Hellup!

neeqr · 07-07-2018 13:17 u

Hallo allemaal,

Vooraf: Ik weet niet helemaal of dit de juiste plek is op het forum, maar ik zie even geen betere plek.

Ik heb nu driemaal een bier gebrouwen, alleen tot nog toe alledrie de keren met behulp van een kit. Dit is allemaal prima gegaan, alleen merkte ik dat ik meer invloed wilde hebben op de smaak. Dus, heb ik via Brouwmarkt allerlei ingredienten en hulpmiddelen (mout, gist, etc. etc.) gekocht. Nu wilde ik gaan beginnen, maar door alle informatie die overal te vinden is, zie ik door de bomen eigenlijk het bos niet meer. (hoeveel mout moet ik hebben voor hoeveel liter (uiteindelijk) bier, in welke verhouding, moet ik mijn bier lageren, is de manier van suiker toevoegen in mijn geval de juiste, welke gist kan je het beste gebruiken, etc. etc.) Al met al een heleboel vragen, waar ik niet goed een eenduidig antwoord op heb gevonden voor mijn gewenste bier.

Ik ben eigenlijk op zoek naar iemand die mij duidelijk uit kan leggen wat ik in mijn geval moet doen, en waar(mee) ik de smaak ergens kan beinvloeden. Dus mocht je het leuk vinden een beginnend brouwer te helpen, laat het even weten. Dan kunnen we eventueel verder in PM wel overleggen over mijn specifieke situatie (of als men dat op deze plek ook prima vindt, dan is dat ook goed).

--- ahv opmerking van Pieter1954: Ik woon in Deventer. ---

Bij vragen hoor ik het graag.

Gr,
Niek

Pieter1954 · 07-07-2018 13:19 u

Als je er bijzet waar je woont krijg je vast reacties van forumleden bij je in de buurt.

haicoterbeek · 07-07-2018 13:37 u

Zaterdag 8 september is er een workshop voor beginners in Rheden. Bij interesse doe maar een berichtje.

Arjen1969 · 07-07-2018 14:04 u

Met wat voor set ga je brouwen? Hoeveel liter is je maischpan/ketel? Zelf heb ik een 30 liter pan waarin ik maisch, en een 20 liter emmer waarin ik vergist. Ik maak meestal 13-18 liter per keer dat ik brouw. Ik ben begonnen door een bestaand recept aan te passen naar de volume's van mijn apparatuur, en heb daar nu (een kleine 12 brouwsels later) een eigen twist aan gegeven. Spelen met verschillende gistsoorten, verhoudingen van mout etc.

Ik zou dus gewoon een recept zoeken van een bier wat je lekker lijkt, en dat recept terugrekenen naar jou apparatuur. Ook is brouwsoftware wel handig, zeker als je recepten zelf wil maken. Neem bijvoorbeeld een keer een evaluatieversie van BrouwVisie, dan kun je een paar recepten maken (3 volgens mij). Voor mij werkt BrouwVisie prima.

Om je een beetje gevoel te geven voor hoeveelheden, voor 15 liter bier gebruik ik ongeveer 4.5 tot 5 kg mout. Voor de gist, ik gebruik altijd korrelgisten, dat is gewoon makkelijk en de keuze is reuze. Voor die 15 liter heb ik ongeveer 14 liter maischwater en 8.5 liter spoelwater. Als je een paar keer een bestaand recept hebt gemaakt krijg je vanzelf gevoel voor hoeveelheden etc., en brouw je in de kortste keren jou eigen unieke biertje.

marc0871 · 07-07-2018 16:14 u

Als eerste bier?
Probeer een SMaSH bier; 1 mout, 1 hop. Bijv. Pilsmout en Cascade hop.
Reken op 4,5 kilo mout, voor een bier van ~ 5%, voor 20 liter.

Een 1-staps maisch op bijv. 65 graden, voor een uur.
Verwarm 18 liter water tot 68 graden.
Doe je geschrootte mout erbij.
De temperatuur zal zakken naar rond de 65 graden.
Goed roeren om klonten te voorkomen.
Elk kwartier doorroeren en temperatuur meten.
Als de temperatuur gezakt is, deze weer naar 65 graden brengen, onder constant roeren.

Daarna filter je en gooit er nog 12 liter water van 80 graden achteraan.
Dan zou je zo'n 24 liter over moeten houden, rekening houdend met de verliezen in de mout en je pan.

Dat kook je een uurtje, waarbij je de hop bij begin koken en 10 minuten voor einde kook toevoegt.
Voor allebei de giften bijv. 20 gram Cascade zou een lekker biertje moeten opleveren.

Dan moet het wort nog snel afgekoeld worden.
Verwacht niet dat 20 liter wort in 10 minuten afgekoeld is, door de pan in een speciekuip met koud water te zetten.
Gebruik een spiraalkoeler of een platenkoeler.
Laat het niet aan de lucht afkoelen, want oxidatie ligt op de loer. Niet lekker.

Als gist doe je er iets als US-05 bij en dat laat je voorlopig 2 weken staan.

In de tussentijd kan je je inlezen over lageren, flessen reinigen, bottelen en hoe je er een kroonkurk op krijgt.

[edit]
Oei, 12 liter pannen.
Bij een brouwcapaciteit van 20 liter dacht ik automatisch aan minstens een 25 liter pan.

neeqr · 07-07-2018 18:55 u

Citaat van: Arjen1969 op 07-07-2018  14:04 uMet wat voor set ga je brouwen? Hoeveel liter is je maischpan/ketel? Zelf heb ik een 30 liter pan waarin ik maisch, en een 20 liter emmer waarin ik vergist. Ik maak meestal 13-18 liter per keer dat ik brouw. Ik ben begonnen door een bestaand recept aan te passen naar de volume's van mijn apparatuur, en heb daar nu (een kleine 12 brouwsels later) een eigen twist aan gegeven. Spelen met verschillende gistsoorten, verhoudingen van mout etc.

Ik zou dus gewoon een recept zoeken van een bier wat je lekker lijkt, en dat recept terugrekenen naar jou apparatuur. Ook is brouwsoftware wel handig, zeker als je recepten zelf wil maken. Neem bijvoorbeeld een keer een evaluatieversie van BrouwVisie, dan kun je een paar recepten maken (3 volgens mij). Voor mij werkt BrouwVisie prima.

Om je een beetje gevoel te geven voor hoeveelheden, voor 15 liter bier gebruik ik ongeveer 4.5 tot 5 kg mout. Voor de gist, ik gebruik altijd korrelgisten, dat is gewoon makkelijk en de keuze is reuze. Voor die 15 liter heb ik ongeveer 14 liter maischwater en 8.5 liter spoelwater. Als je een paar keer een bestaand recept hebt gemaakt krijg je vanzelf gevoel voor hoeveelheden etc., en brouw je in de kortste keren jou eigen unieke biertje.

Ik heb twee 12-liter pannen om te maischen (ik blijf voorlopig in ieder geval in 1 pan brouwen, lijkt mij verstandig). Verder heb ik vergistingsvaten (glas) van 20L, 10L, en 5L. --> vervolgvraag; ik zie veel mensen een emmer (plastic) gebruiken. Enig voordeel bij danwel glas, danwel plastic? Zo ja, wat?

Verder heb ik het nog steeds niet helemaal duidelijk wanneer (tijdens welke stappen van het proces) je water kan toevoegen. Wat ik nu doe, is een x-aantal liter maischen, en met een x-aantal liter spoelen. Maar ik meen ook ergens gelezen te hebben dat mensen nog water toevoegen bij het overgieten naar vergistingsvat?
Thanks voor de tips, ik zal BrouwVisie eens bekijken

Citaat van: marc0871 op 07-07-2018  16:14 uAls eerste bier?
Probeer een SMaSH bier; 1 mout, 1 hop. Bijv. Pilsmout en Cascade hop.
Reken op 4,5 kilo mout, voor een bier van ~ 5%, voor 20 liter.

Een 1-staps maisch op bijv. 65 graden, voor een uur.
Verwarm 18 liter water tot 68 graden.
Doe je geschrootte mout erbij.
De temperatuur zal zakken naar rond de 65 graden.
Goed roeren om klonten te voorkomen.
Elk kwartier doorroeren en temperatuur meten.
Als de temperatuur gezakt is, deze weer naar 65 graden brengen, onder constant roeren.

Daarna filter je en gooit er nog 12 liter water van 80 graden achteraan.
Dan zou je zo'n 24 liter over moeten houden, rekening houdend met de verliezen in de mout en je pan.

Dat kook je een uurtje, waarbij je de hop bij begin koken en 10 minuten voor einde kook toevoegt.
Voor allebei de giften bijv. 20 gram Cascade zou een lekker biertje moeten opleveren.

Dan moet het wort nog snel afgekoeld worden.
Verwacht niet dat 20 liter wort in 10 minuten afgekoeld is, door de pan in een speciekuip met koud water te zetten.
Gebruik een spiraalkoeler of een platenkoeler.
Laat het niet aan de lucht afkoelen, want oxidatie ligt op de loer. Niet lekker.

Als gist doe je er iets als US-05 bij en dat laat je voorlopig 2 weken staan.

In de tussentijd kan je je inlezen over lageren, flessen reinigen, bottelen en hoe je er een kroonkurk op krijgt.

[edit]
Oei, 12 liter pannen.
Bij een brouwcapaciteit van 20 liter dacht ik automatisch aan minstens een 25 liter pan.

Haha ja, twee 12 liter pannen. Het meest wat ik nu gebrouwen heb is 10liter bier. En de stappen die je benoemt weet ik onderhand bijna uit mijn hoofd, dat voelt als een goed teken

Ik denk dat ik vooral gewoon moet doen, en niet te bang zijn om iets verkeerd te doen. Ik wil gewoon voornamelijk de verhoudingen e.d. goed weten voor ik begin. Maar zo te zien wat ik nu lees zit dat wel goed. Het liefst zou ik nog wel een grotere pan willen hebben, maar daarvoor wil ik eerst nog wat meer ervaring hebben.. ;-) Maar deze tips helpen daar wel bij. Dank voor je reactie!

Mark GA · 07-07-2018 21:07 u

Er zijn talloze boeken over bierbrouwen te krijgen waarin stap voor stap uitgelegd wordt wat je moet doen en hoe je je smaken kunt beïnvloeden. Verder staat het hier vol met recepten die je kunt gebruiken. En dan heb je ook nog de BrouwHulp software die je kunt gebruiken.

neeqr · 07-07-2018 22:43 u

Citaat van: Mark GA op 07-07-2018  21:07 uEr zijn talloze boeken over bierbrouwen te krijgen waarin stap voor stap uitgelegd wordt wat je moet doen en hoe je je smaken kunt beïnvloeden. Verder staat het hier vol met recepten die je kunt gebruiken. En dan heb je ook nog de BrouwHulp software die je kunt gebruiken.

Dat klopt, dat had ik al wel gezien voordat ik mij hier had aangemeld. Het is juist de persoonlijke "begeleiding" waarnaar ik op zoek ben, wat ik niet op het forum kan vinden. Vandaar ook de vraag of iemand het leuk vindt mij in PM wat meer duidelijkheid te geven over bepaalde onderwerpen waar ik naar mijn idee nog te weinig over weet.

Mark GA · 07-07-2018 22:45 u

Dan zeg ik toch: lees je eerst in. Zoek
hier op het forum. Je gaat echt vinden.
Verder is het vooral: doen!
Noteer je bevindingen.
Pas aan.
Doe nog een keer.
En vergeet niet te genieten.

Berend Postema · 07-07-2018 23:01 u

Hallo Neeqr,

Als beginnende brouwer had ik ook erg veel open eindjes en zag ik ook door de bomen het bos niet meer.
Ik heb via dit forum een brouwer in de buurt gevonden waarmee ik een dag mee mocht lopen.

Op die dag heb ik een geweldige kickstart in deze zeer verslavende hobby gemaakt!

Berend

Jacques · 07-07-2018 23:23 u

Citaat van: Berend Postema op 07-07-2018  23:01 uAls beginnende brouwer had ik ook erg veel open eindjes en zag ik ook door de bomen het bos niet meer.

Bierbrouwen kan op heel veel verschillende manieren uitgevoerd worden. Dat maakt het inderdaad soms wat lastig om door de bomen het bos te zien. Toch is het brouwen met mout niet zo heel ingewikkeld.

Ik ben wat nieuwsgierig. Wat waren de open eindjes waar je tegenaan liep?

Berend Postema · 08-07-2018 10:17 u

Citaat van: Jacques op 07-07-2018  23:23 uBierbrouwen kan op heel veel verschillende manieren uitgevoerd worden. Dat maakt het inderdaad soms wat lastig om door de bomen het bos te zien. Toch is het brouwen met mout niet zo heel ingewikkeld.

Ik ben wat nieuwsgierig. Wat waren de open eindjes waar je tegenaan liep?

Hallo Jacques,

Eigenlijk hoe de gehele brouwdag zal verlopen en waar er allemaal rekenschap mee moet worden gehouden, en vooral omdat je veel leest op dit forum waar je eerst helemaal niet mee bezig moet houden!
Deze site heeft een schat aan informatie voor amateur brouwers op elk niveau alleen word je door het vele lezen op deze site ergens ook wel wat bang gemaakt voor het 1 en ander.
Na een dag mee gelopen te hebben bleek het allemaal eenvoudiger te zijn dan dat je in eerste instantie dacht.

Huishoud schoon werken is bijna de gehele brouwdag genoeg, weten dat na het koelen pas het cruciale moment is.
Hoe het filteren van je beslag een keer gezien te hebben met wat tekst en uitleg neemt ook veel vraagtekens weg.

Kortom even een ervaren brouwer zien brouwen die het "paniek brouwen" al lang en breed voorbij is en vervolgens een biertje heeft gebrouwen waar je direct voor zou tekenen als je die zelf zou kunnen maken laat je inzien dat het allemaal niet zo moeilijk is.

Geduld tijdens het gisten is dan ook een wijze les!

Jacques · 08-07-2018 13:10 u

Als je ziet hoe het allemaal gaat kan dat inderdaad heel verhelderend werken.

En er een heel verschil tussen schoon werken en steriel werken. Goed letten op de hygiëne is steeds belangrijk als je met een bierkit brouwt. Brouw je met mout dan wordt het pas belangrijk na het afkoelen van het wort na het koken.

marc0871 · 08-07-2018 15:03 u

Citaat van: Berend Postema op 08-07-2018  10:17 uHallo Jacques,

Eigenlijk hoe de gehele brouwdag zal verlopen en waar er allemaal rekenschap mee moet worden gehouden, en vooral omdat je veel leest op dit forum waar je eerst helemaal niet mee bezig moet houden!
Deze site heeft een schat aan informatie voor amateur brouwers op elk niveau alleen word je door het vele lezen op deze site ergens ook wel wat bang gemaakt voor het 1 en ander.
Na een dag mee gelopen te hebben bleek het allemaal eenvoudiger te zijn dan dat je in eerste instantie dacht.

Huishoud schoon werken is bijna de gehele brouwdag genoeg, weten dat na het koelen pas het cruciale moment is.
Hoe het filteren van je beslag een keer gezien te hebben met wat tekst en uitleg neemt ook veel vraagtekens weg.

Kortom even een ervaren brouwer zien brouwen die het "paniek brouwen" al lang en breed voorbij is en vervolgens een biertje heeft gebrouwen waar je direct voor zou tekenen als je die zelf zou kunnen maken laat je inzien dat het allemaal niet zo moeilijk is.

Geduld tijdens het gisten is dan ook een wijze les!

Allemaal waar.
Een beginner is gebaat bij de allereerste basis; het proces.
Daarna komen de klimaatkasten, giststarters, waterbehandeling, tot aan volledig geautomatiseerde systemen aan toe.

Doordat op het forum alles door elkaar loopt, snap ik dat een nieuweling door de bomen het bos uit het oog verliest.
Het helpt ook niet als (meer) ervaren brouwers er bij uitleg vanuit gaan dat men bepaalde basiskennis al heeft.
Voor hun is het net zo normaal als ademhalen, maar een nieuweling verdrinkt er in.

Alle informatie die je nodig hebt om te starten, staan in hapklare brokken op de site en in de wiki.
Maar als je eerste kennismaking het forum is, moet je voor jezelf een paar goede filters hebben, om die informatie eruit te pikken die je dan nodig hebt.

Niets ten nadele van het forum, maar het is gewoon een feit.

Citaat van: Mark GA op 07-07-2018  22:45 uDan zeg ik toch: lees je eerst in. Zoek
hier op het forum. Je gaat echt vinden.
Verder is het vooral: doen!
Noteer je bevindingen.
Pas aan.
Doe nog een keer.
En vergeet niet te genieten.

Ook waar. De praktijk is de beste leermeester.
Je kan nog zo mooi alles voor jezelf op een rijtje hebben, de praktijk pakt doorgaans toch anders uit.
Is niet erg. Fouten zijn er om van te leren. Doe je het de volgende keer anders.

En dat zeg ik; alle info is op de sites te vinden.
Je moet alleen even filteren voor wat je nú moet weten.

Richt je voor de eerste paar brouwsels op het proces.
De rest komt later wel. Echt.

Een keer meelopen met een meer ervaren brouwer is zeker een goede tip.
Kijk eens op de ledenkaart voor brouwers in de buurt.

Johan_vL · 08-07-2018 16:54 u

Voor mijn 1e brouwsel heb ik gewoon de instructies van het aangekochte kant en klaar pakket gevolgd net als in het begin van dit topic

Daarna ben ik gaan lezen, er is een groot aanbod aan goede en minder goede brouwboeken en voorlopig ben ik nog niet uitgelezen. Vooral als je het engels een beetje machtig bent is er echt veel aanbod.
Een goed boek waar alles goed is uitgelegd is het boek van Adrie Otte, dit is een naslagwerk voor beginnende en gevorderde brouwer. Een echte aanrader!
Brouwen is voor mij doen zoals hierboven ook geschreven is, veel doen en dan jezelf gaandeweg verbeteren.

Jedoka · 09-07-2018 09:34 u

http://www.martijndekker.com/biertje3.html

Bovenstaande link geeft een naar mijn inziens een aardig stappenplan van begin tot eind met goede uitleg en vrij uitgebreid.

Jelle

neeqr · 09-07-2018 20:57 u

Citaat van: Berend Postema op 07-07-2018  23:01 uHallo Neeqr,

Als beginnende brouwer had ik ook erg veel open eindjes en zag ik ook door de bomen het bos niet meer.
Ik heb via dit forum een brouwer in de buurt gevonden waarmee ik een dag mee mocht lopen.

Op die dag heb ik een geweldige kickstart in deze zeer verslavende hobby gemaakt!

Berend

Is een goede tip, die mij meermaals benoemd is. Ga ik mij zeker in verdiepen, thanks

Citaat van: marc0871 op 08-07-2018  15:03 uAllemaal waar.
Een beginner is gebaat bij de allereerste basis; het proces.
Daarna komen de klimaatkasten, giststarters, waterbehandeling, tot aan volledig geautomatiseerde systemen aan toe.

Doordat op het forum alles door elkaar loopt, snap ik dat een nieuweling door de bomen het bos uit het oog verliest.
Het helpt ook niet als (meer) ervaren brouwers er bij uitleg vanuit gaan dat men bepaalde basiskennis al heeft.
Voor hun is het net zo normaal als ademhalen, maar een nieuweling verdrinkt er in.

Alle informatie die je nodig hebt om te starten, staan in hapklare brokken op de site en in de wiki.
Maar als je eerste kennismaking het forum is, moet je voor jezelf een paar goede filters hebben, om die informatie eruit te pikken die je dan nodig hebt.

Niets ten nadele van het forum, maar het is gewoon een feit.

Ook waar. De praktijk is de beste leermeester.
Je kan nog zo mooi alles voor jezelf op een rijtje hebben, de praktijk pakt doorgaans toch anders uit.
Is niet erg. Fouten zijn er om van te leren. Doe je het de volgende keer anders.

En dat zeg ik; alle info is op de sites te vinden.
Je moet alleen even filteren voor wat je nú moet weten.

Richt je voor de eerste paar brouwsels op het proces.
De rest komt later wel. Echt.

Een keer meelopen met een meer ervaren brouwer is zeker een goede tip.
Kijk eens op de ledenkaart voor brouwers in de buurt.

Je beschrijft heel goed hoe ik mij voel, dus het is fijn om te merken dat iemand begrijpt wat mijn "struggle" is. Dank voor je tips en "kalmerende woorden", haha

Citaat van: Johan_vL op 08-07-2018  16:54 uVoor mijn 1e brouwsel heb ik gewoon de instructies van het aangekochte kant en klaar pakket gevolgd net als in het begin van dit topic
Daarna ben ik gaan lezen, er is een groot aanbod aan goede en minder goede brouwboeken en voorlopig ben ik nog niet uitgelezen. Vooral als je het engels een beetje machtig bent is er echt veel aanbod.
Een goed boek waar alles goed is uitgelegd is het boek van Adrie Otte, dit is een naslagwerk voor beginnende en gevorderde brouwer. Een echte aanrader!
Brouwen is voor mij doen zoals hierboven ook geschreven is, veel doen en dan jezelf gaandeweg verbeteren.

Ik wilde dus inderdaad "1 op 1" de manier van de kit overnemen naar het zelf doen. Alleen daar liep ik dus eigenlijk gelijk al tegen zoveel keuze aan, dat ik niet wist waar ik moest beginnen. Uiteindelijk nu een keuze gemaakt (bv dus welke mouten ik wilde gaan gebruiken). Pas toen de mouten binnen waren begreep ik dat je deze ook nog moest schroten (na weer wat leeswerk begrepen dat sommige webshops ook de keuze geven het voor je te doen). Eigenlijk werd ik daardoor een beetje bang dat ik "zelfs de basis" al niet goed had begrepen, dat ik bijna bang was om verder te gaan, want "wat weet ik nog meer allemaal niet?".. Maar ik heb nog rustig verder gelezen, wat filmpjes bekeken, en voel mij er nu wel wat zelfverzekerder over

Dank je voor je tip!

Citaat van: Jedoka op 09-07-2018  09:34 uhttp://www.martijndekker.com/biertje3.html

Bovenstaande link geeft een naar mijn inziens een aardig stappenplan van begin tot eind met goede uitleg en vrij uitgebreid.

Jelle

Thanks voor je tip, ziet er uit als een handige website!

Hay · 09-07-2018 22:43 u

Als je net als ik nogal visueel ingesteld bent zou je is op youtube kunnen kijken.
Daar staan talloze, veelal Engels/Amerikaanse films maar ook wel Nederlandse waarin je van het begin tot het eind kunt zien hoe het in z'n werk gaat.
In mijn geval was dat toen maischen in een koelbox en zelfs hoe ik die moest maken heb ik geleerd op youtube.

marc0871 · 09-07-2018 22:46 u

Tja, bij brouwen zijn er nou eenmaal veel manieren, voor vrijwel elke stap die je moet maken.
Dat begint al bij het verwarmen van je maisch; gas of elektra.
Ga je voor je maischstappen voor 1 stap, directe verwarming, infusie of decoctie?
Welke manier om te filteren.
Hoe en wanneer voeg je hop toe.
Tot aan het bottelen toe; ga je flesjes gebruiken of doe je het in vaatjes.

Zo veel mensen, zo veel manieren.
Die keuzes kunnen het wat moeilijk maken, ja.
Maar weet je wat het mooiste is? Het kan en mag allemaal.
Dat maakt het net interessant.

Begin simpel. maak het jezelf niet meteen te moeilijk. Maar begin.
Wees niet bang om fouten te maken. Dat hebben we allemaal gedaan.
En we maken ze nog steeds.
Elke fout is een leermoment.
Met brouwen ben je nooit uitgeleerd.

Johan_vL · 10-07-2018 07:27 u

Citaat van: Hay op 09-07-2018  22:43 uAls je net als ik nogal visueel ingesteld bent zou je is op youtube kunnen kijken.
Daar staan talloze, veelal Engels/Amerikaanse films maar ook wel Nederlandse waarin je van het begin tot het eind kunt zien hoe het in z'n werk gaat.
In mijn geval was dat toen maischen in een koelbox en zelfs hoe ik die moest maken heb ik geleerd op youtube.

Hier ben ik het wel mee eens, op youtube is ontzettend veel uitleg te vinden in vaak korte filmpjes met ontzettend veel informatie, de juiste stappen in de juiste volgorde. !Let wel op dat ook hier verschillende manieren zijn die mensen gebruiken, kies er 1, waarvan je denkt dat het je past en laat je niet verwarren, door je af te vragen wat beter is. Als ik het een beetje begin door te krijgen is "beter" bij bierbrouwen een vaag begrip, er is niet echt een beter, wel oneindige opties

Jacques · 10-07-2018 21:56 u

Citaat van: marc0871 op 09-07-2018  22:46 uTja, bij brouwen zijn er nou eenmaal veel manieren, voor vrijwel elke stap die je moet maken.
Dat begint al bij het verwarmen van je maisch; gas of elektra.
Ga je voor je maischstappen voor 1 stap, directe verwarming, infusie of decoctie?
Welke manier om te filteren.
Hoe en wanneer voeg je hop toe.
Tot aan het bottelen toe; ga je flesjes gebruiken of doe je het in vaatjes.

Zo veel mensen, zo veel manieren.
Die keuzes kunnen het wat moeilijk maken, ja.
Maar weet je wat het mooiste is? Het kan en mag allemaal.
Dat maakt het net interessant.

Begin simpel. maak het jezelf niet meteen te moeilijk. Maar begin.
Wees niet bang om fouten te maken. Dat hebben we allemaal gedaan.
En we maken ze nog steeds.
Elke fout is een leermoment.
Met brouwen ben je nooit uitgeleerd.

Een mooie reactie, die goed past bij het boek dat ik aan het schrijven ben. In dat boek leg ik verschillende mogelijkheden uit met daarbij voor- en nadelen. Het is aan de lezer om de keuze te die het beste bij hem past.