Whirlpool Koeler

[Edgar]

In tegenstelling tot de VS, hoor je hier niet vaak over whirlpools voor thuisbrouwers. Ik vind deze combinatie:
http://www.mrmalty.com/chiller.php
nogal interessant. Het combineert een dompelkoeler met de geforceerde stroming van een whirlpool, waardoor het rendement enorm toeneemt. Wat denken jullie ervan? Zijn er hier hobbybrouwers die ervaring hebben met whirlpools? Hoe gemakkelijk kan je het wort scheiden van de trub?

[PietO]

Edgar,

het principe dat gebruikt wordt om sneller te koelen is het wort bewegen door de dompelkoeler met behulp van een pompje terwijl de dompelkoeler stil staat.

Dat kan natuurlijk veel eenvoudiger met hetzelfde resultaat: beweeg de dompelkoeler in het "stilstaande" wort. Het resultaat is gelijk: veel snellere koeling dan wanneer je alles rustig laat staan. Als je geen vuurvaste handen hebt, kan je een keukenhandschoen aan doen en met de dompelkoeler in het wort "roeren". Je merkt, zodra je die beweegt, dat de afvoerleiding van de koeler veel warmer wordt dan als je hem rustig ondergedompeld laat staan. Iets meer manueele moeite maar daarna geen extra pomp en/of slangen schoon te maken.

Ik begin er in ieder geval niet aan: keep it simpel.

[Edgar]

Bedankt voor de uitleg, al had ik dat principe wel begrepen. Sterker nog, toen ik nog een dompelkoeler gebruikte paste ik de door jou genoemde methode van het 'roeren' met de koeler toe. Ik vind dat echter geen elegante manier van werken door het gesplet van het hete wort en het feit dat ik de boel liever afgesloten laat tijdens het koelen.

Bovendien heb je dan nog helemaal geen whirlpool effect, en dat is nu juist het lollige van deze setup.

In tegenstelling tot de VS, hoor je hier niet vaak over whirlpools voor thuisbrouwers.

Het overweldigende aantal reacties geeft waarschijnlijk aan dat whirlpools hier niet aanslaan onder hobbybrouwers. Vreemd! Ik vind ze lollig.

[EBC]

Leuk verhaal over die dompelkoeler, de schrijver heeft de klok wel horen luiden, maar....

Snel koelen gaat niet over de tijd die het duurt totdat het hele brouwsel is afgekoeld, maar de snelheid waarmee de temperatuur van het wort daalt. Die snelheid is in een dompelkoeler het laagst en in een platenkoeler het hoogst.

Meer hoparoma met een dompelkoeler? Dat zou kunnen, maar ik heb het bier liever clean en snel koelen heeft dat bij mij verbeterd.

DMS en lagers? In een aantal Belgische pilsen is DMS zeer gewenst...

Nee, deze man heeft volgens mij nog nooit een Therminator in het echt gezien, laat staan gebruikt. Maar gelukkig zijn we allemaal anders en doen we allemaal andere dingen!

[Edgar]

Snel koelen gaat niet over de tijd die het duurt totdat het hele brouwsel is afgekoeld, maar de snelheid waarmee de temperatuur van het wort daalt. Die snelheid is in een dompelkoeler het laagst en in een platenkoeler het hoogst.

Het is maar hoe je het definiëert. De 'overall' koeltijd zou best eens korter kunnen zijn in de beschreven manier. In elk geval (ik haalde dat ook al eens aan in een eerdere dompel- vs tegenstroomthread) haal je heel erg snel de ergste hitte en daarmee de reactiviteit uit het wort. Het warmte-uitwisselend oppervlak is groter, en de agitatie is aanzienlijk. Dat zijn toch geen non-argumenten.

Jij beweert inderdaad altijd dat de snelheid waarmee een -zeg maar- 'individuele' cc wort afkoelt, (enkele seconden in een tegenstroomkoeler) een gunstige invloed heeft op de frisheid en de uitvlokking van cold break. Klopt? Ik zoek me suf om daar nu eens wat achtergrondinfo over te vinden, maar op het net vind ik niks. Heb jij iets om die bewering te staven?

En wie drinkt er nu Belgische Pilsen?

Nee, deze man heeft volgens mij nog nooit een Therminator in het echt gezien, laat staan gebruikt.

Da's ook wel wat boud.

[Drents Hopbier]

Bovendien heb je dan nog helemaal geen whirlpool effect, en dat is nu juist het lollige van deze setup.

Ik koel ook vaak met de dompelkoeler. En na het uitnemen roer ik het wort even fors (beetje luchtinslag is niet erg). Daarbij komt de meeste troep (eiwit en hop) wel in het midden van de bodem te liggen. Voorzichtig afhevelen vanaf de rand doet de rest.

Hopbier

[EBC]

De dag dat whirlpool chillers beter presteren dan platenkoelers, is de dag dat je zult tegenkomen in commerciele brouwerijen. Misschien niet vanwege de bierkwaliteit, maar dan toch zeker vanwege de energiebesparing.

Nooit gezien hè, whirlpool chillers... 

Nee, de schrijver van het stukje heeft geen cursus warmteleer gevolgd op school. 

Ik heb geen wetenschappelijk bewijs voor cleaner bier met snel koelen...alleen horen zeggen door enkele experts en mijn eigen ervaring. 

[Edit] Of toch:...?
http://www.howtobrew.com/section1/chapter7-4.html
http://byo.com/feature/538.html
http://www.bwbd.com/Clarifiers.shtml

[Edgar]

Logisch dat je die niet ziet in professionele brouwerijen, want zo'n ding kan je niet in-line monteren, en een platenkoeler wel.

Jammer genoeg leggen de links die je geeft geen gewicht in de schaal. Daar wordt gesproken over het belang van 'snel koelen', wat we allemaal wel kennen en toepassen. Uit de context blijkt niet (eerder integendeel) dat het zo bliksemsnel moet als jij zegt dat beter zou zijn. Het gaat juist om dat nuanceverschil dat je zelf propageert, namelijk het koelen in enkele seconden in plaats van enkele minuten.

Volgens mij is het argument dat het gunstig is dat de hitte bij een dompelkoeler heel snel (jawel) uit alle wort wordt getrokken nog altijd niet tegengesproken. Of het nu iets meer of minder rendement heeft is niet zo spannend wat mij betreft.

[lijsjelorresnor]

Nu was ik vorige week bij Bräuerei Schumacher in Düsseldorf en die koelen in twee stappen, eerst 7500 liter wort in een reusachtig koelschip aan de lucht tot zo'n 68 graden, wel met horren voor het raam, maar gewoon openen daarna pas met een tegenstroom koeler tot een paar graden boven nul.  Hoe zit dat nu?  en.. Schumacher Alt is erg lekker.

dirck

[Drents Hopbier]

Nu was ik vorige week bij Bräuerei Schumacher in Düsseldorf en die koelen in twee stappen, eerst 7500 liter wort in een reusachtig koelschip aan de lucht tot zo'n 68 graden, wel met horren voor het raam, maar gewoon openen daarna pas met een tegenstroom koeler tot een paar graden boven nul.  Hoe zit dat nu?  en.. Schumacher Alt is erg lekker.

Een snelle en optimale vergisting en het bier snel consumeren, doet wonderen.

Hopbier

[Harold]

Er zijn meestroom, dwarsstroom en tegenstroom koelers te onderscheiden. De beschreven koeler is een dwarstroom koeler. Je kunt niet zonder meer spreken van een haalbare eindtemperatuur; dat is afhankelijk van koeloppervlak, materialen, aanwezige vervuiling, debiet wordt, debiet koelwater, menging enz. Met een grote dwarsstroomkoeler is bv. sneller te koelen dan een kleine tegenstroomkoeler.

In het Amerikaanse stukje wordt aangegeven dat de temperatuurdaling onmiddellijk na aanvang van het koelen snel is; logisch, dan is er nog een flinke verdamping van water uit het wort,

De haalbare eindtemperatuur in het Amerikaanse stukje is laag; niet vreemd al er ijs wordt gebruikt (zo werken sommige melkfabrieken ook (nog)).

In het onderstaande schema zijn enkele voor- en nadelen van koelers van de verschillende types weergegeven. Er is hierbij voor het gemak steeds uitgegaan dat de koelers het zelfde contactoppervlak hebben.


                                  Dwarsstroom   tegenstroom             meestroom
Voordeel                  . robuust/eenvoudig   . wort ofwel gekoeld            . wort ofwel gekoeld
              ofwel heet                          ofwel heet
      . geen trub in koeler
      . geen trub in gistingsvat
      . goed reinigbaar
         van buiten
      . eenvoudig te maken   
Nadeel      . wort langdurig   . trub in koeler             . trub in koeler
                                  in kritisch temp.                   . beperkte koeling
        gebied (infectie)                     bereikbaar
            . lastig reinigbaar             . lastig reinigbaar
              van binnen               van binnen
            . trub in gistingsvat               . trub in gistingsvat
                                                                . moeilijk te maken             . moeilijk te maken
prijs aankoop      +          --         --      
prijs zelfbouw      +          0         0

+: gunstig
0 neutraal
- ongunstig

Conclusie........

[Harold]

sorry, het oorspronkelijke schema zag er netter uit.............Hoe kan dat hier netter worden weergegeven?

[Hopmans]

Nu was ik vorige week bij Bräuerei Schumacher in Düsseldorf en die koelen in twee stappen, eerst 7500 liter wort in een reusachtig koelschip aan de lucht tot zo'n 68 graden, wel met horren voor het raam, maar gewoon open

Mmm, waarom moet ik bij het lezen van dit verhaal aan een lambiek denken?
Zou er wilde gist in een alt zitten? 

 

[Edgar]

In het Amerikaanse stukje wordt aangegeven dat de temperatuurdaling onmiddellijk na aanvang van het koelen snel is; logisch, dan is er nog een flinke verdamping van water uit het wort

Ik denk niet dat het daar iets mee te maken heeft. Aanvankelijke daling is snel omdat dan het grootste temperatuurverschil tussen koelmiddel en hete vloeistof bestaat.

sorry, het oorspronkelijke schema zag er netter uit.............Hoe kan dat hier netter worden weergegeven?

Door te vogelen met spaties. Als het er in het tekstveld goed uitziet, staat het op het forum ook goed.

[Adrie]

Mmm, waarom moet ik bij het lezen van dit verhaal aan een lambiek denken?
Zou er wilde gist in een alt zitten? 

 

Nee, daarvoor blijft het wort in het koelschip te heet. Bij 68 graden krijg je geen gisten in je wort. De koeling daarna gaat heel snel (tot 20 graden) en dan wordt er veel gist geënt. Geen wilde gist in de Schumacher dus.

[EBC]

De drie links beschrijven toch allemaal dat snel koelen het neerslaan van eiwitten verbetert...maar het is natuurlijk niet wetenschappelijk.
Dit maakt koudewaas minder, voorkomt gistproblemen omdat de kleine eiwitdeeltjes anders aan gist kunnen plakken en de celwand kunnen verstoppen. Bovendien smaakt het bier 'cleaner'.

Het oppervlak van de Therminator en de genoemde whirlpool is overigens nagenoeg gelijk. Het enige dat de whirlpool toevoegt aan de dompelkoeler is turbulente stroming. Dat veroorzaakt een aanzienlijke vergroting van de koelcapaciteit. Maar dan nog zal een Therminator, vergeleken met deze whirlpool, een geheel brouwsel ten minste twee keer sneller afkoelen. Voor mij hoeft het vermeende whirlpool voordeel niet te worden tegengesproken, deze whirlpool haalt de warmte niet sneller uit het wort...

Sinds ik ben overgestapt op de Therminator, heb ik alleen positieve verbetering gemerkt.

Doe ermee wat je wilt, ik ben blij met mijn Therminator én verbeterde bieren!

Maischketels en kookketels staan in het algemeen ook niet in-line, dus waarom zou een koeler dat wel moeten staan?

[Edgar]

Laten we wel wezen, die Therminator is een mooi ding. Ik zou eerder een warmtewisselaar kopen met dezelfde capaciteit waar geen 'Therminator' op staat (zie links die ik in andere discussies op het forum heb gezet), want dat scheelt een pak geld, maar allého.

Wat ik met in-line bedoel is, dat je een platenkoeler heel gemakkelijk ergens tussen je kookketel en je gistvat aan een muur kunt hangen. Voor een whirlpool/koeler moet je óf een plaatsvretende grote ketel hebben of een enorme spiraal in je kookketel hangen. Da's niet zo praktisch. Voor een hobbybrouwer is dat nog te hanteren.

Hoe dan ook, met een tegenstroomkoeler blijft het hete deel van het wort heet, totdat het door de koeler is. Met een dompelkoeler en een beetje agitatie, heb je binnen een minuut het volledige wort van een reactieve 99° naar 80° of minder gebracht. Dat is ook snel koelen.

Wat een veel duidelijker verschil is volgens mij, is dat je met een dompelkoeler de koude trub in je kookketel laat, terwijl je die met een tegenstroomkoeler in het wort laat. Daar is veel over gediscussieerd, en volgens mij is de uitslag in het voordeel van de tegenstroomkoeler (de gist zou iets met de eiwitten kunnen doen..).

[Hans (Lagos)]

Ik bezit de Chillus Convolutus van Morebeer:

Uses the same amount of water as our original Chillus Maximus counterflow but chills in half the time. The inner tube is made from 12' of 5/8" convoluted (twisted) copper which continually turbulates the wort as it flows through. The outer tube is made from 7/8" copper. The Convolutus chiller allows you to pump wort through without having to restrict your pump to slow down flow. Use 1/2" line to connect to wort in and out feeds. The water connections are male and female hose connections.

kost $109.00 en door de gedraaide binnenpijp (als een varkensp*k) geeft deze een zeer hoog rendement. Het leiding water hier in Zuid spanje is momenteel 22 gr en kouder kan ik dus (zonder nog eens extra met ijswater te werken) niet koelen maar in ongeveer 15 min had ik 70 liter wort op 23 gr. na CO2 activiteit mijn Koelfermenter vol gas laten koelen naar 17 gr en het geheel redelijk onder control.
Ik zoek overigens nog een voorkoel systeem om de temperatuur van het leidingwater naar beneden te kunnen krijgen. 

[Edgar]

Ik zoek overigens nog een voorkoel systeem om de temperatuur van het leidingwater naar beneden te kunnen krijgen. 

IJswater lijkt me de enige optie. Een extra spiraal na de uitstroom van je koeler maken en die in een ijsbad hangen schijnt te werken.

[Hans (Lagos)]

IJswater lijkt me de enige optie. Een extra spiraal na de uitstroom van je koeler maken en die in een ijsbad hangen schijnt te werken.

Goed idee Edgar, een koperen spiraal waarop de silicone slangen eenvoudig op kunnen en vervolgens voor gebruik eventueel zo in de oven te steriliseren.

[EBC]

Volgens mij is het het eenvoudigst om eerst een whirlpool chiller te nemen, dan is je wort immers in enkele minuten al vele graden afgekoeld, of zo wordt gesuggereerd.   
Daarna door je Chillus Convolutus...

[Hans (Lagos)]

Volgens mij is het het eenvoudigst om eerst een whirlpool chiller te nemen, dan is je wort immers in enkele minuten al vele graden afgekoeld, of zo wordt gesuggereerd.   
Daarna door je Chillus Convolutus...

Maar kouder dan mijn koelwater zal het dan toch nooit worden, verder afkoelen met een spiraal in een ijsbak lijkt mij een beter idee.

Gr en bedankt, Hans