Tegenstroomkoeler

JvH · 07-10-2002 22:15 u

Hoi mede-brouwers,

tot nu toe gebruik ik een dompelkoeler om het hete wort naar een voor gistcellen fijne temperatuur te brengen. Helaas duurt dit bij 60 ltr vrij lang. Ik zit er dan ook over te denken om een tegenstroomkoeler te maken.
Maar hoe gaat dit nu met de eiwitten die nu uitvlokken in de ketel

Vlokken deze nu uit in de koeler en moet ik ze uit het jongbier filteren of kan ik ze gewoon mee vergisten

Wie heeft hier ervaring mee

Groeten Hans

Adrie · 08-10-2002 10:17 u

Hoi Hans,

Als het goed is, vlokken de eiwitten uit tijdens het koken. Na het koken laat je deze eerst een uurtje bezinken en hevel je het heldere wort via je tegenstroomkoeler het gistingsvat in. De eiwitten laat je achter in de kookketel.

Meer over tegenstroomkoelers vind je bij de discussie
http://www.hobbybrouwen.nl/cgi-bin/yabb/YaBB.pl?board=Vragen&action=display&num=1011863844&start=1.

Ik zou in ieder geval zorgen dat de eiwitten niet in het jongbier terecht komen, want dit kan negatieve smaakeffecten hebben en ook de vergisting hinderen. Filteren zou kunnen, maar dan moet je wel een goede methode hebben die infecties tegengaat.

Groeten,

A3

Herman · 08-10-2002 11:35 u

Hans, A3,

Klopt, eerst even laten bezinken in de ketel. Ik maak zelf gebruik van een tegenstroomkoeler. Wat ik meestal doe is een kaasdoek binden om mijn hevelfilter, deze de laatste 10 min. of zo meekoken, vervolgens eiwitten laten uitvlokken (geen uur overigens, eerder een 15-30 min). Daarna ga ik hevelen en koelen, waarbij ik boven het gistingsvat een zeef heb met daarin een gesteriliseerde kaasdoek of theedoek. Bij mij komen er ongetwijfeld wel wat eiwitten mee, dit heeft echter nooit problemen opgeleverd en keuringen van deze bieren bracht ook nooit dit probleem aan het licht. Ik ken zelfs brouwers die deze 'hot-break' overslaan en gewoon meehevelen en -filteren.
Je krijgt dan wel wat meer 'troep' in je gistingsvat.

Als je de verliezen vervelend vindt, zou je die altijd nog apart kunnen filteren en na opnieuw koken gebruiken voor een giststarter.

Herman

JvH · 08-10-2002 12:42 u

Hoi Herman & A3,

Kijk van dat kaasdoek, daar heb ik wat aan

Als ik mijn wort eerst een uur moet laten staan, dan kan ik net zo goed gaan blazen, dan is tie ook wel koud tegen die tijd

Ik dacht dat de truc van tegenstroomkoelers altijd was dat je in no-time het wort op ±20° in je gistingsvat had zitten.
Misschien dat er nog meer mensen zijn die een tegenstroomkoeler gebruiken en iets kunnen vertellen over de eiwitten.

Hans

JWVG · 08-10-2002 13:24 u

Dat blazen zou nog wel eens tegen kunnen vallen. Als je een behoorlijke hoeveelheid brouwt (meer dan 10 liter) duurt het verbazingwekkend lang voordat het op temp is. Ik heb een paar keer gekoeld zonder koelspiraal (in een badkuip vol ijsblokjes waar ik de ketel instopte), en dat duurde uren. Overigens gebruik ik geen tegenstroomkoeler maar een dompel koeler, en ik heb mijn 22 l in een klein kwartiertje op 19C, dus ik ben wel tevreden. Daarna laat ik het zaakje nog een half uurjte bezinken.

Jan Willem.

Adrie · 08-10-2002 13:39 u

Precies! 60 liter laten afkoelen aan de open lucht duurt wel een uurtje of 24. Wij brouwen altijd ongeveer het dubbele en met een gewone koelspiraal in het wort waar koud water doorheen stroomt hebben we het wort binnen een uur op 25 graden. Tijdens dit uur bezinken de eiwitvlokken keurig en kunnen we meteen overhevelen naar het gistingsvat. Keurig helder wort is het resultaat.

Groeten,

A3

Herman · 08-10-2002 14:03 u

Hoi Hans,

CiteerIk dacht dat de truc van tegenstroomkoelers altijd was dat je in no-time het wort op ±20° in je gistingsvat had zitten.

Yep, laat ik niet roomser dan de Paus zijn, zo doe ik het ook vaak. Nu ik toch aan het opbiechten ben (

) : dat ik vaak toch een rustpauze inlast heeft er meer mee te maken dat ik in die tijd vaak mijn gistingsemmer e.d. in orde maak. Dus na sterilisatie naspoelen e.d.

Herman

Jacques · 08-10-2002 23:06 u

Uit het statistisch onderzoek dat ik zo'n 10 jaar geleden voor De Roerstok heb uitgevoerd is mij één ding heel goed bijgebleven. Het snel koelen van het wort na het koken levert aanmerkelijk betere bieren. In vergelijking met bieren waarbij het wort langs natuurlijke weg was afgekoeld scoorden de snel gekoelde bieren gemiddeld maar liefst 7 punten hoger bij wedstrijden.

Jacques

papa · 10-10-2002 21:02 u

Ik gebruik nu zo'n twee jaar een tegenstroomkoeler en dat bevalt uitstekend. Mijn 20 a 22 liter is in minder dan 10 min gekoeld naar 22 graden.Ik heb hem verbonden met een hevelfilter met daarom heen een kaasdoek.Net zoals Herman dus.
Pas op met het meekoken van dit geheel want bij mij begint het dan echt woest te worden in de kookketel en gaat er soms wel eens wat over de rand.
Het warme water wat er uit komt vang ik op (ong 65 graden) en maak daarmee mijn brouwspullen schoon. Zo bespaar je wat water,gas en het milieu.

Frank

JvH · 11-10-2002 21:10 u

Bedankt Jacques & Frank,

de huidige dompel koeler zal waarschijnlijk omgebouwd gaan worden naar een tegenstroomkoeler.
Als dit gebeurt laat ik de resultaten nog wel weten.

Groeten Hans

Marco_Geilings · 12-10-2002 01:21 u

Beste brouwvrienden
Sinds kort ben ik ook in het bezit van een koperen zelfbouw tegenstroomkoeler. Maar hoe maak ik dat ding van binnen steriel ? Ik meen dat chemipro het koper aantast ! Eigenlijk maak ik alles schoon en steriel met chemipro .Dus heeft iemand hier ervaring mee.
Biergroeten Marco

Gerb · 12-10-2002 17:51 u

Ik reinig mijn koeler altijd eerst met een sopje, daarna 3 keer 10 liter heet water erdoorheen. Daarna een oplossing met citroenzuur (ongeveer 10 gram op 10 liter). Op deze manier krijg je meen ik het minste koperionen in oplossing.

Gerb

Ep · 14-10-2002 16:20 u

Tot voor kort koelde ik altijd door de pan met hete wort in een bak koud water te zetten, omdat dit erg langzaam gaat en zo heb ik vorige week een tegenstroomkoeler in elkaar geknutseld. Deze heb ik gister uitgeprobeerd, het resultaat viel mij alleen een beetje tegen. Het koelen van zo'n 12 liter wort duurde nog steeds ongeveer drie kwartier.
Mijn koeler bestaat uit een koperen buis (15mm) met daaromheen een andere buis (22mm), deze laatste is ongeveer 90 cm lang. aan het eind van de koeler zit een kraantje waarmee ik de stroomsnelheid en dus de temperatuur kan regelen. Nu is het probleem dat als ik het kraantje meer dan een klein stukje open zet het wort die er uitstroomt meteen behoorlijk heet is, terwijl het koelwater dat uit de koeler stroomt nog steeds redelijk koud is.
Is mijn koeler gewoon te kort of heb ik iets anders elementairs over het hoofd gezien?

Ep

Herman · 14-10-2002 16:27 u

Hoi Ep,

Ik denk inderdaad dat je een te korte buis hebt genomen. Daarnaast kan het ook liggen aan een onvoldoende optimale koeloppervlak. Wellicht is een 12mm binnenbuis geschikter.

Kijk ook eens op http://www.bier-selbstgebraut.de/bau_g.htm
Daar gebruiken ze 10 meter koperbuis voor een koeler.

Herman

PS op http://web.inter.nl.net/users/deltabrouwers/brouwketel.htm vind je een plaatje van hoe mijn eerste tegenstroomkoeler er uit zag. Inmiddels heb ik er een van RVS.

papa · 14-10-2002 20:01 u

Hoi Ep

Dat is raar, doe je wel "tegenstromen" dwz het wort tegengesteld aan het water laten stromen.
Als ze allebei de zelfde kant op stromen koelt het niet tot nauwelijks.

Dit lijkt een rare opmerking maar ik heb het bij een brouwcollega meegemaakt; die snapte ook niet waarom ik zo te spreken was over de tegenstroomkoeler.

Frank

Gerb · 15-10-2002 12:29 u

Hoi Ep

Ik heb een tegenstroomkoeler gemaakt van een 15 mm binnenbuis en 22 mm buitenbuis, beide 5 meter lang. Ik heb vorige week 10 liter gekoeld in 15 minuten. Echt ideaal!

Gerb

Ep · 15-10-2002 12:44 u

Mijn koeler maakt inderdaad wel gebruik van het tegenstroom principe, het zal dus aan de lengte liggen. Ik denk dat ik gewoon nog een (of meerdere) koelers maak en deze met knelkoppelingen verbind.

Ep

Bram · 23-10-2002 09:00 u

ha Herman,

Hoe heb jij die tegenstroomkoeler van RVS gemaakt? (of is ie gekocht?) Zelf zat ik te denken om een flexibele waterleidingslang te gebruiken al zijn die welk wat dik....

gr. B.

Adrie · 23-10-2002 09:04 u

Ha Bram,

Ik denk dat dit niet werkt, omdat kunststof niet zo goed warmte geleidt. Een metalen buis die het hete wort en het koude water scheidt werkt vele malen beter. Vooral koper is een zeer goede warmtegeleider.

Groeten,

A3

Herman · 23-10-2002 11:33 u

Hoi Bram,

Mijn RVS koeler heb ik gekocht, hij is afkomstig uit een CV-ketel.

Wat betreft de waterslang, dit kan best werken als buitenste slang. Met A3 ben ik het eens dat je een warmtegeleidend materiaal moet gebruiken, dus bijv koper voor de binnenste slang. Er zijn veel varianten van een ronde koperen buis met tuinslang hier omheen. Slang in slang is geen goed idee.

Herman

Olaf · 23-10-2002 22:20 u

Hallo Hans en medebrouwers,

Ik zie al dat er veel creatieve oplossingen bedacht zijn voor dit probleem. Ik heb het zelf als volgt opgelost: Ik heb een 5 meter lange, 12 mm doorsnede, zacht koperen buis om een PVC pijp heen gewikkeld. Zodanig dat zowel inlaat als uitlaat aan de bovenkant van de spiraal zitten. Om het apparaat meteen maar te testen heb ik het in een emmer met stromend koud water gezet en het hete wort door de koperen buis laten stromen. Resultaat: 10 liter wordt in ca 10 minuten to de vergistingstemperatuur gekoeld!! Was ik erg blij mee

Voor het koelen had ik de eiwitten er al uitgezeefd met behulp van een kaasdoek. De eiwitten die tijdens het koelen zijn neergeslagen zitten nu gewoon in het gistingsvat. Bij vorige brouwsels hebben deze eiwitten bij mij nog nooit problemen opgeleverd.

Succes!

depee · 24-10-2002 02:29 u

Een tijdje geleden kon ik per toeval een oude biertap instalatie krijgen. Ik heb deze afgebroken en daar binnen in zat een 3 dubbele in elkaar passend rvs spiraal. De kleinste heeft ongeveer een diameter van 15 de grootste ong 25 cm en 40 cm hoog. Deze spiralen hangen we in het wort en zo koelen 30 liter in 10 à 15 minuten.

groetjes
brouwerij "de donkere wolk"
de baas drinkt meer dan het volk

Pjotr · 28-10-2002 18:07 u

Een dergelijke RVS spiraal van 50x50 heb ik verbogen tot een spiraal van 25x25. Deze roer ik stevig door het wort en koel met dat ding 20 liter binnen 5 minuten. Voor mij geen tegenstroomkoeler meer!

Vroeger gebruikte ik een tegenstroomkoeler uit een CV ketel, maar ben daar mee gestopt toen ik merkte, dat er loze, met luchtgevulde, ruimten in konden ontstaan wanneer niet krachtig genoeg aangezogen werd. Zo kon ik dus niet zeker weten of het ding wel goed ontsmet was.

Peter.

Ep · 19-11-2002 11:55 u

Hallo allemaal,

Ik heb een nieuwe tegenstroomkoeler gemaakt. Ik heb geleerd van mijn fouten van de vorige keer, dit keer heb ik een 12 mm buis gebruikt en heb ik hem 9 meter lang gemaakt. Gister heb ik hem uitgeprobeert op een proefbrouwseltje. Omdat ik nogal heb staan klungelen werd het een behoorlijk waterballet (dus ik heb weer een voorraadje fouten om voor de volgende keer van te leren

) maar het belangrijkste is dat de koeler opzich goed werkt: 10 liter kokende wort in 5 minuten koel!!

Alleen het uitfilteren van de eiwitten ging niet helemaal goed. Voor het filteren gebruikte ik mijn wortverzamelpijp waar ik een stuk kaasdoek omheen had gebonden. Toen het wort in de gistingsfles zat bleek er toch een laagje eiwitten onderin de fles te zitten. Nou las ik net dat ik het wort na het koken eigenlijk een tijdje had moeten laten rusten zodat de eiwitten konden bezinken, dit he` ik niet gedaan, wellicht scheelt het als ik dit de volgende keer wel doe, maar het grootste probleem lijkt me dat het kaasdoek gewoon te grof is om alle eiwitten tegen te houden. Bestaan er misschien fijnere soorten doek die de eiwitten beter tegenhouden?

Groeten,

Ep

Herman · 19-11-2002 12:10 u

Hoi Ep,

Gefeliciteerd! Een beetje eiwit doet niet direct kwaad natuurlijk, maar ik begrijp je probleem. Er bestaan diverse variaties kaasdoek. Ik zou zeggen stap eens bij een stoffenwinkel binnen, of kijk op de markt. Ik heb ook eens een variant gekocht die gebruikt wordt om poppen mee te maken, deze is heel dik en fijn.

Herman

Tegenstroomkoeler

Marco_Geilings

depee

Pjotr