Laag rendement?

Jay · 21-03-2006 08:58 u

Afgelopen zondag heb ik mijn eerste niet-extract brouwsel gedaan. (Zie het recept, hier.)

Alles is eigenlijk redelijk goed gegaan, zij het dat een en ander buitengewoon inefficient is verlopen. Het recept is voor 23l bier, maar er pruttelt momenteel slechts 14l in het gistvat.

Na het filteren en spoelen had ik slechts zo'n 14 liter wort over. Dit wort was echter al precies de SG die ik voor de hele partij als doel gesteld had (1048). Ik zou graag proberen te achterhalen waar ik de fout ingegaan ben. Had ik langer/beter moeten spoelen? Of kan het al in de maisch fout gaan?

Een ander mysterie is dat ik 14l maischwater en 9l spoelwater gebruikt heb en dat dit na filteren en spoelen slechts 15l wort opleverde. Gaat er echt zo veel verloren tijdens die processen? Of maak ik een (beginners)fout.
(Voor het koken zo'n 4 a 5 liter water bijgevoegd, maar da's (zoals ik verwachtte) verdampt en toen kwam ik dus weer op 14 liter.)

Hier zijn de details:

Eenstapsmaisch met 4.5kg pale mout en 250g Cara Amber60 op 66 graden met 14l water
Spoelen met 9l water (77 graden).

Ik heb overigens goede hoop dat het eindresultaat genietbaar is; ik had echter op zo'n 8 liter IPA meer gehoopt.

Johannes · 21-03-2006 09:07 u

In dit geval komt je lage rendement goed uit aangezien je precies op het juiste start SG uitkomt, een IPA wordt het nu zeker ervanuitgaande dat je wel de zelfde hoeveelheid hop hebt gebruikt.

Als ik dit zo zie heb je wel erg veel water in je filterkuip achtergelaten na het filteren zou je moeten hebben 14 + 9 - 1l/kg bostel - eventueel
restant in filterkuip wat je niet meehevelt. Eigenlijk zou je hier al een 19 liter moeten hebben, als dat zo was geweest had je waarschijnlijk een hoger rendement gehad.

Kun je wat meer vertellen over je installatie? dan kunnen we wat beter mee denken waar de fout eventueel zit.

Jay · 21-03-2006 09:12 u

Ik gebruik een minimale installatie: een 30l elektrische weckketel (rvs) als maischketel en kookketel; om te filteren gebruik ik een hevelfilter (zelfbouw). Spoelen doe ik met de hand (met een glazen kannetje).

Johannes · 21-03-2006 09:19 u

Wanneer ben je gestopt met filteren? Toen er niks meer uit je hevel kwam? Was je bostel al drooggevallen? Of zat er nog een laag water in je maischketel? Dat laatste moet eigenlijk wel het geval zijn geweest.

Jay · 21-03-2006 09:26 u

Ik ben gestopt toen er niks meer uit de filter kwam. Het was moeilijk te zien of er nog veel water in de ketel zat, maar zoals je zegt zal dat wel het geval zijn geweest.
Hoe krijg je meer wort uit je bostel? Gewoon geduld hebben en dan nog eens proberen te hevelen? Of misschien de bostel persen? (of komt er dan ongewenst spul vrij)?

Edwin · 21-03-2006 09:27 u

Hoe snel ging je filteren?

Als je snel je spoelwater door het wort trekt heeft het onvoldoende tijd om de suikers op te nemen uit het bostel. Bij mij schoot het rendement omhoog toen ik rustiger ging filteren.

Jay · 21-03-2006 09:35 u

Ik had inderdaad het idee dat het filteren wat gehaast ging (was mijn eerste keer).
Heeft iemand tips om met minimale middelen goed te filteren? Wat gebruikt met zoal om het water over de bostel te verdelen?

Johannes · 21-03-2006 09:41 u

Gewoon een kannetje of litermaat, eventueel giet je het water in een soeplepel oid die je onder het vloeistofniveau houdt, zolang je maar geen dikke gaten slaat in het filterbed. Het filteren mag best een half tot 3 kwartier duren, naarmate je je installatie beter leert kennen kun je proberen de snelheid iets op te voeren.

Adrie · 21-03-2006 09:46 u

Bij professionele brouwerijen duurt het filteren meestal nog langer. Vooral bij het filteren geldt dat haastige spoed zelden goed is. Ik neem er meestal ruim de tijd voor, een uur is geen uitzondering.

Jay · 21-03-2006 09:49 u

Bij mij duurde het spoelen eerder 10 minuten. Te gehaast dus, denk ik.

Ik las in een boek (Graham Wheeler's Home Brewing) dat een alternatieve techniek is om "re-mashing" toe te passen, waarbij je het spoelwater (80 graden) in een keer voorzichtig bij de bostel doet en dit zo'n kwartier laat staan. Daarop filter je weer en eventueel kun je nog een keer "re-mashen" (totdat je SG zoals gewenst is, of totdat je voldoende wort hebt). Wheeler suggereert dat het enige dat hier mis mee is is dat je een troebeler bier zou kunnen krijgen.

Oscar · 21-03-2006 09:59 u

in 10 minuten spoelen is inderdaad erg snel , ik houd altijd aan bij het spoelen een stroom snelheid van ± 0,5 - 1 liter per minuut. Dit leid bij mij tot, naar mijn idee, goede resultaten. Over het filteren(inclusief spoelen) doe ik meestal 30 minuten (totale hoeveelheid vaak ± 30-35 liter).

Groeten en gezondheid
Oscar

Johannes · 21-03-2006 10:01 u

Kijk, probleem opgelost lijkt me. De genoemde methode heeft volgens mij meer nadelen, oxidatie, meer uitloging van kafsmaken.

Waarschijnlijk wordt je bier alleen veel te bitter, heb je de volledige hoeveelheid hop toegevoegd?

Edwin · 21-03-2006 10:11 u

Citaat van: Jay op 21-03-2006  09:35 uHeeft iemand tips om met minimale middelen goed te filteren?

Naast het verdelen van water over het bostel gaat het ook om het 'knijpen' van je hevelfilter/wortverzamelpijp. Ikzelf heb een kraantje aan de slang zitten, waarmee ik het tempo regel. Een andere methode is een regelbare knijper op de slang: eenvoudige middelen om rustiger te filteren. Re-mashen zou ik niet zo snel doen om redenen die Johannes net schetste.

Edwin

Jay · 21-03-2006 10:13 u

Ik heb de hophoeveelheid nauwelijks bijgesteld, heb eigenlijk alleen een kortere kooktijd voor de bitterhop aangehouden en gewoon de volle mep fuggles aroma hop toegevoegd. Ik was zo in de war van de lage hoeveelheid wort dat mijn concentratie voor het verdere verloop van de brouwsessie ver te zoeken was en niet echt nadacht over wat ik verder allemaal kon en zou moeten bijstellen.
Het wordt dus waarschijnlijk een hoppig en erg bitter bier, maar da's niet erg, want daar hou ik eigenlijk wel erg van.

Edwin · 21-03-2006 10:21 u

Die kortere kooktijd voor je bitterhop zorgt al voor minder bitterheid in je bier. De aromahop-stort draagt daar weinig aan bij. Weet je nog hoelang je bitterhop heeft meegekookt?

Edwin

Jay · 21-03-2006 10:28 u

Ik heb 90 minuten gekookt, maar de eerste 30 minuten zonder hop. De bitterhop heeft er dus 60 minuten ingezeten.
Volgens mijn software zou ik dan op een bitterheid van 60IBU uitkomen (voor 14l), valt eigenlijk dus wel mee. Daar komt nog bij dat de bitterhop die ik gebruikte niet volledig vers was, dus misschien snoept dat er ook nog wat graadjes van af.

Edwin · 21-03-2006 10:30 u

Wat oudere hop kost inderdaad wat bitterheid. Ben benieuwd hoe bitter het wordt!

Edwin

Hopmans · 21-03-2006 12:22 u

CiteerAlles is eigenlijk redelijk goed gegaan, zij het dat een en ander buitengewoon inefficient is verlopen. Het recept is voor 23l bier, maar er pruttelt momenteel slechts 14l in het gistvat.

Na het filteren en spoelen had ik slechts zo'n 14 liter wort over. Dit wort was echter al precies de SG die ik voor de hele partij als doel gesteld had (1048). Ik zou graag proberen te achterhalen waar ik de fout ingegaan ben. Had ik langer/beter moeten spoelen? Of kan het al in de maisch fout gaan?

Een ander mysterie is dat ik 14l maischwater en 9l spoelwater gebruikt heb en dat dit na filteren en spoelen slechts 15l wort opleverde. Gaat er echt zo veel verloren tijdens die processen? Of maak ik een (beginners)fout.
(Voor het koken zo'n 4 a 5 liter water bijgevoegd, maar da's (zoals ik verwachtte) verdampt en toen kwam ik dus weer op 14 liter.)

Hoi Jay,

Voor 23 liter bier heb je zeker zo'n 22 liter maiswater en 16 liter spoelwater nodig !
En batches van 23 liter kan je het beste 1,5 uur filteren/spoelen.

Ik denk als je dit doet, is jou probleem opgelost.

Adrie · 21-03-2006 12:37 u

Even voortbordurend op Hoppies terechte opmerking:

Per kg mout verlies je 1 liter water dat achterblijft in het bostel. Daarna verdamp je water bij het koken. Bij de meeste hobbybrouwinstallaties is dit tussen 10 en 15%.

Je kunt de BrouwHulp gebruiken om je waterbehoefte te berekenen (en natuurlijk nog veel meer).

Jay · 21-03-2006 12:59 u

Dank voor de tip over BrouwHulp, Adrie, dat helpt zeker. Ik was tot dusver erg tevreden met (qbrew), maar miste dus blijkbaar wat ondersteuning op het gebied van waterhuishouding.

Oscar · 21-03-2006 13:06 u

Citaat van: Jay op 21-03-2006  12:59 uIk was tot dusver erg tevreden met (qbrew), maar miste dus blijkbaar wat ondersteuning op het gebied van waterhuishouding.

Weer een stukje brouw software dat niet volledig is.......

Groeten en gezondheid
Oscar

JeroenCV · 21-03-2006 13:36 u

Citaat van: Edwin op 21-03-2006  10:30 uWat oudere hop kost inderdaad wat bitterheid. Ben benieuwd hoe bitter het wordt!

Met die software kan je de bitterheid vooraf voorspellen. Maar kan je de bitterheid ook meten na het brouwen?

MO · 21-03-2006 14:11 u

Je hebt wel eens gehoord van google scholar? De vierde hit geeft een artikel uit J. Inst. Brew. 111(1), 3–10, 2005 waarin in de tweede kolom staat

The traditional and international recommended analysis of bitterness in beer in terms of international bitter units (IBU), is carried out by a spectrophotometric measurement at 275 nm of an acidic solvent extract of beer.

HLPC van een organisch extract van het bier bij 275 nm dus. Doe je ook even voor ons? Ik heb nog wel wat monsters voor je.

Drents Hopbier · 21-03-2006 15:26 u

Citaat van: MO op 21-03-2006  14:11 uJe hebt wel eens gehoord van google scholar?
The traditional and international recommended analysis of bitterness in beer in terms of international bitter units (IBU), is carried out by a spectrophotometric measurement at 275 nm of an acidic solvent extract of beer.

HLPC van een organisch extract van het bier bij 275 nm dus. Doe je ook even voor ons? Ik heb nog wel wat monsters voor je.

HLPC is toch een chromatografie methode? En anders dan spectrofotometrische methode? Of zit aan het eind van de kolom een spectrofotometer?

Hans Hans

JeroenCV · 21-03-2006 15:33 u

inderdaad met HPLC scheidt je stoffen en met spectrometrie meet je stoffen.

In dit artikel schiet men ligt op een buisje bier en kijkt men naar het daarna uitgestraalde licht. Ik weet niet 100% zeker of je hiermee echt bitterheid meet. Het is de gouden standaard op dit moment, en daarmee goed geaccepteerd. Maar volgens mij is de smaak "bitterheid" afhankelijk van meerdere moleculen en daarom vroeg ik mij af of er wel een eenduidige meet methode is voor bitterheid. (sorry ik blijf analytisch chemicus)