Eerste brouwdag: wat ging er mis?

[Wilco Flier]

Hallo mensen,

Dit is mijn tweede bericht op het forum, na mijn voorstelrondje in de voorstelrubriek. Gisteren hebben we (vriend en ik) onze eerste echte moutbrouwdag gehad. Uiteraard ging dat niet zonder slag of stoot en nu wil ik de brouwdag graag eens hier analyseren met mensen die veel meer ervaring hebben dan wij.

Hieronder ons recept:


Ons aanvalplan ;-) De paginaverwijzingen zijn naar ons 'lesboek' "Brouwen, van James Morton"




Tot en met het maischen ging het goed. Het schroten, maischen en dergelijke was allemaal geen probleem. Het gedoen begon bij het filtern. We hadden een 10 Liter emmer met onderin een PVC buisfilter met gaten (2 mm doorsnede) erin geboord. In die emmer het maischproduct geschept, slang aan het filter en de slang weer in de pan. Probleem was dat het totaal, maar dan ook totaal niet doorstroomde en na een tijdje gewoon stopte terwijl er nog plenty vloeistof in de emmer was... Was het filter volgelopen? Te fijn geschroot? Te weinig en te kleine gaten in het filter? Uiteindelijk met hangen en wurgen en met behulp van een zeefdoek alles zo goed mogelijk gefilterd, maar 100% kafvrij is niet gelukt.

Ook zijn we veel wort verloren tijdens het filteren, waarschijnlijk achtergebleven in de bostel? In totaal zouden we zo'n 11 liter wort moeten hebben, maar het kwam meer in de buurt van 9 liter, ruw geschat.

Toen het koken, dat ging goed echter we hadden geen rekening gehouden met het feit dat de hoppellets compleet zouden oplossen. Hoe krijgen we die 'rommel' er weer uit na het koken? Na wat zoekwerk op dit forum lijkt dat een bekend probleem te zijn waarop nog niet echt een afdoend antwoord gevonden is?

SG waarde voor de kook was 1061, wat al lager was dan volgens het recept. Hoe kan dat? Wat ging daar fout?

Het koelen na de kook was ook een lang verhaal omdat onze dompelkoeler niet goed bij onze pan paste en het dus 20 minuten duurde voordat we het wort naar de 18 graden C hadden teruggebracht.

De (droge) gist hadden we ondertussen voorbereid volgens de stappen van ons boek: water koken, in een steriel glas doen, afdekken met steriel plastic, laten afkoelen tot 30 graden en dan het gist erbij.

We hadden ook nog een theelepel Iers mos toegevoegd maar dat schijnt discutabel te zijn? 

Na het koelen hadden we dus een filterprobleem... Hoe krijgen we het wort uit de pan in de gistingsfles zonder al die troep op de bodem mee te nemen? Daar hadden we dus op dat moment echt geen goede oplossing voor dus hebben we het zo goed mogelijk proberen af te gieten in de fles en de ergste slurry in de pan achtergelaten. Dit houd wel in dat er best wel wat slurry meegegaan is de mandfles in, kan dit kwaad?

Ik zit te denken om na een paar dagen, als de ergste slurry bezonken is, het wort over te hevelen naar een kleine vijf liter fles, is dat nuttig?

Ik schat dat we nu zo'n 6 tot 7 liter wort op gist hebben staan nu. En oh ja, volgens ons leerboek hadden we 11 gram gedroogde gist nodig voor 10 liter, maar nu we uiteindelijk maar 6-7 liter wort hebben overgehouden, zit er dus verhoudingsgewijs teveel gist in...   

Al met al een heel avontuur waarvan we veel geleerd hebben. We horen graag jullie reacties!

PS: we zijn vergeten ons eind SG te meten...

[Mark GA]

Welkom bij de club.
Alles wat fout kan gaan moet gewoon fout gaan. Dat hoort. Daar leer je van.

Het begint bij je "aanvalsplan", dat in mijn ogen veel te omslachtig is en niet genoeg doordacht.
Niet weten hoe je moet overhevelen is niet handig.
Ook het afstemmen van je apparatuur op je werkwijze hoort bij de voorbereiding.

Stappen 4 en 5: Huh? Dat heb ik nog nooit ergens gelezen.
Lijkt me onnodig.
Het wort dient na het koken (gebruik hopzakjes of hopspider!) ook vrij schoon de gistemmer in te gaan. Iers mos voeg je de laatste tien minuten toe van de kook.

Als je hevelfilter vastloopt kun je proberen terug te blazen zodat misschien een verstopping loskomt.
Niet ideaal maar beter dan niks.

Droge gistkorrels hoef je geen starter van te maken.

Overgieten van je wort? Waarom niet met behulp van een slang? Aanzuigen en dan (bijvoorbeeld) door een theedoek laten lopen door een trechter de fles in...

Je maischschema is wel vreemd. Ik raad je aan om even op dit forum te spitten en jezelf daarover te leren. Je kunt makkelijk een 1-staps maisch aanhouden. Gewoon een uur op 65'C.

Niet meten is niet handig.

Allemaal lessen om te leren.
Maar waarom nemen jullie niet een brouwcursus eerst. Of probeer je met iemand mee te lopen tijdens een brouwdag. Is superleerzaam en nog leuk ook.
Via Brouwmarkt kun je ook volmout-starterspaketten kopen. De handleiding die daarbij zit is vaak genoeg om probleemloos de basis te leggen voor je brouwcarriere.

[BrouwMark]

Hallo mensen,

Dit is mijn tweede bericht op het forum, na mijn voorstelrondje in de voorstelrubriek. Gisteren hebben we (vriend en ik) onze eerste echte moutbrouwdag gehad. Uiteraard ging dat niet zonder slag of stoot en nu wil ik de brouwdag graag eens hier analyseren met mensen die veel meer ervaring hebben dan wij.

Hieronder ons recept:


Ons aanvalplan ;-) De paginaverwijzingen zijn naar ons 'lesboek' "Brouwen, van James Morton"




Tot en met het maischen ging het goed. Het schroten, maischen en dergelijke was allemaal geen probleem. Het gedoen begon bij het filtern. We hadden een 10 Liter emmer met onderin een PVC buisfilter met gaten (2 mm doorsnede) erin geboord. In die emmer het maischproduct geschept, slang aan het filter en de slang weer in de pan. Probleem was dat het totaal, maar dan ook totaal niet doorstroomde en na een tijdje gewoon stopte terwijl er nog plenty vloeistof in de emmer was... Was het filter volgelopen? Te fijn geschroot? Te weinig en te kleine gaten in het filter? Uiteindelijk met hangen en wurgen en met behulp van een zeefdoek alles zo goed mogelijk gefilterd, maar 100% kafvrij is niet gelukt.

Ook zijn we veel wort verloren tijdens het filteren, waarschijnlijk achtergebleven in de bostel? In totaal zouden we zo'n 11 liter wort moeten hebben, maar het kwam meer in de buurt van 9 liter, ruw geschat.

Toen het koken, dat ging goed echter we hadden geen rekening gehouden met het feit dat de hoppellets compleet zouden oplossen. Hoe krijgen we die 'rommel' er weer uit na het koken? Na wat zoekwerk op dit forum lijkt dat een bekend probleem te zijn waarop nog niet echt een afdoend antwoord gevonden is?

SG waarde voor de kook was 1061, wat al lager was dan volgens het recept. Hoe kan dat? Wat ging daar fout?

Het koelen na de kook was ook een lang verhaal omdat onze dompelkoeler niet goed bij onze pan paste en het dus 20 minuten duurde voordat we het wort naar de 18 graden C hadden teruggebracht.

De (droge) gist hadden we ondertussen voorbereid volgens de stappen van ons boek: water koken, in een steriel glas doen, afdekken met steriel plastic, laten afkoelen tot 30 graden en dan het gist erbij.

We hadden ook nog een theelepel Iers mos toegevoegd maar dat schijnt discutabel te zijn? 

Na het koelen hadden we dus een filterprobleem... Hoe krijgen we het wort uit de pan in de gistingsfles zonder al die troep op de bodem mee te nemen? Daar hadden we dus op dat moment echt geen goede oplossing voor dus hebben we het zo goed mogelijk proberen af te gieten in de fles en de ergste slurry in de pan achtergelaten. Dit houd wel in dat er best wel wat slurry meegegaan is de mandfles in, kan dit kwaad?

Ik zit te denken om na een paar dagen, als de ergste slurry bezonken is, het wort over te hevelen naar een kleine vijf liter fles, is dat nuttig?

Ik schat dat we nu zo'n 6 tot 7 liter wort op gist hebben staan nu. En oh ja, volgens ons leerboek hadden we 11 gram gedroogde gist nodig voor 10 liter, maar nu we uiteindelijk maar 6-7 liter wort hebben overgehouden, zit er dus verhoudingsgewijs teveel gist in...   

Al met al een heel avontuur waarvan we veel geleerd hebben. We horen graag jullie reacties!

PS: we zijn vergeten ons eind SG te meten...

Hoi Wilco!

1) heb je na het storten van de maisch gewacht tot je bostel gesetteld was? De zwaardere, grove deeltjes zakken dan eerst uit, de lichtere wat later. Zo krijg je een mooi opgebouwd natuurlijk filter. Zeker 10 minuten wachten. Daarna rustig filteren. Zet er een kraantje tussen zodat je de snelheid goed kunt regelen. Te snel, en het filter zuigt zichzelf dicht.

2) de bostel houdt ongeveer zijn eigen gewicht aan wort vast. De hop ook nog een deel.

3) na het koelen met je dompelkoeler is het handig om even flink rond te roeren in je kookketel en daarna de boel een tijd (ik neem zelf meestal een half uur) te laten staan. De hopdeeltjes bezinken dan in een bergje in het midden. Daarna rustig de ketel leeg laten lopen door het kraantje of afhevelen vanaf de zijkant.

4) het sg wordt door koken hoger. Er verdampt immers water, zodat de suikerconcentratie hoger wordt. Of je de 1076 uit het recept hebt gehaald na het koken betwijfel ik, maar dat geeft op zich niet zo veel. Er zit alleen uiteindelijk wat minder alcohol in je bier.

5) in 20 minuten naar 18°C vind ik nog best netjes.

6 of zo) Iers mos kan. Ik gebruik het nooit.

7) overhevelen kan. Zorg dan wel dat je gisting nog bezig is, net over het hoogtepunt heen. Er vormt zich dan nog koolzuurgas wat de zuurstof verdrijft uit je mandfles.

8 ) je hebt inderdaad wel veel gist zo. Kans op een verstokte vergisting is er niet meer, het kan zijn dat de boel een beetje enthousiast wordt en ver doorgist. Daardoor wordt je gistingsvat warmer, en produceert de gist meer bijsmaakjes. Ook kan het bier wat leger eindigen dan de bedoeling was. Proberen het vat iets te koelen kan helpen.

-Wat ik zou doen? Helemaal niks! Lekker de boel laten uitgisten, de troep zakt na de gisting vanzelf wel uit. Goed je sg meten op het einde (3-4 dagen apart moet je dezelfde waarde hebben zodat je weet dat je bier is uitvergist) en bottelen. Wedden dat ie lekker is? Het is tenslotte je eerste zelfgebrouwen bier!

  Mark.

[Fermon]

Een hevel filter van PVC lijkt me ook niet echt verstandig, voedsel veiligheid?!
Trub mee het gist vat in is niet erg.

[Rob.Erto]

Al doende leer je je brouwinstallatie kennen. Daar pas je je volgende brouwdag op aan, plus tips/trucs die je op dit forum of in boeken leest. Je rendement is waarschijnlijk lager dan in recept. Benieuwd of je bier helemaal goed uitvergist, dan heb je toch een geslaagd eerste biertje gebrouwen. Welkom bij de club. Lees ook eens het boek Bierbrouwen voor Dummies van Jacques Bertens.

[Pieter1954]

Hoi Wilco,

Leuk om je hier op dit forum ook tegen te komen. Houtdraaiers die ook bierbrouwen. Goede combi.
Ik raad je (jullie) aan om een paar keer met andere ervaren brouwers mee te draaien en de boel af te kijken. Ik heb ook op die manier veel geleerd.
Er zijn er vast wel een paar in de buurt. Wellicht melden die zich wel in dit topic.

Groet,
Pieter

[Nick H.]

Beste Wilco,

Als je je profiel volledig invult (en je woonplaats ook toont) zijn er vast brouwers uit jouw omgeving die contact met je leggen om je te helpen.
Anderen hebben al waardevolle tips gegeven. Maak gebruik van brouwsoftware en print de fiche van het recept. Ik zou zeggen, maak voor jezelf een echt stappenplan of controlelijst. Uit sommige stappen kun je zien dat ik een elektrische ketel heb.

Ik had in excel een tabel die me door het proces leidde.

Maar meelopen met iemand of een cursus is voor velen aan te raden. Ik ben autodidact (en maak nog steeds wat foutjes)
 

Checklist brouwen                                                               waarde   begintijd   eindtijd
Is laptop beschikbaar en opgeladen?         
Is de gist of giststarter klaar?       
Is de brouwfiche compleet en duidelijk?         
Is alles op voorraad voor dit recept? Mout, hop, gist, suikers etc.         
Zijn alle spullen schoon of in desinfectie?         
Alle ingredienten afwegen en klaarzetten         
Mout schroten (walsmolen 1,1 mm)         
Maischwater op temperatuur brengen         
Spoelwater op temperatuur brengen   78/80 gr C      
"Maischen stap 1 volgens schema en noteer hier begintijd,
héél rustig toevoegen en goed roeren, Neem je tijd."   63 gr C / 45 min      
Controleer na 10 minuten de pH waarde, corrigeer en noteer         
Maischen stap 2, noteer hier begintijd, ook even roeren   72 gr C / 20 min      
Maischen stap 3, noteer hier begintijd, ook even roeren     gr C /   min      
Maischen stap 4, noteer hier begintijd, ook even roeren     gr C /   min      
Maischen stap 5, noteer hier begintijd, ook even roeren     gr C /   min      
Corrigeer pH waarde van spoelwater voor eind van maischen         
Voer voor afmaischen de zetmeeltest uit met jodium         
Afmaischen    78 gr C / 10 min      
Controleer de pH waarde na afmaischen         
Controleer SG waarde na afmaischen         
Spoelen met heet water volgens recept, zet temperatuur alvast op 90 gr C         
Begin met koken, let op overkoken (alles onder blijven roeren)         
Meet volume,  pH en SG waarde aan begin koken         
Voeg hop 2 toe volgens schema   25 gr @ 40 min      
Voeg hop 3 toe volgens schema   20 gr @ 60 min      
Zet warmtewisselaar in wort 10 minuten voor kookeinde         
Voeg gistvoeding en kruiden toe volgens schema         
Whirlpool en laat 10 munten rusten         
Koel tot ruim beneden 25 graden Celcius         
Meet volume,  pH en SG waarde aan begin koken         
Hevel jongbier over in vergistingsvat         
Breng zuurstof in het jongbier en noteer tijd         
Voeg gist toe en sluit vergistingsvat en waterslot         
Meet en noteer sg van het bier na de hoofdgisting         
Noteer lagertemperatuur hoofdgisting         
Hevel bier over in vergistingsvat voor rijping en noteer datum         
Is de bottelgist klaar?         
Meet en noteer SG van het bier voor het bottelen         
Noteer botteldatum         

[BertusBeensteen]

Ik heb zelf nog maar een paar brouwdagen achter de rug, maar de laatste keer heb ik een hoop gehad aan brewersfriend.com.
Daar kun je recepten maken, inclusief tijden. Vervolgens kun je een brouwdag starten en krijg je stapsgewijs te zien waar je aan moet denken. Er zit een timer bij die aangeeft wanneer de volgende hopgift is en dergelijke.

Dit allemaal vanuit de browser, dus ook op de smartphone of tablet.

[Mark GA]

Denk dat je in eerste instantie beter af bent door BrouwHulp te gebruiken. Temeer omdat je daar precies kunt zien wat er gebeurt met de waardes zodra je meer of minder mout toevoegt. Bovendien zit het programma vol met recepten en maischschema's die bewezen werken.
Een app als die van Brewer's Friend is tof maar als je niet ziet wat er gebeurt wanneer je ingrediënten toevoegt zul je ook het inzicht in je acties niet leren.

[haicoterbeek]

Een hevel filter van PVC lijkt me ook niet echt verstandig, voedsel veiligheid?!
Trub mee het gist vat in is niet erg.

Volledig mee eens! PVC hoort niet in je brouwinstallatie thuis.

[haicoterbeek]

In Rheden (regio Arnhem) geven wij regelmatig workshops voor de beginnende brouwer. Met behulp van simpele potten, pannen en emmers doorlopen we het complete proces. De materialen die we gebruiken zijn toegespitst op de beginner. Je krijgt een indruk van het brouwproces en veel praktische informatie.

[BrouwMark]

Volledig mee eens! PVC hoort niet in je brouwinstallatie thuis.

Eh, nee. Inderdaad.

[Wildor]

In Rheden (regio Arnhem) geven wij regelmatig workshops voor de beginnende brouwer. Met behulp van simpele potten, pannen en emmers doorlopen we het complete proces. De materialen die we gebruiken zijn toegespitst op de beginner. Je krijgt een indruk van het brouwproces en veel praktische informatie.

Dat klinkt interessant voor een beginner als ik uit Arnhem!
Waar kan ik meer informatie vinden voor deze workshops, aankondigingen etc?

[Wilco Flier]

Bedankt voor de reacties mensen. Hiermee kunnen we veel verbeteringen doorvoeren.

En ik zal het PVC filter vervangen door een RVS of koperen exemplaar ;-)

[Wilco Flier]

Welkom bij de club.

1) Droge gistkorrels hoef je geen starter van te maken.

2) Overgieten van je wort? Waarom niet met behulp van een slang? Aanzuigen en dan (bijvoorbeeld) door een theedoek laten lopen door een trechter de fles in...

3)Je maischschema is wel vreemd. Ik raad je aan om even op dit forum te spitten en jezelf daarover te leren. Je kunt makkelijk een 1-staps maisch aanhouden. Gewoon een uur op 65'C.

Niet meten is niet handig.

Allemaal lessen om te leren.
Maar waarom nemen jullie niet een brouwcursus eerst. Of probeer je met iemand mee te lopen tijdens een brouwdag. Is superleerzaam en nog leuk ook.
Via Brouwmarkt kun je ook volmout-starterspaketten kopen. De handleiding die daarbij zit is vaak genoeg om probleemloos de basis te leggen voor je brouwcarriere.

1) Je kunt de gistkorrels gewoon in het gistvat gooien? Zonder enige voorbereiding?

2) En dan aanzuigen met je mond? of hoe anders? Geeft dat geen gegaranderde kans op besmetting?

3) Het maischschema is volgens recept, dat hebben we zoveel mogelijk proberen aan te houden.

[Mark GA]

1) je kunt de gistkorrels gewoon in het gistvat gooien? ZOnder nige voorbereiding?
Ja. Ze zijn speciaal ontwikkeld om precies zo gebruikt te worden. Niet allemaal trouwens, maar dan staat het bijvoorbeeld op de verpakking, dat je eerst moet hydrateren. Een starter is niet nodig.

2) en dan aanzuigen met je mond? of hoe anders? Geeft dat geen gegaranderde kans op besmetting?
Het is niet ideaal maar kan weinig kwaad. Net zo veel kans op besmetting als aftappen voor een sample via je kraantje. Het grootste risico op besmetting loop je als je je wort afkoelt. En, houd me ten goede, dit zou rond het 40'C punt liggen. Je gaat waarschijnlijk niet met je tong in de slang zitten en de slang zelf heb je ontsmet. Het is alleen maar even aanzuigen zodat het gaat lopen. weinig tot geen risico.

3) het maischschema is volgens recept, dat hebben we zoveel mogelijk proberen aan te houden.
Voor een eerste keer maak je het jezelf onnodig moeilijk. Verder vind ik het schema heel vreemd: 135 minuten maischen???
Dit zou logischer zijn: 10 minuten op 58-62'C inmaischen, dan laten oplopen naar 65-69'C en na drie kwartier op 65-69'C nog 5-10 minuten op 75-78'C (uitmaischen)

[Fermon]

1. Gist korrels kan je indaard zo toevoegen, ik heb deze nog nooit gehydrateerd.

2. Kan geen kwaad.

3. Je kan ook een 1staps maischschema gebruiken.
60 t/m 75 min maischen. Voor een droger bier 64-65 graden, normale body 66-67 graden, en voor een zoeter voller bier 68-69 graden. Daarna 10 min uitmaischen op 78 graden.

[PrinsHeerlijk]

Dag Wilco,
Welkom op dit fijne forum. Toevallig wonen wij in dezelfde plaats, mocht je hulp willen of iemand die even meekijkt dan denk ik graag mee.

[Wilco Flier]

Dag Wilco,
Welkom op dit fijne forum. Toevallig wonen wij in dezelfde plaats, mocht je hulp willen of iemand die even meekijkt dan denk ik graag mee.

Dankje voor het aanbod! Daar zal ik zeker tzt gebruik van maken! 

[Wilco Flier]

We zijn nu iets meer dan twee weken later, vorige week woensdag heb ik het SG gemeten, die zat op 1030.  Gisteravond opnieuw gemeten, ook weer op 1030. Lijkt me hoog gezien het recept 1019 als eind SG zegt. De temperatuur van het bier heeft continu zo rond de 21 graden Celsius gezeten.

Kan ik dit bier nu gaan bottelen met 7 gram suiker per liter? Of gaat hier nog iets fout?

[Mark GA]

We zijn nu iets meer dan twee weken later, vorige week woensdag heb ik het SG gemeten, die zat op 1030.  Gisteravond opnieuw gemeten, ook weer op 1030. Lijkt me hoog gezien het recept 1019 als eind SG zegt. De temperatuur van het bier heeft continu zo rond de 21 graden Celsius gezeten.

Kan ik dit bier nu gaan bottelen met 7 gram suiker per liter? Of gaat hier nog iets fout?

Ik heb hetzelfde met een brouwsel, een Kölsch...
Die ik weliswaar op een lagere temperatuur heb vergist dan jij.
Blijft hangen en omgerekend niet meer dan 2,6% alcohol.
Ruikt niet bijzonder lekker en smaakt waterig.
Terwijl mijn begin SG wel klopte met de voorspelling.
Ik ga nu eerst maar overhevelen in kleine flessen en daar mee experimenteren met drooghoppen en andere toevoegingen.
Kijken of er nog iets leuks van te maken valt.

[BrouwMark]

We zijn nu iets meer dan twee weken later, vorige week woensdag heb ik het SG gemeten, die zat op 1030.  Gisteravond opnieuw gemeten, ook weer op 1030. Lijkt me hoog gezien het recept 1019 als eind SG zegt. De temperatuur van het bier heeft continu zo rond de 21 graden Celsius gezeten.

Kan ik dit bier nu gaan bottelen met 7 gram suiker per liter? Of gaat hier nog iets fout?

De geijkte vraag: meet je met een hydrometer (dobber) of een refractometer (kijker)? De refractometerwaarde moet je nog omrekenen.

[Wilco Flier]

De geijkte vraag: meet je met een hydrometer (dobber) of een refractometer (kijker)? De refractometerwaarde moet je nog omrekenen.

Hydrometer

[BrouwMark]

Hydrometer

Dan is 1030 toch een erg hoge waarde, aangenomen dat er geen afleesfout gemaakt wordt.

Probeer je vat eens te zwenken zodat de gist weer opdwarrelt en de boel iets warmer te zetten? Ik had ook niet moeten zeggen dat er geen kans meer was op een verstokte vergisting...  Bottelen is nu niet slim, de kans op rondvliegende glasscherven is te groot.

[Wilco Flier]

Dus dan toch een verstokte vergisting? Wat zou daarvan de oorzaak kunnen zijn? Te weinig zuurstof in het wort?