niet veel meer doet. Ik neem niet aan dat het een one-way-valve is, op dat hippe waterslot. En zuigen wil je niet in je Fermenator. Of tegen die tijd misschien een trager reagerend waterslot monteren, zodat je wat speelruimte hebt, als het ware.

[JWVG]

Ik heb ook zo'n 'hip' waterslot. Kan me niet eens meer herinneren of ik ze in de VS heb gekocht, of dat ze ze destijds ook bij Brouwland verkochten. Een nadeel ervan vind ik wel dat, als er onverhoopt een keer een blow off komt, deze sloten volgens mij veel makkelijker verstoppen, met alle verschrikkelijke gevolgen vandien. Zo'n tweedelig slot vliegt er dan gewoon vanaf. In het begin van de vergisting gebruik ik dus meestal toch maar de 'gewone' tweedelige sloten.

Maar ja, ik heb dan ook extreem weinig schuimruimte in mijn gistfles (hoe vaak moeten we dat woord gebruiken voor het ABN wordt? Ik heb altijd de neiging om 'headspace' te zeggen, maar dat mag hier natuurlijk niet  . Schuimruimte is ook mooi!)

  JW.