Wort correctiefactor berekenen?

Mark GA · 04-12-2018 10:39 u

Kan iemand mij uitleggen hoe je een wort correctiefactor berekent?
Via de snelkoppeling op dit forum kom ik uit op deze link: https://www.brewersfriend.com/refractometer-calculator/
En zie daar correctiefactor 1,0 staan.
Ik heb laatst een tooltje aangeschaft en daar zit standaard een correctiefactor van 1,03 staan (die je aan kunt passen).
Wat betekent dat nu eigenlijk en hoe bereken je de juiste correctiefactor?

snowdog2006 · 04-12-2018 10:59 u

Sorry offtopic Mark, maar ik denk dat Hans H daar wel een mooi betoog over gaat houden

Mark GA · 04-12-2018 11:24 u

Daar ben ik ook een beetje bang voor hahaha
Kan ook zijn dat het totaal niet relevant is en je de default-instellingen kunt laten staan natuurlijk...
Het tooltje dat ik gebruik op de iPhone is Refracto trouwens.
https://itunes.apple.com/us/app/refracto/id954981822?mt=8

Mark GA · 04-12-2018 20:35 u

Iemand?

Jacques · 04-12-2018 23:06 u

Citaat van: Mark GA op 04-12-2018  20:35 uIemand?

Ik laat de eer over aan Hans...

Oscar · 04-12-2018 23:10 u

Citaat van: snowdog2006 op 04-12-2018  10:59 umaar ik denk dat Hans H daar wel een mooi betoog over gaat houden

Dat heeft ie al eens gedaan... Zoekfunctie wellicht...

EBC · 04-12-2018 23:34 u

Neem een goed geijkte densimeter, of een Easydens. Meet daarmee, en ook met je refractometer verschillende worten ...

Et voila, daarmee kan je je correctiefactor bepalen.

hansHalberstadt · 05-12-2018 00:02 u

Als je het wilt nalezen dan staat het hier: http://www.wiki-hobbybrouwen.nl/software/boekwerk_rekenen_aan_bier/
en dan hoofdstuk 5.

Kort samengevat komt het erop neer dat je suikerpercentage (g suiker per 100 g oplossing) kunt aangeven in Plato of Brix. Als je afspreekt dat je Platograden meet met een hydrometer en brix graden met een refractometer dan komt daar beiden hetzelfde uit zolang je alleen suikeroplossingen meet. (sucrose) Zo zijn namelijk Brix en plato gedefinieerd.
De verhouding Brx/Plato is de genoemde brixcorretiefactor of wortcorrectiefactor en die is dus 1,00 voor sucrose oplossing.
Een hydrometer meet dichtheid (gram/ml) terwijl een refractometer breking van het licht meet. de schalingsfactoren om van dichtheid naar plato te komen en van brekingsindex naar Brix zijn dus gebaseerd op sucrose oplossing.

bv een 10% sucroseoplossing (10 gram suiker opgelost tot 100g oplossing) heeft een Plato waarde van 10 (dichtheid=1038,12 gram per liter) en brix waarde van 10 (brekingsindex=1.34768)

Maar als er naast sucrose ook nog andere stoffen opgelost zijn zoals eiwit of alcohol dan geldt daarvoor een ander verband tussen concentratie versus brekingsindex en concentratie versus dichtheid.
Voor wort is de verhouding Brix/plato daarom groter dan 1 omdat in wort ook nog opgelost eiwit zit en eiwit heeft dus zo'n ander verband. Dus hoe meer opgelost eiwit er in je wort zit hoe groter de correctiefactor. meestal zit je dan rond de 1.03.

Bijvoorbeeld een oplossing 9.67 gram suiker plus 5 g eiwit opgelost tot 100 g oplossing heeft een Plato waarde van 10,00 (dichtheid=1038,12 gram per liter) en brix waarde van 10.27 (brekingsindex=1.34810) en daardoor een brixcorrectiefactor van 1.0278

hansHalberstadt · 05-12-2018 00:25 u

Als je een hydrometer hebt met SG schaal en een refractometer met Brix schaal dan kun je de Brix correctiefactor alsvolgt uitrekenen:

van SG naar Plato:
plato=260.886 x(SG-1000)/1000

Bijvoorbeeld wort met SG=1040 levert plato=260.886 x 40/1040=10.03 plato

Als je dit meet met een refractometer dan meet je bv 10.3 Brix
dan is je brixcorrectiefactor=10.3/10.03=1.03

Let wel dat beide instrumenten een nauwkeurigheid hebben van een paar procent dus om een brixcorrrectiefactor van 1.03 te kunnen onderscheiden van 1.00 heb je al een nauwkeurigheid nodig van beter dan 3%

Mark GA · 05-12-2018 03:17 u

Ik wil graag zeggen: "dankjewel, duidelijk" maar ja...[emoji2957]
Evenzogoed: dankjewel!

Ik heb een refractometer met zowel Brix als SG.
De bedoeling is natuurlijk om tussentijds te meten met de refractometer in plaats van elke keer 80 ml af te tappen voor de hydrometer.
Misschien even een tijdje allebei doen en dan eindresultaat (eind SG) vergelijken met elkaar?

hansHalberstadt · 05-12-2018 08:12 u

Citaat van: Mark GA op 05-12-2018  03:17 uMisschien even een tijdje allebei doen en dan eindresultaat (eind SG) vergelijken met elkaar?

Dat kun je doen, maar heb ik ook al diverse malen gedaan met als resultaat dat het gewoon klopt
https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,12014.msg577464.html#msg577464
Je kunt dus gewoon de hydrometer in de kast leggen en verder gaan met de refractometer.
enige is dat je voor de juiste waardes je echte begin SG moet hebben, dus voordat er gisting was. Met een giststarter moet je dan de situatie bepalen als of je de giststarter erbij deed nog voordat die gistte. om dat te kunnen doen ga ik nog een keer mijn tooltje updaten.

Maar exacte waardes tijdens de gisting zijn ook niet nodig, immers het gaat meer om de vorm van de grafiek dan om de exacte waardes en die vorm is sowieso geen probleem

EBC · 05-12-2018 17:52 u

Het grote voordeel van de hydrometer is dat je genoeg staal moet nemen om een volwaardige slok van het jongbier te kunnen proeven. Het proeven van je bier in alle fasen van het brouwproces is bijna voorwaarde voor het worden van een goede brouwer.

Minimaliseren van staalnames enkel ten behoeve van metingen met een refractometer is een welhaast calvinistische methode die deze vaardigheid in de weg staat. Los van de onbetrouwbare (ijking per individuele meter is noodzakelijk) en vooral indirecte (computer benodigd) en schijnbaar nauwkeuriger metingen die de refractometer geeft.

Durf te meten, durf een staal te proeven, durf te leren. Vertrouw op de zwaartekracht!

Jacques · 05-12-2018 21:44 u

Citaat van: EBC op 05-12-2018  17:52 uHet grote voordeel van de hydrometer is dat je genoeg staal moet nemen om een volwaardige slok van het jongbier te kunnen proeven. Het proeven van je bier in alle fasen van het brouwproces is bijna voorwaarde voor het worden van een goede brouwer.

Mee eens. Door veel te proeven leer je veel. Bier is veel meer dan cijfertjes. Bier is smaak! !!!

hansHalberstadt · 05-12-2018 22:27 u

Citaat van: EBC op 05-12-2018  17:52 uHet grote voordeel van de hydrometer is dat je genoeg staal moet nemen om een volwaardige slok van het jongbier te kunnen proeven. Het proeven van je bier in alle fasen van het brouwproces is bijna voorwaarde voor het worden van een goede brouwer.

Minimaliseren van staalnames enkel ten behoeve van metingen met een refractometer is een welhaast calvinistische methode die deze vaardigheid in de weg staat. Los van de onbetrouwbare (ijking per individuele meter is noodzakelijk) en vooral indirecte (computer benodigd) en schijnbaar nauwkeuriger metingen die de refractometer geeft.

Durf te meten, durf een staal te proeven, durf te leren. Vertrouw op de zwaartekracht!

Voor de refractometermeting neem ik een injectiespuitje vol. Dat is genoeg om elke dag 1 of 2 x te proeven. Zo kun je prima het smaakverloop gedurende de hele gisting volgen van zoet aan het begin tot droog aan het einde.

Jacques · 04-04-2022 23:51 u

#refractometer_correctie

Ik kwam dit filmpje tegen.