Zoekgeraakt bier / waterhuishouding

[JvH]

Hoi medebrouwers,

De laatste batch bier is gebotteld  :hoera Maar wat schetst mijn verbazing er is ruim 5 liter kwijt  
Na het koken was er 65 ltr over. 4% verdisconteerd voor de hop en de warme vloeistof => 62,4 ltr. 1 ltr eiwitten + 1,2 ltr residu + 1,5 starter voor de volgende keer er af => 58,7 ltr. 2,5 ltr starter erbij => 61,2 ltr.
Na het bottelen waren er 186 flesjes vol => 55,8 ltr.
  Wie weet waar de 5,4 ltr gebleven zijn  

Met vragende groet Hans  

[papa]

Hoi Hans

Goed om te lezen dat er toch nog iemand slordiger is dan ik.
Ik raak altijd een boel dingen kwijt, maar ruim 5 liter bier...nooit.  

Misschien ben je wat verloren tijdens metingen, ik persoonlijk gooi het bier waar ik de metingen op verricht gewoon weg om infecties te voorkomen. Tijdens het bottelen zal er ook wel wat achter blijven. Heb je een hevige gisting gehad waarbij het jongbier uit het waterslot komt.
Al die kleine beetjes maken een grote, maar ruim 5 liter is wel veel.
Ik ben meestal een 1/2 tot 1 liter kwijt.

Zoek ze
Frank

[JvH]

Hoi Frank,

Dit is volgens mij geen kwestie van slordigheid. Alles wat verbruikt is, is meegerekend. Ik vergist in een vat van 100 ltr en er is niets over de rand gekomen tijdens de gisting. Ik heb gisteravold mijn meetstok nog eens gecontroleerd en er is daadwerkelijk 61 ltr in het gistingsvat gegaan wat te zien is aan de afzetting van het schuim aan de kant van het vat en er is slechts 55 ltr uitgekomen.

  Hans

[Herman]

Hoi Hans,

Leuke vraag. Ik heb zelf ook wel vaak minder bier dan verwacht.

Kan het zijn dat je de inhoud berekend met een formule maar dat je gistingsvat niet helemaal recht verloopt? M.a.w. je uitgangspunt klopte niet exact? Goede manier om dit voor de volgende keer te testen is door te wegen. Weeg het lege vat en weeg het gevulde vat. Trek de metingen van elkaar af en corrigeer de hoeveelheid met gewicht van 1 liter wort, resultaat is het aantal liters bier.

Tijdens de gisting verdampt er ook nog het e.e.a., maar 5 l is inderdaad wel erg veel.

Overigens: 186 * 0,3 = 55,8 en 186 * 0,33 = 61,3. Hoe vol heb je afgevuld? Kans is best groot dat je minder verlies hebt dan je denkt.

Suk6,
Herman

[Jacques]

Overigens: 186 * 0,3 = 55,8 en 186 * 0,33 = 61,3. Hoe vol heb je afgevuld? Kans is best groot dat je minder verlies hebt dan je denkt.

Heel goed Herman! Hebben jullie wel eens precies 300 ml water in een flesje gedaan en vergeleken met de hoogte van het gemiddelde bierniveau van het zelfgebottelde bier.

Overigens kun je bij wedstrijden van sommige keurmeesters de opmerking krijgen dat het bierniveau te laag terwijl er toch iets meer dan 30 cl in de fles zit!  

   Jacques

[Herman]

Hoi,

De 30 cl test heb ik meteen even uitgevoerd, ik blijk ook meer dan 30cl af te vullen. Meestal tussen de 30,5 en 31,5 cl. Dat zou in Hans' geval dus gemiddeld al zo'n 1,86 (186 * 1cl) verklaren.

Herman

[JvH]

Hoi Herman en anderen,

De 30 cl test heb ik ook gedaan omdat ik inderdaad met 186*0,33 op ruim 60 ltr kwam en dat eigenlijk geen probleem was. De test was als volgt : 3 flesjes gevuld zoals ik altijd doe, in een litermaat gedaan en het was 'exact' 900 cc. De litermaat aangvuld tot 1 ltr en terug gepropt in de flesjes en het paste er echt niet in, minstens nog 50 cc over en boordevolle flesjes.
Mijn gedachte was dat de 144 gr suiker per liter (O.G. van 1.053) zo'n 90 cc inneemt. Want als je invertsuiker maakt, krijg je van een kilo suiker + 375 cc water, 1 ltr oplossing. M.a.w. de 1 kg (glucose + fructose) neemt 625 cc in.
Deze beide stoffen worden omgezet in 1 deel alcohol en 1 deel CO₂. Dus verdwijnt er 45 cc per liter aan CO₂ uit het vat. Bij 61 ltr is dat 2,75 ltr. Dan mist er al niet zoveel meer. Maar ik weet niet of deze redenatie wel klopt en hebt het daarom ook niet geopperd om jullie gedachten niet een verkeerde kant op te sturen.
  Hans

[Adrie]

Hallo Hans,

Helaas klopt de redenering niet. Je verliest inderdaad CO2, maar er wordt ook alcohol geproduceerd. Alcohol neemt per gram meer volume in dan suiker, dus per saldo verandert er aan het volume nauwelijks iets.

Groeten,

A3

[JvH]

Hoi A3,

Ja inderdaad maar de alcohol ontstaat toch doordat er CO₂ afgesplitst wordt van de glucose en fructose. Dan verdwijnt er toch iets  
Het is ons tot nu toe niet opgevallen maar de laatste keer hebben we voor het eerst nauwkeurig gemeten. Ik ben benieuwd hoeveel flesjes Driepel jij produceert.

  Hans

[Adrie]

Hoi Hans,

Er verdwijnt inderdaad iets, maar uitsluitend in gewicht, niet in volume. Dit komt doordat suiker in oplossing een andere dichtheid heeft als alcohol in oplossing. Tijdens de vergisting daalt immers ook de dichtheid van de oplossing. Het volume blijft nagenoeg gelijk, maar de totale massa neemt af. Als het volume evenveel zou afnemen als het gewicht, dan zou de dichtheid immers niet dalen. Een bier met begin SG van 1070 zou dan ook een eind SG van 1070 hebben.

Groeten,

A3

[JvH]

Hoi A3,

Als mijn glucose 9% volume inneemt aan het begin van de gistinng en ik heb aan het eind 5,6 vol% alcohol dan is er toch 3,4% weg of vergelijk ik dan appels met peren  

Groeten Hans  

[Adrie]

Hoi Hans,

Inderdaad, appels en peren. Als je een suikeroplossing hebt, waarbij je suiker 9 vol.% inneemt, dan is dit een oplossing met ongeveer 140 g suiker/l. Als alles vergist zou worden, dan ontstaat ongeveer de helft koolzuurgas en de helft alcohol, dus 70 g/l. 70 g/l alcohol is ongeveer 8,1 vol.%. 0,9% van je volume verdwijnt dus, een zeer geringe hoeveelheid.

Dit komt doordat suikers in oplossing een dichtheid hebben van ongeveer 1640 g/l* (varieert met de concentratie) en alcohol 850 g/l. Dit scheelt dus bijna een factor 2. Met andere woorden: hoewel de helft van het gewicht van suiker verdwijnt als kooldioxide, verandert er in het volume bijna niets. Elke gram ontstane alcohol neemt ongeveer evenveel volume in beslag als de verdwenen 2 gram suiker.

* 100 gram suiker in 1 liter oplossing neemt in de oplossing een volume in van 0,12 l.

Ik geef toe, het is erg verwarrend. Gelukkig heb ik een exemplaar van het Handbook of Chemistry and Physics (CRC Press), waaruit ik het een en ander heb kunnen halen.

Groeten,

A3