Kiekeboe

[hansHalberstadt]

Maar eigenlijk maak ik me ook wel een beetje zorgen over dat kunststof pipetje dat er bij zit.

Die gebruik ik ook niet meer. Ik gebruik een sprayflacon met gedestileerd water om het prisma en klepje schoon te sproeien, bv oud flesje van huishoudspray of iets dergelijks. Daarna droog maken met keukenrol. verder gebruik ik een injectiespuitje om vloeistof op te zuigen en te druppelen. kokende wort op het prisma doen levert veel verdamping en daardoor een te hoge waarde. Dus injectiespuitje en dat eerste een beetje laten afkoelen werkt veel beter.

[Koen S]

Die gebruik ik ook niet meer. Ik gebruik een sprayflacon met gedestileerd water om het prisma en klepje schoon te sproeien, bv oud flesje van huishoudspray of iets dergelijks. Daarna droog maken met keukenrol. verder gebruik ik een injectiespuitje om vloeistof op te zuigen en te druppelen. kokende wort op het prisma doen levert veel verdamping en daardoor een te hoge waarde. Dus injectiespuitje en dat eerste een beetje laten afkoelen werkt veel beter.

Achterkant van een lepeltje en dan een druppel op de refractometer.

[hansHalberstadt]

Achterkant van een lepeltje en dan een druppel op de refractometer.

Dat kan, maar met kokende wort verdampt er dan veel water vanaf je lepeltje tussen nemen van monster en meten. Hoeveel fout je daarmee maakt zou je dan een keer moeten bepalen. Op zuigen met een pipetje of injectiespuitje geeft geen verdamping. en koelt snel af.

[Koen S]

Dat kan, maar met kokende wort verdampt er dan veel water vanaf je lepeltje tussen nemen van monster en meten. Hoeveel fout je daarmee maakt zou je dan een keer moeten bepalen. Op zuigen met een pipetje of injectiespuitje geeft geen verdamping. en koelt snel af.

Dat duurt 1 seconde langer dan met een pipetje, nu ben je serieus aan het muggenzitten.

[hansHalberstadt]

Dat duurt 1 seconde langer dan met een pipetje, nu ben je serieus aan het muggenzitten.

net even voor je geprobeerd:
wat kokend suikerwater gemaakt en daaruit gelijktijdig een theelepeltje uitgenomen en een injectiespuitje volgezogen. Theelepeltje een half minuutje later op de refractometer druppeltje aangebracht gaf 11.3 Brix
Daarna injectiespuitje afgekoeld en gemeten: 10.4 brix.
conclusie: er is 8.6% water verdampt tussen nemen van sample en meten bij het theelepeltje.
 

[Koen S]

Een half minuutje? Ik moet niet eerst de straat oversteken en de lift nemen naar het achtste hoor. Bijl mij duurt dat 1 seconde. Doe die test ook maar eens.

[hansHalberstadt]

Een half minuutje? Ik moet niet eerst de straat oversteken en de lift nemen naar het achtste hoor. Bijl mij duurt dat 1 seconde. Doe die test ook maar eens.

De eerste paar seconden is de verdamping het grootste. Het theelepeltje koelt immers snel af. Je kunt het proefje ook zelf doen. Het scheelt nu een hele brix punt. als je het sneller doet kom je misschien op een halve brix punt. Voor mij reden om het netjes te doen met een injectiespuitje.
 

[Kiekeboe]

Hèhè:

Koen heeft het hier over de 'achterkant' ik veronderstel dat hij bedoelt de 'onderkant' van een lepeltje. In dit scenario worden er slechts enkele druppels wort opgevangen die blijven plakken aan de onderkant van het lepeltje en snel weer afgekoeld worden op het koude oppervlak van het lepeltje.

Halberstadt heeft het hier over een vol lepeltje waar niet enkele druppels maar tientallen druppels kokende wort opgevangen worden aan de bovenkant/voorkant/binnenkant van het lepeltje.

Ik denk dat de verdamping van enkele druppels wort voor een meting met refractometer veel hoger uitvalt dan de 8,6% die Hans aangeeft.

Het vergt in ieder geval een pak kennis en ervaring om op een correcte manier om te gaan met allerlei metingen die te maken hebben met het bierbrouwproces.

En wat de methode van Hans betreft. Eerder maakte ik de opmerking dat het reinigen van een pipetje aan de binnenkant erg problematisch is, maar dat geldt ook als je een injectiespuit (meer dan 1 keer) gebruikt ipv een pipetje.

[hansHalberstadt]

En wat de methode van Hans betreft. Eerder maakte ik de opmerking dat het reinigen van een pipetje aan de binnenkant erg problematisch is, maar dat geldt ook als je een injectiespuit (meer dan 1 keer) gebruikt ipv een pipetje.

Een injectiespuitje kun je heel makkelijk reinigen door een paar keer schoon water op te zuigen en weer leeg te spuiten.
mbt het lepeltje:
Hoe minder druppels je neemt, hoe groter het probleem, immers verdamping gaat via het oppervlak en bij enkele druppels op de achterkant van een theelepeltje zit er ook nog eens heel veel warmte in het lepeltje tov het water, dus zal er nog meer water verdampen.

[hansHalberstadt]

Een half minuutje? Ik moet niet eerst de straat oversteken en de lift nemen naar het achtste hoor. Bijl mij duurt dat 1 seconde. Doe die test ook maar eens.

vanavond de test gedaan met de 1 seconde en 1 druppeltjes aan het lepeltje.
resultaat: theelepeltje met kokende suikerwater 1 druppeltje wat aan het lepeltje hangt gelijk op reractometer en glaasje dicht: 14.1 Brix
injectiespuitje monster gonomen direct na het theelepeltje , ca 5 sec later, afkoelen en druppel op refractometer, en gelijk glasje dicht: 13.3 Brix.
theelepeltje 6% water verdampt.

 

[Koen S]

Op zich maakt het weinig uit welke methode je volgt, belangrijkste is dat je altijd op dezelfde manier meet. De tussentijdse metingen zijn enkel bedoeld om de omzetting te volgen. Ik werk met infusie op verschillende temperaturen. Als de meting via refracto niet meer stijgt, verhoog ik de temperatuur naar een volgende stap. Zo haal ik nu met mijn automatisch roerwerk een maischrendement van 100%, 3 maal op rij, met een pils met 100% pilsmout. De definitieve meting is in het gistvat met densimeter.

[hansHalberstadt]

Ik meet de Brix waarde van wort om het begin SG te bepalen en daar tijdens het koken naar toe te sturen. Dus moet dat wel nauwkeurig.
De fout die je maakt is bij hete wort vele malen groter dan bij afgekoelde wort. Dus op dezelfde manier meten is dan niet de oplossing. Als je op de zelfde manier je wort meet of je bier met een injectiespuitje of met een theelepeltje dan krijg je al een verschil in de bepaling van je alcohol.
Maar je hebt gelijk dat je soms geen nauwkeurige getallen nodig hebt. Maar dan nog is het een compromis, dus er moet dan toch een goede reden zijn om het zo te doen. Dat kan zijn dat het simpel uit te voeren is. voor mij is een injectiespuitje echter net zo simpel. Maar ieder zijn eigen methode, als je maar begrijpt wat de consequenties zijn en de beperkingen. 

[EBC]

Zo haal ik nu met mijn automatisch roerwerk een maischrendement van 100%, 3 maal op rij, met een pils met 100% pilsmout.

Dat is theoretisch onmogelijk. Maar soit. 

Dus jouw draf is suikervrij! Dat vindt het vee niet lekker.

Je zal wel 'Belgisch' rekenen. Dus dan haal je ongeveer 83 %. Niet slecht, maar ook niet super.

[Koen S]

Ik meet de Brix waarde van wort om het begin SG te bepalen en daar tijdens het koken naar toe te sturen. Dus moet dat wel nauwkeurig.
De fout die je maakt is bij hete wort vele malen groter dan bij afgekoelde wort. Dus op dezelfde manier meten is dan niet de oplossing. Als je op de zelfde manier je wort meet of je bier met een injectiespuitje of met een theelepeltje dan krijg je al een verschil in de bepaling van je alcohol.
Maar je hebt gelijk dat je soms geen nauwkeurige getallen nodig hebt. Maar dan nog is het een compromis, dus er moet dan toch een goede reden zijn om het zo te doen. Dat kan zijn dat het simpel uit te voeren is. voor mij is een injectiespuitje echter net zo simpel. Maar ieder zijn eigen methode, als je maar begrijpt wat de consequenties zijn en de beperkingen.

Wanneer ik nu de Brix waarde meet met refracto, is dat nooit erg duidelijk door troebel wort. Hierdoor krijg je sowieso een afwijking in meetresultaten. Je kan natuurlijk je wort eerst filteren om een scherper beeld te krijgen, maar dan is de verdamping vermoedelijk nog veel groter met een nog grotere afwijking. Kiezen tussen de pest en de cholera.

[Koen S]

Dat is theoretisch onmogelijk. Maar soit. 

Dus jouw draf is suikervrij! Dat vindt het vee niet lekker.

Je zal wel 'Belgisch' rekenen. Dus dan haal je ongeveer 83 %. Niet slecht, maar ook niet super.

100% maischrendement in vergelijking met wat BrouwHulp voorspelt. Tot nader order is Adrie een Nederlander.
Brouwzaalrendement tussen 83 en 86%, niet slecht voor een hobbybrouwer.
Ik heb geen koeien, het draf gaat op de composthoop.

[hansHalberstadt]

Wanneer ik nu de Brix waarde meet met refracto, is dat nooit erg duidelijk door troebel wort. Hierdoor krijg je sowieso een afwijking in meetresultaten. Je kan natuurlijk je wort eerst filteren om een scherper beeld te krijgen, maar dan is de verdamping vermoedelijk nog veel groter met een nog grotere afwijking. Kiezen tussen de pest en de cholera.

Filteren via een injectiespuitje met een dun slangetje en een watje waarin. Geen verdamping en toch helder en een scherpe streep. Werkt prima en nauwkeurig. Gebruik ik al jaren.

[Koen S]

Filteren via een injectiespuitje met een dun slangetje en een watje waarin. Geen verdamping en toch helder en een scherpe streep. Werkt prima en nauwkeurig. Gebruik ik al jaren.

Goeie tip, wil ik volgende keer wel even uitproberen.

[hansHalberstadt]

Goeie tip, wil ik volgende keer wel even uitproberen.

Misschien heb je hier nog wat aan.
tijdens het koken kun je gewoon wat opzuigen. Ik gebruik een injectiespuitje met plastic zuiger. die gaan veel langer mee dan rubber zuiger. heb ik bij conrad besteld, maar deze is ook handig:https://www.polyservice.nl/meten-mixen/246-injectiespuit-7511.html


https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,12014.msg551527.html#msg551527

[Kiekeboe]

Update metingen weegmethode Halberstadt

Historiek metingen:

1) Ma 13 januari 22.00 u.

Batch 1: 24.910 kg
Batch 2: 24.925 kg
Batch 3: 24.405 kg

2) Di 14 januari 24.00 u.

Batch 1: 24.395 kg
Batch 2: 24.280 kg
Batch 3: 23.990 kg

3) Wo 15 januari 16.30 u.

Batch 1: 24.020 kg
Batch 2: 23.965 kg
Batch 3: 23.575 kg

Do
Vr
Za

4) Zo 19 januari 20.40 u. 

Batch 1: 23.810 kg
Batch 2: 23.695 kg
Batch 3: 23.235 kg

5) ma 20 januari om 20.15 u.

Batch 1: 23.800 kg (gist: Brewferm Top)
Batch 2: 23.690 kg (gist: Brewferm Top)
Batch 3: 23.225 kg (gist: SafAle BE-256))

6) di 21 januari om 21.15 u.

Batch 1: 23.795 kg
Batch 2: 23.685 kg
Batch 3: 23.220 kg

wo
do
vr
za

7) Zondag 26 jan om 15.15 u.   (nieuw)

Batch 1: 23.775 kg
Batch 2: 23.660 kg
Batch 3: 23.190 kg

[Kiekeboe]

Mag ik nu morgen bottelen of moet ik nog een week wachten?

[hansHalberstadt]

Mag ik nu morgen bottelen of moet ik nog een week wachten?

Wat je ziet is dat het SG nog steeds langzaam zakt van alledrie, ca 1sg punt per week voor batch 1 en 2 en 2 Sgpunten per week voor batch 3. Het bier is ook pas 13 dagen aan het gisten, dus helemaal nog niet zo lang. Mijn advies zou zijn om nog minstens een week te wachten met bottelen. Als je nu zou gaan bottelen en dit gedrag zet zich nog 3 weken voort dan heb je bierbommen. Als je nu ziet dat de daling echt minder is volgende week dan zou je het erop kunnen wagen, maar Voor mezelf zou ik minstens 1 week geen gewicht afname meer willen zien of misschien hooguit een paar gram.   
 

[Kiekeboe]

Wat je ziet is dat het SG nog steeds langzaam zakt van alledrie, ca 1sg punt per week voor batch 1 en 2 en 2 Sgpunten per week voor batch 3. Het bier is ook pas 13 dagen aan het gisten, dus helemaal nog niet zo lang. Mijn advies zou zijn om nog minstens een week te wachten met bottelen. Als je nu zou gaan bottelen en dit gedrag zet zich nog 3 weken voort dan heb je bierbommen. Als je nu ziet dat de daling echt minder is volgende week dan zou je het erop kunnen wagen, maar Voor mezelf zou ik minstens 1 week geen gewicht afname meer willen zien of misschien hooguit een paar gram.   
 

Ok, dan ga ik nog maar een week langer wachten met bottelen. Ik hoop dat dit te harmoniseren is met mijn agenda, want met allerlei voorbereidingen, ontsmetten flesjes, vullen, labelen, opruimen en poetsen tussendoor en achteraf van 7 tot 8 bakken bier ben ik wel een hele werkdag van 12 u. bezig.

Dan nog wat opmerkingen en vraagjes omtrent het verloop van de vergisting van deze 3 batches.

1. Eerlijk gezegd had ik (vorige week) niet verwacht dat het bier nog veel verder zou doorgisten. Blijkbaar is er toch al bijna een hele week een gewichtsverlies van 5 gram per batch en per dag. Wat resulteert in 1 tot 2 SG punten na een week.

2. Bierbommetjes heb ik nog nooit gehad. Ik denk dat ik +/- hetzelfde bier met dezelfde ingrediënten, gist en recept ook al eens na 1 week gebotteld heb. Dat gaf geen problemen. Maar tot dusver heb ik op één uitzondering (3 weken) na, altijd na 2 weken gebotteld, met dien verstande dat ik het einde niet heb vastgesteld door het SG te bepalen, maar door enkel te kijken naar het bubbelen van het waterslot. Dat geeft -in zoverre mijn waarneming reikt- na 2 dagen geen kik meer. Maar zo'n cilindrisch waterslot is niet doorzichtig in vergelijking met een waterslot slangmodel. Dus het kan toch dat er koolzuurgas via een cilindrisch model ontsnapt zonder dan het dekseltje op en neer hoeft te dansen.

[Kiekeboe]

Update metingen weegmethode Halberstadt

Historiek metingen:

1) Ma 13 januari 22.00 u.

Batch 1: 24.910 kg
Batch 2: 24.925 kg
Batch 3: 24.405 kg

2) Di 14 januari 24.00 u.

Batch 1: 24.395 kg
Batch 2: 24.280 kg
Batch 3: 23.990 kg

3) Wo 15 januari 16.30 u.

Batch 1: 24.020 kg
Batch 2: 23.965 kg
Batch 3: 23.575 kg

Do
Vr
Za

4) Zo 19 januari 20.40 u. 

Batch 1: 23.810 kg
Batch 2: 23.695 kg
Batch 3: 23.235 kg

5) ma 20 januari om 20.15 u.

Batch 1: 23.800 kg (gist: Brewferm Top)
Batch 2: 23.690 kg (gist: Brewferm Top)
Batch 3: 23.225 kg (gist: SafAle BE-256))

6) di 21 januari om 21.15 u.

Batch 1: 23.795 kg
Batch 2: 23.685 kg
Batch 3: 23.220 kg

wo
do
vr
za

7) Zondag 26 jan om 15.15 u.   

Batch 1: 23.775 kg
Batch 2: 23.660 kg
Batch 3: 23.190 kg

Maandag 27 jan om 20.30 u.  (nieuw)

Batch 1: 23.780 kg
Batch 2: 23.365 kg
Batch 3: 23.200 kg

[Kiekeboe]

Tja, nu begint het gewicht toe te nemen. Dat kan natuurlijk niet, maar ik kan enkel weergeven wat de weegschaal registreert. Gisteren kwam de weegschaal bij meting uit een koud lokaal (12°C), vandaag stond de weegschaal op kamertemperatuur.

Maar goed, het bier lijkt uit gegist. Dus ga ik morgen toch maar bottelen, want volgende week heb ik minder tijd.

[hansHalberstadt]

Tja, nu begint het gewicht toe te nemen. Dat kan natuurlijk niet, maar ik kan enkel weergeven wat de weegschaal registreert. Gisteren kwam de weegschaal bij meting uit een koud lokaal (12°C), vandaag stond de weegschaal op kamertemperatuur.

Dit is een mooi voorbeeld welke eisen je stelt om een goede conclusie te kunnen trekken.
Om aan te kunnen tonen dat het SG niet meer zakt is nog niet zo simpel, zelfs niet met een goede weegschaal. En nu zie je het gewicht toenemen. Daaruit kun je wel een conclusie trekken denk ik zoals je terecht hebt gedaan, namelijk dat je nu niet kunt zeggen of het SG nog zakt, maar je weet wel dat het nog maar heel weinig varieert in ieder geval minder dan je met de weegschaal kunt detecteren.
en de neiging om te willen bottelen lijkt ook te sterk om er nog weerstand aan te kunnen bieden. Dus gewoon bottelen en afwachten of je achteraf de juiste beslissing hebt genomen.
Het enig risico is dat er na een aantal weken teveel druk op komt, maar omdat het SG nog maar weinig varieert lijkt me de kans aanvaardbaar. Je kunt het altijd nog heel koel zetten zodra het op druk is of snel opdrinken als de druk toch op blijft lopen.
In de praktijk is het ook nog eens zo dat hoe meer er fout gaat, hoe sneller de learning curve.