Roeren in een brouwautomaat - voordeel of niet?

[Jacques]

Het blijft een aanhoudende vraag: moet je bij een brouwautomaat de bovenste filterplaat laten zitten of niet?

Eerst een stukje geschiedenis. Zo ongeveer de eerste brouwautomaat die op markt verscheel was de Speidel Braumeister. Bij dit systeem wordt het wort gefilterd door een bovenste filterplaat. Het wort stroomt over de rand van de moutkorf en komt in een "loze ruimte" tussen de moutkorf en de buitenkant van de ketel. Aan de onderkant zit een gat waardoor het wort naar de pomp gaat. Vanaf de pomp gaat het wordt terug de ketel in onder de moutkorf. Het wort passeert de onderste filterplaat en gaat vervolgens door het moutbed omhoog. Tijdens het maische doorloopt het wort continu deze cyclus.
Door kanaalvorming is het rendement dat je haalt beperkt. Dit is te verhelpen door de pomp stil te zetten, de bovenste filterplaat te verwijderen en door het moutbed te roeren. Dit zorgt voor een flinke verbetering van het rendement.

Omdat de fabrikanten van latere brouwautomaten het ontwerp van de Braumeister als voorbeeld hebben genomen zijn deze brouwautomaten voorzien van een bovenste filterplaat. Veel hobbybrouwers hebben het idee dat deze filterplaat noodzakelijk is voor een goede verdeling van het wort over het moutbed. Dit is echter niet het geval. Als het moutbed onder het wort staat verdeeld deze over het gehele oppervlakte. Het grootste voordeel van het weglaten van de filterbed is dat je veel makkelijker het moutbed kunt roeren. Door dit met enige regelmaat te doen stijgt je rendement. Delen van het moutbed die mogelijk minder doorspoeling hebben gehad worden gemengd met delen met mindere doorspoeling. Daar kan geen bovenste filterplaat tegenop...

[Snelbier]

Roeren in een 'automaat'? Daar is zo'n ding niet voor ontworpen? 
Soms ontkom je er niet aan, maar vereist wat brouwerskunde en inzicht in je installatie.
- Als het wort niet door het moutbed wil kan elke startende brouwer (m/v) makkelijk de conclusie trekken.. Roeren, bodem openmaken..
- Kanaalvorming in het wort (met laag rendement als gevolg) kom je pas na meerdere brouwsels achter dat dit is gebeurd. En dat de oplossing is om een paar keer te roeren.

Na ruim 100 brouwsels in een Brewmonk-30 roer ik minimaal 3x, hoe goed het wort ook door lijkt te stromen.  Geeft vooral meer consistent resultaat (gelijkmatiger BZR).
Die enkele keer dat ik niet roer valt BZR steeds 5% tegen..
Proost, Snelbier

[Jacques]

Roeren in een 'automaat'? Daar is zo'n ding niet voor ontworpen? 

Waarom niet? Laat de bovenste filterplaat weg, zo simpel is het! Bij andere automaten dan de Speidel Braumeister heeft die geen rol als filterplaat. Hij zit alleen het roeren in de weg. Weg met dat ding.
Als je een verdeling wil van het wort of spoelwater kun je beter een circulatiearm kopen


Ik heb er eentje, maar ook die ligt mij in de weg...

[JacoH]

Roeren in een 'automaat'? Daar is zo'n ding niet voor ontworpen? 
Soms ontkom je er niet aan, maar vereist wat brouwerskunde en inzicht in je installatie.
- Als het wort niet door het moutbed wil kan elke startende brouwer (m/v) makkelijk de conclusie trekken.. Roeren, bodem openmaken..
- Kanaalvorming in het wort (met laag rendement als gevolg) kom je pas na meerdere brouwsels achter dat dit is gebeurd. En dat de oplossing is om een paar keer te roeren.

Na ruim 100 brouwsels in een Brewmonk-30 roer ik minimaal 3x, hoe goed het wort ook door lijkt te stromen.  Geeft vooral meer consistent resultaat (gelijkmatiger BZR).
Die enkele keer dat ik niet roer valt BZR steeds 5% tegen..
Proost, Snelbier

Ik ben wel benieuwd, aan wat voor BZR moeten we denken met en zonder roeren (om en nabij, hele zware bieren en bieren met heel veel haver / tarwevlokken even niet meegenomen)?

Ik probeer in te schatten of ik toch weer moet gaan roeren

[JacoH]

Waarom niet? Laat de bovenste filterplaat weg, zo simpel is het! Bij andere automaten dan de Speidel Braumeister heeft die geen rol als filterplaat. Hij zit alleen het roeren in de weg. Weg met dat ding.
Als je een verdeling wil van het wort of spoelwater kun je beter een circulatiearm kopen


Ik heb er eentje, maar ook die ligt mij in de weg...

Ik gebruik de filterplaat nu vooral zodat ik daar de verdeelslang op kan leggen. (die ik weer gebruik om zuurstofinslag te beperken en het wort goed te verdelen over de hele moutkorf.

Misschien binnenkort eens proberen om de filterplaat en de slang beide weg te laten, zodat ik kan zien wat de efficientie dan is. Minder onderdelen om schoon te maken is natuurlijk altijd beter, en als bonus kan ik dan ook weer een aantal keer doorroeren.

[JacoH]

Als je een verdeling wil van het wort of spoelwater kun je beter een circulatiearm kopen


Ik heb er eentje, maar ook die ligt mij in de weg...

De slang werkt ongeveer hetzelfde uiteraard, maar het nadeel (wat die circulatiearm volgens mij ook niet oplost) is dat deze zonder de bovenste filterplaat in het moutbed wegzakt. De filterplaat is voor mij dus ook vooral handig om in de moutkorf te klemmen en de slang op te leggen.

Mogelijk dat dat met die circulatiearm minder het geval is, omdat die doordat het solide is en dus het gewicht verdeeld misschien minder in het moutbed zal wegzakken. Je zou de arm ook aan de slang kunnen ophangen, maar dan moet je voor ieder volume eigenlijk een aparte lengte slang hebben om te voorkomen dat de arm te hoog / te laag hangt.

[Broewerke]

Ik gebruik de filterplaat nu vooral zodat ik daar de verdeelslang op kan leggen. (die ik weer gebruik om zuurstofinslag te beperken en het wort goed te verdelen over de hele moutkorf.

Misschien binnenkort eens proberen om de filterplaat en de slang beide weg te laten, zodat ik kan zien wat de efficientie dan is. Minder onderdelen om schoon te maken is natuurlijk altijd beter, en als bonus kan ik dan ook weer een aantal keer doorroeren.

In mijn eenpans had ik geen bovenplaat en de retour kwam uit net onder de oppervlakte aan de rand en er ontstond een lichte werveling waarbij een beetje mout mee draaide. Werkte prima en het zakt toch door de mout dus een bovenplaat lijkt mij overbodig, ook met spoelen. Aftappen totdat filterbed bijna droog valt, dan je spoelwater er op en langzaam aftappen zodat het spoelwater door je filterbed zakt, of de korf langzaam optillen kan ook.

[hansHalberstadt]

Als je wilt bepalen of roeren nut heeft dan denk ik dat je een test moet doen met 2 x hetzelfde brouwsel 1 x met en 1 x zonder roeren en dan een conclusie trekken. (Liefst een aantal keren dit experiment herhalen)

[JacoH]

In mijn eenpans had ik geen bovenplaat en de retour kwam uit net onder de oppervlakte aan de rand en er ontstond een lichte werveling waarbij een beetje mout mee draaide. Werkte prima en het zakt toch door de mout dus een bovenplaat lijkt mij overbodig, ook met spoelen. Aftappen totdat filterbed bijna droog valt, dan je spoelwater er op en langzaam aftappen zodat het spoelwater door je filterbed zakt, of de korf langzaam optillen kan ook.

Hoe zag die retour er uit? Een slang? Klinkt als een interessante oplossing, zeker als je het wort er mee kunt laten wervelen. Het nadeel lijkt me dat de lengte van de slang goed moet zijn om net onder het oppervlak van het wort uit te komen. Dat kun je natuurlijk een beetje varieren door het circulatiepijpje anders te draaien / eventueel zelfs buiten de ketel te draaien en de slang dan weer de ketel in te leiden, maar voor grote volumeverschillen heb je dan mogelijk meerdere lengtes slangen nodig?

[Jacques]

De slang werkt ongeveer hetzelfde uiteraard, maar het nadeel (wat die circulatiearm volgens mij ook niet oplost) is dat deze zonder de bovenste filterplaat in het moutbed wegzakt. De filterplaat is voor mij dus ook vooral handig om in de moutkorf te klemmen en de slang op te leggen.

Een klein beetje inzakken in het moutbed is geen probleem. De openingen zitten aan de bovenkant.

[Broewerke]

Hoe zag die retour er uit? Een slang? Klinkt als een interessante oplossing, zeker als je het wort er mee kunt laten wervelen. Het nadeel lijkt me dat de lengte van de slang goed moet zijn om net onder het oppervlak van het wort uit te komen. Dat kun je natuurlijk een beetje varieren door het circulatiepijpje anders te draaien / eventueel zelfs buiten de ketel te draaien en de slang dan weer de ketel in te leiden, maar voor grote volumeverschillen heb je dan mogelijk meerdere lengtes slangen nodig?

Nee hoor,1 lengte slang. Een stukje rvs strip omgebogen waar de siliconen slang in past, slang soms half rond in de binnenketel. Bij lagere hoeveelheid dan iets minder rond. De rvsstrip klemde ik dan op de juiste hoogte (variabel per brouwsel) vast aan de binnenpan met een eenvoudige handklem, bv zeilklem van marktkraam. De siliconen slang ligt dan wel in de maisch aan de rand. Krijg je een mooie lichte werveling vlak onder horizontaal oppervlakte

[Snelbier]

Ik ben wel benieuwd, aan wat voor BZR moeten we denken met en zonder roeren (om en nabij, hele zware bieren en bieren met heel veel haver / tarwevlokken even niet meegenomen)?
Ik probeer in te schatten of ik toch weer moet gaan roeren

Met 'normale' bieren zit mijn BZR rond 68%. Met beter spoelen is nog een 2% te winnen.
Zonder roeren zakt het BZR vaak onder 65%.  Niet dramatisch, maar toch zonde.
Proost, Snelbier.

[Jacques]

Ik ben wel benieuwd, aan wat voor BZR moeten we denken met en zonder roeren (om en nabij, hele zware bieren en bieren met heel veel haver / tarwevlokken even niet meegenomen)?

Bij mijn installatie maakt dat zo'n 10% uit. Een verschil tussen 1075 of 1082 à 1083. Ik roer zeer regelmatig. Laatst een bier gebrouwen met een begin SG van 1096 zonder te dubbelmaischen. Dat scheelt veel tijd, maar ook in rendement. Dubbelmaischen is inefficiënt door inhibitie van de enzymen.

[seed7]

Door kanaalvorming is het rendement dat je haalt beperkt.

Is de kanaalvorming gevolg van het rondpompen of van b.v. de schrootkwaliteit?

ingo

[Leon058]

Ik roer bijna altijd in mijn 30L Grainfather. De bovenste filterplaat gebruik ik bij het maischen al jaren niet meer, alleen bij het spoelen gaat deze er op (losjes). Ik pers de zaak wel een klein beetje uit na het spoelen, moet ik bekennen. Ik haal consistent rendementen van 70% (moderne methode) wat ik acceptabel voor deze manier van werken vind. Ik vind een hoge pompsnelheid wel belangrijk, met name omdat dan de temperatuur in de ketel meer uniform is, waardoor ik af en toe even moet roeren zodat de boel niet te veel door de overlooppijp gaat.

Spoelen gaat altijd (te) snel en daarbij is absoluut sprake van enige kanaalvorming. Het laatste spoelwater is dan ook hoog in extract. En daar is het rendement ook naar, echter kan ik daar recepten op ontwikkelen, dus ik vind het voor nu wel best.

[Jacques]

Is de kanaalvorming gevolg van het rondpompen of van b.v. de schrootkwaliteit?

Rondpompen (zonder te roeren...)
De schrootkwaliteit speelt ook een rol. Het toevoegen van rijsthulzen aan je beslag maakt dat doorstroming beter verloopt.

[JacoH]

Ik pers de zaak wel een klein beetje uit na het spoelen, moet ik bekennen.

Ik doe heb dit eigenlijk ook altijd gedaan (door de filterplaat er stevig bovenop de duwen met de roerspaan). Kan ik uit je 'bekenning' opmaken dat dit eigenlijk niet de bedoeling is?

[Snelbier]

Ik doe heb dit eigenlijk ook altijd gedaan (door de filterplaat er stevig bovenop de duwen met de roerspaan). Kan ik uit je 'bekenning' opmaken dat dit eigenlijk niet de bedoeling is?

Door te persen zouden meer tannines uit het kaf kunnen komen. Geeft een wat wrange smaak.
Zal er ook van af hangen hoe hard je perst..
Proost, Snelbier

[Winne2]

Ben sinds paar jaar gestopt met de bovenplaat en moutpijp van GF30. Nu veel consistentere rendementen van 70-74%.
Ook leuk om actiever bezig te zijn op een brouwdag tijdens de maisch.
Die overlooppijp zat me soms behoorlijk in de weg. Rendement met/zonder overloop i.c.m.
roeren bleef onveranderd.

[JacoH]

Ben sinds paar jaar gestopt met de bovenplaat en moutpijp van GF30. Nu veel consistentere rendementen van 70-74%.
Ook leuk om actiever bezig te zijn op een brouwdag tijdens de maisch.
Die overlooppijp zat me soms behoorlijk in de weg. Rendement met/zonder overloop i.c.m.
roeren bleef onveranderd.

Brouwzaalrendement of maischrendement?

Mijn Brewfather geeft alleen het maischrendement (voor zover ik weet). Zonder overloop (ik heb nog nooit gehad dat het moutbed zover dichtslibte dat het water niet goed er doorheen ging), met bovenplaat (en siliconen slang voor minder oxidatie en een consistentere verdeling haalde ik de laatste twee brouwsels een maischrendement van zo'n 78% op mijn SG 1060 blond en mijn SG 1066 (zonder suikerstort, die deed ik later in het gistvat, en met zo'n 14% havervlokken in de stort) tripel.

Ik ben ook erg benieuwd wat volume doet voor de maischefficientie. Tot nu toe heb ik nooit meer gebrouwen dan 10 liter in het gistvat (13 liter maischwater + een ruime 2 liter spoelwater).

[Winne2]

Brouwzaalrendement of maischrendement?

Mijn Brewfather geeft alleen het maischrendement (voor zover ik weet). Zonder overloop (ik heb nog nooit gehad dat het moutbed zover dichtslibte dat het water niet goed er doorheen ging), met bovenplaat (en siliconen slang voor minder oxidatie en een consistentere verdeling haalde ik de laatste twee brouwsels een maischrendement van zo'n 78% op mijn SG 1060 blond en mijn SG 1066 (zonder suikerstort, die deed ik later in het gistvat, en met zo'n 14% havervlokken in de stort) tripel.

Ik ben ook erg benieuwd wat volume doet voor de maischefficientie. Tot nu toe heb ik nooit meer gebrouwen dan 10 liter in het gistvat (13 liter maischwater + een ruime 2 liter spoelwater).

Brouwzaal rendement
Je kunt BF aangeven met een vink of het maischrendement berekend met worden in het "installatieprofiel"

[Leon058]

Ik doe heb dit eigenlijk ook altijd gedaan (door de filterplaat er stevig bovenop de duwen met de roerspaan). Kan ik uit je 'bekenning' opmaken dat dit eigenlijk niet de bedoeling is?

Denk niet dat het standaard werkwijze is. Bij de vorige filterplaten die ik had, werden die ook een beetje krom van dat gepers. Het tannine verhaal ken ik wel maar smaakafwijkingen daardoor heb ik nog niet gemerkt. Uit de gedachte "zoveel mogelijk extract winnen" win je er misschien een beetje mee...

[JacoH]

Brouwzaal rendement
Je kunt BF aangeven met een vink of het maischrendement berekend met worden in het "installatieprofiel"

Dank je! Ik had als volumetarget 'kettle' staan, en moest dit omzetten naar 'fermenter' om brewhouse efficiency te zien. 73.9 volgens Brewfather in mijn laatste (geinspireerd door karmeliet tripel) brouwsel (met bovenste filterplaat,  met slang er bovenop, zonder te roeren).

Het scheelt mogelijk ook dat ik tot nu toe altijd kleine volumes heb gebrouwen, meestal ga ik uit van zo'n 8 - 10 liter in het fermentatievat. Mogelijk dat de efficientie daalt als ik een groter volume brouw.