Topic: Hevelfilter solderen

[De_Storm]

Beste Brouwers,

Ik heb een koperen hevelfilter inelkaar gesoldeerd, gebruikmakend van vloeimiddel S65 KIWA   (weinig zware metalen, waterafspoelbaar, geschikt voor drinkwaterleidingen) en tin/zilverzachtsoldeer. Uiteraard heb ik niet van een loodhoudend soldeermiddel gebruik gemaakt  , maar ik twijfel toch ook een beetje aan het gebruik van de tinsoldeer in mijn filter. Is er kans dat er een te grote hoeveelheid tin zal oplossen in het hete wort tijdens het filteren ? Ik heb met de firma gebeld en die vertelde mij dat het materiaal geschikt is voor waterleidingen, dus ook voor een hevelfilter. Tja uit een waterleiding komt geen kokende wort. Wie kan mij helpen zodat ik met een gerust hart van mijn filter gebruik kan maken?

Alvast bedankt,
Storm

[Adrie]

Hoi Storm,

Ik denk dat het wel mee zal vallen. Als het geschikt is voor waterleidingen, zal het ook wel geschikt zijn voor hete wort. Voor gebruik in waterleidingen gelden immers strenge normen. Ten eerste is het wort niet kokend, maar bij het hevelen een graad of 75 tot 80 en ten tweede komt het wort maar heel kort in contact met het soldeertin. Het stroomt er immers vrij snel langs, dus de contacttijd is heel kort. En daarbij komt nog dat tin niet vreselijk giftig is.

Groeten,

A3

[Herman]

Hoi Storm,

Ik heb zelf een vergelijkbare hevelfilter gemaakt. Zilversoldeer is veilig in gebruik in brouwinstallaties, je hoeft niet bang te zijn dat het oplost. Ook niet bij kokende wort.

Herman

[Olaf]

Herman, A3 en storm,

Ik heb met interesse jullie "discussie" gevolgd. Ik ben zelf ook geinteresseerd in het maken van een hevelfilter alleen vraag ik me nu af of dit hetzelfde is als een wortverzamelpijp? Zo nee, hoe ziet een hevelfilter er dan uit? Of is dit hier niet de juiste plaats voor deze vraag en moet ik een nieuw onderwerp starten?

Olaf

[Herman]

Hoi Olaf,

Het past best binnen dit onderwerp. Een hevelfilter en een wortverzamelpijp zijn bijna hetzelfde. Enig verschil is vaak hoe het wort afgevoerd, omhoog of door de wand. Bijgaand een schets van de mijne. Toelichting:
1 zijn gesoldeerde punten. Het T stuk is alleen aan de 'steel'kant gesoldeerd, de rest beweegt dus.
2 is een kogelkraan met knelkoppelingen
3 zijn knelkoppelingen
4 is de slang met een schroef/knelklem
De stukjes pijp kun je zelf op lengte maken, sleufjes heb ik tot halverwege gezaagd met een ijzerzaag. De langste hiervan is in mijn geval ca 16cm lang, hier haaks op twee van ca 7cm, de andere kant is dus (16-Tstuk)/2. De pijp die naar boven gaat is bij mij ca 43cm hoog, e.e.a. afhankelijk van de hoogte van je ketel.



Herman

[Herman]

Dit is overigens slechts een mogelijkheid. Je kun bijv ipv dit vierkant ook uitgaan van bijv. een H-vorm, waarbij het t-stuk in het midden komt en de uiteinden met dopjes afgesloten dienen te worden.

Herman

[Olaf]

Herman,

Bedankt voor je goede uitleg en schets!! Ik had al zo het vermoeden dat het er zo ongeveer uit moest zien. Met deze schets kan de "fabricage" bijna niet meer fout gaan. Voordat ik mijn volgende brouwsel begin ga ik dus eerst maar eens wat knutselen. Heb je overigens geen last van verstoppingen met gleufjes die zo breed zijn als een zaagsnede?

Olaf

[Herman]

Hoi Olaf,

Nee ik heb geen last van verstoppingen. Het is precies de juiste breedte eigenlijk. Ik heb overigens de knelkoppelingen slechts zover aangedraaid dat de stukken niet eruit kunnen vallen, je kunt ze dus met de hand nog een beetje bijdraaien. Verder kun je gemakkelijker schoonmaken, al haal ik het nooit uitelkaar. Even doorspoelen met heet water en bij hevelen na koken gewoon even voorreinigen en dan even meekoken. Een zakje van kaasdoek om de hevel zorgt voor een hopvrije wort.

Herman

[Pjotr]

Hai Olaf,

Met een pijpbuiger kan je een koper buis in elke vorm krijgen; dat scheelt wat knietjes in de stijgbuis. In plaats van knel koppelingen kan je een klein kneepje in een buis geven zodat deze niet meer volmaakt rond is. Op die manier gaat hij met wat moeitje in een knietje of T-stukje en is het geval ook demontabel voor de schoonmaak.

Peter.

[Olaf]

Heren,

Peter bedankt voor de tip! Die zal ik zeker meenemen in het project.

Herman, ik wist niet dat je de hevel filter ook kon gebruiken voor het zeven van de hop en de neergeslagen eiwitten na het koken! Ik dacht dat het apparaat allen bedoelt was om als filter na het maischen te gebruiken. Als je het hebt over een zak van kaasdoek, bind je dan het uiteinde van de zak om de standpijp heen die naar boven gaat? Of maak je de zak zo groot dat het uiteinde boven de water (wort) spiegel uitkomt?

Olaf

[Herman]

Olaf,

Ja, je hebt inderdaad twee keer plezier van zo'n hevelfilter.
Die zak van kaasdoek is zo groot als een hopkookzakje, alleen wat fijnmaziger (al heb ik wel eens twee zakjes over elkaar gebruikt). De doek past dus net om het filterdeel heen en knoop ik rond de standpijp, net boven het T-stuk samen (met in mijn geval een klein stukje kaasdoek).

Als je de delen niet vastsoldeerd heb je grote vrijheid om door de ketel schuin te zetten met de hevelfilter het optimale uit je brouwsel te hevelen.

Herman

[Olaf]

Herman,

Bedankt voor je reactie! Dit gaat me hoogstwaarschijnlijk een hoop gedoe besparen zoals het overgieten van de maisch in filteremmers, dichtslibbende hop filters etc.

Olaf

[Gerb]

Ik ben momenteel bezig met het zagen van de sleufjes in mijn eigen hevelfilter. Ik heb een zachtkoperen buis en die heb ik in een steeds grotere cirkel gedraaid. Mijn vraag is: hoeveel sleufjes moeten er ongeveer (per cm of totaal) gezaagd worden? Ik heb nu elke 1,5 cm een sleufje, in totaal een stuk of 40.

Gerb

PS om eerlijk te zijn ben ik dat zagen ook goed zat.

[Edwin]

Ha Gerben  

Ikzelf heb ook die afstand tussen de sleufjes. Ik ben trouwens halverwege overgegaan op het gebruik van een Dremel. Kreeg er een lam handje van.

Edwin

[Gerb]

Edwin,

Hoeveel sleufjes heb jij in totaal? Het lijkt me vrij belangrijk dat je een bepaald oppervlak aan sleufjes hebt, vanwege problemen met dichtslaan of juist heel erg langzaam filteren.
Ik ben een beetje bang dat ik te weinig sleufoppervlak heb en daardoor eindeloos lang moet gaan filteren.

Gerb

[Herman]

Hé Gerb,

Ik heb zelf 25 snedes, om de 1 cm. Valt best mee eigenlijk, zie ook mijn schets (snedes zijn daar niet geteld   )
Gewoon af en toe een sleufje zagen en niet alles tegelijk wil ook wel helpen.

Herman

[Bas]

Mijn huidige wortverzamelbuis (15mm) heeft om de 0,5 cm een gleufje. Inderdaad, het is een hoop zaagwerk, maar als je het over een paar dagen spreidt dan valt het wel mee. Ik heb gemerkt dat de efficiency die ik gehaald heb niet zo afhankelijk is van de dichtheid van de gleufjes (om de 1,0 cm zal ook wel ok zijn), maar eerder van het oppervlak dat de buis bestrijkt: Eerst gebruikte ik een enkele (22mm) buis met om de 0,5 cm een gleufje (ik hevel niet, maar heb een buis naar een kraan vlak bij de bodem van mijn ketel lopen). Efficiency (volgens promash) van minder dan 55%! Nu ik een vierkant buizenstelsel gebruik haal ik bijna de 80%, wat ik wel acceptabel vind.

Als "ervaren" wortverzamelpijp bouwer (ik heb wel een half dozijn versies / modificaties gemaakt voordat ik echt tevreden was) kan ik de volgende tips meegeven voor het bouwen van een hevelfilter / wortverzamelpijp:

- Zorg dat je filter een zo groot mogelijk oppervlak bestrijkt, hoe meer suikers je uit je bostel krijgt uitgespoeld (hogere efficiency).
- Efficiency is ook afhankelijk van de doorspoelsnelheid (hogere snelheid, lagere efficiency). Maar met meer gleufjes kun je meer filtreren bij dezelfde snelheid. Conclusie: meer gleufjes, zelfde efficiency, maar wel sneller.
- Meer gleufjes verkleint de kans op het dichtslaan van het filter. Conclusie: meer gleufjes, minder verstoppingen.
- Breng je gleufjes alleen aan de onderkant aan. Dit verstekt de hevelwerking (hevelen stopt pas als de vloeistofspiegel tot de gleufjes is gezakt). Ook spoel je dan het bostel onder je filter uit, wat bijna niet gebeurt als de gleufjes aan de bovenkant zitten.
- Ervan uitgaande dat je koper gebruikt, maak je filter voor het eerste gebuik schoon met een zure oplossing (azijn is aan te raden). Daarmee verwijder je een heleboel troep (koperionen etc.) die anders in je (zure) wort en uitendelijk in je bier kan terechtkomen.

Grt, Bas H.

[Gerb]

Kijk, dit is informatie van de expert! Bas bedankt, ik zal nog wat langer moeten zagen, meer sleuven betekent dus hogere efficiency en sneller filteren. Ik ben benieuwd of het beter is dan mijn 2 emmertjes met horregaas! De kliederfactor is wel lager en de kans op oxidatie is kleiner, denk ik.

Gerb

[Jacques]

Een mooie bijdrage Bas, mijn complimenten!  

In aanvulling wil ik nog even kwijt dat de snelheid waarmee het wort uit de pijp komt na een bepaald aantal sleufjes niet meer toeneemt. Indien het vrije oppervlak (dus niet gehinderd door moutdelen e.d.) van de gleufjes groter is dan de doorsnede van de pijp wordt het debiet vooral bepaald door de pijp en niet de gleufjes. Hoe meer gleufjes er zijn des te beter zal het filter (lees de bostel) rond de filterpijp zal werken. De zuigwerking van de pijp is lager waardoor de filtering vlotter zal verlopen.
Je hebt dus volkomen gelijk Bas: hoe meer gleufjes des te beter het is. Overigens heb ik ook diverse varianten gemaakt. Mijn advies is om de 1 cm een gleufje te zaken om zo de stevigheid van de pijp te blijven garanderen.

Jacques

[Bas]

Een zakje van kaasdoek om de hevel zorgt voor een hopvrije wort.

Even uit nieuwsgierigheid, hoe komen jullie aan zo'n "zak" (ofwel "sok") van kaasdoek? Hebben jullie die zelf van kaasdoek gemaakt of zijn ze ook ergens als zak te krijgen. In het geval de zak zelf gemaakt is, hoe zijn de naden dan gemaakt (en welk materiaal is daarvoor gebruikt)? En gebruik jullie daarvoor fijnmazige of grofmazige kaasdoek?

Grt, Bas H.

[Henk oet Paiz]

hevelen stopt pas als de vloeistofspiegel tot de gleufjes is gezakt

Volgens mij is dit niet helemaal correct. Als je zorgt dat de verticale pijp van de hevelfilter zover mogelijk naar de bodem van de filter doorloopt, maakt het niet uit of de sleufjes berijkt worden of niet. Pas als deze pijp lucht zuigt stopt het hevelen. Ik heb mijn filter zo gemaakt, waarbij er tussen onderkant pan en onderkant verticale pijp maar een paar milimeter ruimte zit, de sleufjes zitten om de 0,5 cm, buis rond 22 mm. Mijn filter is vierkant en heeft in het midden ook nog een pijp, waarop de verticale staat. Volgens promash had mijn laatste brouwsel na koken nog een efficiency van 89%  .

Groeten,

Henk  

[Jacques]

Even uit nieuwsgierigheid, hoe komen jullie aan zo'n "zak" (ofwel "sok") van kaasdoek? Hebben jullie die zelf van kaasdoek gemaakt of zijn ze ook ergens als zak te krijgen. In het geval de zak zelf gemaakt is, hoe zijn de naden dan gemaakt (en welk materiaal is daarvoor gebruikt)? En gebruik jullie daarvoor fijnmazige of grofmazige kaasdoek?

Hoi Bas,

Ik gebruik een zowel grofmazige als fijnmazige kaasdoek. Als eerste bevestig ik fijnmazige doek met behulp van een katoenen draad om mijn wortverzamelpijp. Daarna breng ik de grofmazige doek aan. Voordat ik de pijp in het wort laat zakken maak ik deze eerst even nat met heet water. Hierdoor raken de doeken niet zo snel verstopt tijdens het filteren.

Jacques

[Bas]

... Pas als deze pijp lucht zuigt stopt het hevelen ... Volgens promash had mijn laatste brouwsel na koken nog een efficiency van 89% ...

Inderdaad, je hebt helemaal gelijk. Wat ik probeerde aan te geven is dat in principe een hevelfilter / wortverzamelpijp als een hevel werkt. Wat jij schrijft is daar een bevestiging van.

Als ik het goed heb is jouw hevelfilter zo ontworpen dat het niet uitmaakt waar de gleufjes zitten, omdat het laagste punt een diepgelegen bocht in de vertikale buis is, met het 'filter' aan de andere kant van de bocht gelegen. Deze bocht zorgt ervoor dat de hevel blijft werken totdat lucht de bovenkant ervan bereikt. Eigenlijk een best wel slim ontwerp, want je hoeft daardoor de gleufjes niet meer per-se zo laag mogelijk aan te brengen. Als ik hieraan gedacht zou hebben zou ik er zeker rekening mee hebben gehouden bij het ontwerpen van mijn eigen wortverzamelpijp.

Het lijkt me een goed ontwerp, wat jouw efficiency cijfer zeker lijkt te bevestigen.

Zo zie je maar weer, ik dacht dat ik nu wel een goed idee had van de ideale wortverzamelpijp / hevelfilter, maar ik zie opeens dat er nog wel wat verbetert kan worden. Zo blijf je leren van dit forum.

Grt, Bas H.

[Bas]

Bedankt voor de informatie Jacques, bij mij volgende brouwsessie ga ik het ook zo proberen te doen. Ik denk dat ik het eerst wel met enkel e-e-n kaasdoek ga proberen. Mijn in de kookketel gemonteerde wortverzamelpijp biedt mij namelijk niet de mogelijkheid een vastgelopen filtrering makelijk weer op gang te brengen (even uit de kokende wort halen is namelijk niet mogelijk).

Grt, Bas H.

[Olaf]

Hallo allemaal,

Twee weken gelden heb ik voor het eerst mijn hevelfilter volgens het tekeningetje van Herman geprobeerd. Het werkte perfect Bedankt Herman!

Bij mij heb ik om de 1,5 cm een gleufje gezaagd in een 12 mm buis. De buizen heb ik niet aan elkaar gesoldeerd. Heel snel kreeg ik al heldere wort en ook het spoelen verliep stukken beter en sneller dan bij de bekende emmers met horregaas. Na het spoelen heb ik het ding uit elkaar gehaald en gecontroleerd op vervuiling. Het bleek dat slechts enkele gleufjes waren verstopt (deels) met kafjes mout.

Voor het filtreren na het koken heb ik een zakje genaaid van gebleekt katoen. Het zakje knoop ik dicht om het omhoogaande gedeelte van de hevel. Enige nadeel hiervan is dat het zakje (zo'n 15 x 20 cm) behoorlijk wat lucht bevat dat uitzet als je je hevel onderdompelt. Gevolg is dat je hevel weer naar de oppervlakte komt. Voor de volgende keer haal ik het binnenste gedeelte (van het vierkant) uit het zakje en naai de randen dicht. Zo moet ik dus een echte "sok" krijgen om de filterbuis en hoop ik dat ie op de bodem blijft liggen.

Het resultaat was ondanks het gedoe echter wel bevredigend! Morgen het spul bottelen en over een maandje weet ik of het allemaal echt gewerkt heeft.

Succes allemaal,

Olaf