Waterprofiel in BrouwHulp zetten

Gestart door Underdike, 09-01-2017 15:21 u

Vorige topic - Volgende topic

0 leden en 1 gast bekijken dit topic.

Afdrukken
Omlaag Pagina's1 2 Allemaal
Gebruikersacties

Underdike

09-01-2017 15:21 u
Nu we het brouwen een beetje onder controle hebben (apparatuur hebben leren kennen & geconditioneerd fermenteren) willen we het water onder controle gaan krijgen.
Tot nu toe hebben we niks gedaan ermee behalve een 5.2 pH-buffer, verder gewoon gebruikt zoals het uit de kraan kwam.
Ik worstel alleen een beetje met de gegevens die ik gekregen heb, en hoe het in BrouwHulp moet.

Wil iemand naar onderstaande 2 screenshots kijken, en vertellen wat er nog fout staat?

Ik heb de volgende gegevens over ons leidingwater:



En dit is mijn scherm in BrouwHulp:

Jeukstaardt

#1
09-01-2017 16:35 u
Je chloride staat verkeerd ingevuld; 33 ipv 139. Voor de rest prima toch?

Underdike

#2
10-01-2017 00:02 u
Citaat van: Jeukstaardt op 09-01-2017  16:35 uJe chloride staat verkeerd ingevuld; 33 ipv 139. Voor de rest prima toch?

Dank je wel voor je reactive, ik heb 't van 33 naar 139 opgehoogd... ik twijfelde vooral omdat ik niet precies wist wat nou wat was.

Ik dacht dat het een heel gedoe zou gaan worden nu, maar volgens BrouwHulp moet ik nu bijvoorbeeld op 60 liter water alleen maar 2,10 gram CaCl & 12,10 ml melkzuur toevoegen... Is dat nou alles?
Op 1 of andere manier had ik een zwik toevoegingen verwacht, en grotere hoeveelheden...
Enneh... nu dat melkzuur er in gaat, kan ik nu de pH-buffer achterwege laten?

Brouwers

#3
10-01-2017 08:30 u
Citaat van: Underdike op 10-01-2017  00:02 uDank je wel voor je reactive, ik heb 't van 33 naar 139 opgehoogd... ik twijfelde vooral omdat ik niet precies wist wat nou wat was.

Ik dacht dat het een heel gedoe zou gaan worden nu, maar volgens BrouwHulp moet ik nu bijvoorbeeld op 60 liter water alleen maar 2,10 gram CaCl & 12,10 ml melkzuur toevoegen... Is dat nou alles?
Op 1 of andere manier had ik een zwik toevoegingen verwacht, en grotere hoeveelheden...
Enneh... nu dat melkzuur er in gaat, kan ik nu de pH-buffer achterwege laten?
Die pH buffer is sowieso af te raden omdat een smaakafwijking kan geven.
Verder valt het inderdaad wel mee hoeveel je moet toevoegen. Afhankelijk van de bitterheid van je recept berekend BrouwHulp je cl/so4 verhouding. En veel melkzuur heb je niet echt nodig, als je donkere mouten gebruikt kan het zelfs zo zijn dat je moet ontzuren. Wat wel aan te raden is als je op BrouwHulp gaat vertrouwen is om wel te meten zo'n 10-15 minuten na storten mout en toevoegen brouwzouten. Er zijn namelijk enkele brouwers die rapporteren dat BrouwHulp er naast zit. Bij mij klopte het bij 10 brouwsels redelijk, zover het fatsoenlijk af te lezen was op de pH papiertjes. Ben daarom opgehouden met meten. Maar de waterleidingsmaatschappij kan zomaar zijn waterkwaliteit aanpassen, gebeurd niet vaak maar wel iets om in het achterhoofd te houden.

zilver_brouwer

#4
10-01-2017 13:40 u
Citaat van: Brouwers op 10-01-2017  08:30 uDie pH buffer is sowieso af te raden omdat een smaakafwijking kan geven.

Alles kan smaakafwijkingen veroorzaken. Als je teveel melkzuur toevoegt krijg je ook een smaakafwijking.
Als je je netjes houd aan de hoeveelheid per liter die nodig is, is er niks mis mee.

Eskil

#5
10-01-2017 15:04 u
Citaat van: zilver_brouwer op 10-01-2017  13:40 uAlles kan smaakafwijkingen veroorzaken. Als je teveel melkzuur toevoegt krijg je ook een smaakafwijking.
Als je je netjes houd aan de hoeveelheid per liter die nodig is, is er niks mis mee.

Alleen wil je niet altijd op 5,2 maischen, en is het niet zeker dat de pH 5,2 buffer ook 5,2 als resultaat geeft. :biersmile:

Wolter

#6
10-01-2017 15:16 u
Van welk kwartaal is dit overzicht? Vierde kwartaal? Die van het derde kwartaal heb ik nog in gebruik en die lijkt qua waarden niet op deze. Vandaar mijn vraag. 

zilver_brouwer

#7
10-01-2017 16:28 u
Citaat van: Eskil op 10-01-2017  15:04 uAlleen wil je niet altijd op 5,2 maischen , en is het niet zeker dat de pH 5,2 buffer ook 5,2 als resultaat geeft. :biersmile:

Dat is een ander verhaal, als je niet op pH 5,2 wilt maischen, moet je inderdaad geen 5,2 buffer gebruiken.
Dat het 5,2 als resultaat geeft durf ik wel van uit te gaan, anders zouden ze vals adverteren. :)

Eric v B

#8
10-01-2017 16:30 u
Citaat van: zilver_brouwer op 10-01-2017  16:28 uDat het 5,2 als resultaat geeft durf ik wel van uit te gaan, anders zouden ze vals adverteren. :)
Klopt en wij van WC-eend... ;)

zilver_brouwer

#9
10-01-2017 16:54 u
Citaat van: Eric v B op 10-01-2017  16:30 uKlopt en wij van WC-eend... ;)

Ja ja, moet overal maar je aluminiumhoedje voor op?  :weetniet: Stuur jij ook al je hop en mout naar een onafhankelijk laboratorium op om alfa gehalte of verwachte opbrengst te testen?
Of geloof je dan ook wat "WC eend" op hun verpakking/advertentie/overzicht doorgeeft aan je? :nut:

De pH buffer die ik gebruik komt van een Amerikaans bedrijf, en zij staan als land bekend om maar wat graag te gaan procederen als bedrijf A zegt en B doet.
Bovendien heb ik goede ervaringen er mee, en ook veel Amerikaanse (hobby)brouwers die ik van video's volg hebben geen negatieve ervaringen er mee.

Eric v B

#10
10-01-2017 17:26 u
Citaat van: zilver_brouwer op 10-01-2017  16:54 uJa ja, moet overal maar je aluminiumhoedje voor op?  :weetniet: Stuur jij ook al je hop en mout naar een onafhankelijk laboratorium op om alfa gehalte of verwachte opbrengst te testen?
Of geloof je dan ook wat "WC eend" op hun verpakking/advertentie/overzicht doorgeeft aan je? :nut:

De pH buffer die ik gebruik komt van een Amerikaans bedrijf, en zij staan als land bekend om maar wat graag te gaan procederen als bedrijf A zegt en B doet.
Bovendien heb ik goede ervaringen er mee, en ook veel Amerikaanse (hobby)brouwers die ik van video's volg hebben geen negatieve ervaringen er mee.
Ongetwijfeld allemaal waar. Daarnaast kun je wel gewoon kritisch blijven. In de advertentie stond ook niets over smaakafwijkingen en daar kun je wel een en ander over lezen in de diverse fora.

Brouwers

#11
10-01-2017 18:09 u
Citaat van: zilver_brouwer op 10-01-2017  13:40 uAlles kan smaakafwijkingen veroorzaken. Als je teveel melkzuur toevoegt krijg je ook een smaakafwijking.
Als je je netjes houd aan de hoeveelheid per liter die nodig is, is er niks mis mee.
Heb je gelijk in daarom zeg ik ook bewust kan erbij, maar 5.2tm staat niet voor niets in de lijst van smaakafwijkingen http://www.carolinabrewmasters.com/PDF/Complete_Beer_Fault_Guide.pdf (sorry weet niet of deze ook door de BJCP gebruikt wordt). Melkzuur als product wordt hier niet vermeld, wel als resultaat van infectie en niet als resultaat van teveel toevoegen. Zal zijn omdat je er veel van moet toevoegen om het goed te kunnen proeven (pH 3-3.5?).

Als het voor jou werkt en geen smaakafwijkingen geeft (of je proeft het niet), moet je het vooral blijven gebruiken. Mijn algemene advies is hoe dan ook gewoon met melkzuur aan de slag te gaan.

zilver_brouwer

#12
10-01-2017 18:16 u
Citaat van: Eric v B op 10-01-2017  17:26 uOngetwijfeld allemaal waar. Daarnaast kun je wel gewoon kritisch blijven. In de advertentie stond ook niets over smaakafwijkingen en daar kun je wel een en ander over lezen in de diverse fora.

Een kans op een (onbedoelde) smaakafwijking is heel wat anders dan puur liegen over de werking van je product.
Een pH-buffer is niet super ingewikkeld, het is middelbare school niveau natuur-/scheikunde, dus zou niet weten waarom een bedrijf hun (in dit geval hele goede) reputatie op het spel zou zetten met een 5,2 buffer die niet naar 5,2 buffert.
Kritisch zijn is heel goed, maar er zit wel een grens aan.

Underdike

#13
10-01-2017 18:19 u
Citaat van: Wolter op 10-01-2017  15:16 uVan welk kwartaal is dit overzicht? Vierde kwartaal? Die van het derde kwartaal heb ik nog in gebruik en die lijkt qua waarden niet op deze. Vandaar mijn vraag.

Dit was het laatste kwartaal dat PWN online had staan voor hun waterpunt Andijk (waar wij hier in Onderdijk ons kraanwater vandaan krijgen).
Ik heb deze afgelopen december opgezocht... maar als jij betere of andere data hebt hoor ik dat graag!

PS voor de anderen... ik gebruikte al even die 5.2 buffer van Five Chemicals (zelfde producent als Star San & PBW).
Ik heb van die buffer nog een half potje van liggen, maar nu ook een flesje melkzuur... dus gebruik verder wel melkzuur volgens de suggestie van BrouwHulp.

Wolter

#14
10-01-2017 18:37 u
Citaat van: Underdike op 10-01-2017  18:19 uDit was het laatste kwartaal dat PWN online had staan voor hun waterpunt Andijk (waar wij hier in Onderdijk ons kraanwater vandaan krijgen).
Ik heb deze afgelopen december opgezocht... maar als jij betere of andere data hebt hoor ik dat graag!

Dit is de versie van het derde kwartaal 2016. (Vierde kwartaal kon ik niet vinden)

Underdike

#15
10-01-2017 18:53 u
Citaat van: Wolter op 10-01-2017  18:37 uDit is de versie van het derde kwartaal 2016. (Vierde kwartaal kon ik niet vinden)]

Ik denk dat jij gelijk hebt! Ik ga mijn schermpje even aanpassen (als dat weer lukt ;) )

Underdike

#16
10-01-2017 19:02 u
Nou ga ik toch weer twijfelen... zie onder
Wat vul ik nu in als Totale Alkaliteit (CaCo3) en als "rest-alkaliteit"?

Albertus

#17
10-01-2017 20:11 u
Citaat van: Underdike op 10-01-2017  19:02 uNou ga ik toch weer twijfelen... zie onder
Wat vul ik nu in als Totale Alkaliteit (CaCo3) en als "rest-alkaliteit"?

Wanneer je onderaan de Bicarbonaat invult dan berekent BrouwHulp de Totale alkaliteit, die kun je vervolgens in de rechter kolom invullen invullen.
Bicarbonaat wordt (o.m.) ook waterstofcarbonaat genoemd en staat in het overzicht van de drinkwatermaatschappij.
De rest-alkaliteit wordt automatisch berekend.

Bert

Underdike

#18
10-01-2017 20:18 u
Citaat van: Albertus op 10-01-2017  20:11 uWanneer je onderaan de Bicarbonaat invult dan berekent BrouwHulp de Totale alkaliteit, die kun je vervolgens in de rechter kolom invullen invullen.
Bicarbonaat wordt (o.m.) ook waterstofcarbonaat genoemd en staat in het overzicht van de drinkwatermaatschappij.
De rest-alkaliteit wordt automatisch berekend.

Bert

Bedankt!

mbroek

#19
10-01-2017 20:19 u
Citaat van: Underdike op 10-01-2017  19:02 uNou ga ik toch weer twijfelen... zie onder
Wat vul ik nu in als Totale Alkaliteit (CaCo3) en als "rest-alkaliteit" ??



De waterstofcarbonaat vul ik altijd in onderin het vakje Bicarbonaat. Dan kopieer ik de totale alkaliteit naar jet juiste vakje.

Voor wat betreft de grote veranderingen van het waterrapport met 2015, ergens in de eerste helft van 2016 zijn er andere filters geplaatst in de meeste of alle pompstations. Hierdoor is het water veel zachter geworden in N-Holland.
Eigenlijk is het water nu voor de meeste bieren iets te zacht.

Underdike

#20
10-01-2017 20:45 u
OK, nu staat het er zo in:



Grappig blijft dat het water te alkalisch & zacht is... maar het gevolg voor helemaal 60 liter water (bij een gemiddeld recept voor blond-bier) is slechts 2.1 gram CaCl en 11,89 ml melkzuur... klinkt verwaarloosbaar weinig :weetniet:
Ben blij dat ik niet per 19 liter brouw, dan krijg je hoeveelheden die mijn weegschaal niet meer kan waarnemen  ;D

Jacques

#21
10-01-2017 22:41 u
Citaat van: zilver_brouwer op 10-01-2017  13:40 uAlles kan smaakafwijkingen veroorzaken. Als je teveel melkzuur toevoegt krijg je ook een smaakafwijking.
Als je je netjes houd aan de hoeveelheid per liter die nodig is, is er niks mis mee.

Ik heb dit spul ook hier in huis. Na twee keer gebruik ben ik er van afgestapt omdat het een ongewenst smaakje gaf. Later zag ik dat anderen dat ook melden op Amerikaanse fora.

Persoonlijk geef ik de voorkeur om de pH gewoon te meten en met melkzuur/fosforzuur en brouwzouten te corrigeren. Met behulp van de brouwzouten kun je de smaak van je bier sturen. Met de bufferzouten 5.2 van Five Star gaat dat niet.

haicoterbeek

#22
10-01-2017 23:32 u
De pH van mijn leidingwater is behoorlijk hoog. Deze is 8,2 volgens het rapport van het leidingwaterbedrijf. Als ik deze zelf meet kom ik nog iets hoger uit. Mijn spoelwater (15L) zuur ik aan met 3 ml melkzuur 80% om op de gewenste pH van 5,2 te komen. Inderdaad een geringe hoeveelheid. En inderdaad meten is weten. Je komt tot andere inzichten als je tijdens het maisch proces regelmatig een monster neemt om te testen. Ik moet zeggen dat BrouwHulp erg goed in de buurt komt met zijn voorspellingen. Leuk om te zien maar toch blijf ik de pH zelf meten. Met het toevoegen van calcium heb ik geen ervaring maar ga hier toch eens mee experimenteren. De hardheid hier is extreem laag.

Jacques

#23
11-01-2017 21:24 u
Citaat van: haicoterbeek op 10-01-2017  23:32 uMet het toevoegen van calcium heb ik geen ervaring maar ga hier toch eens mee experimenteren. De hardheid hier is extreem laag.

Naast pH-correctie en het sturen van de smaak van je bier heeft het toevoegen van calciumzouten als groot voordeel dat je bier eerder helder is door het beter flocculeren van de gist.

haicoterbeek

#24
12-01-2017 06:40 u
Citaat van: Jacques op 11-01-2017  21:24 uNaast pH-correctie en het sturen van de smaak van je bier heeft het toevoegen van calciumzouten als groot voordeel dat je bier eerder helder is door het beter flocculeren van de gist.

Dank je Jacques!

Martijn0172

#25
12-01-2017 07:47 u
Even een vraag tussendoor. Ik zie dat in 2016 mijn kraanwater volgens Dunea gemiddeld een pH heeft van 7,2 en ik dus eigenlijk moet werken met melkzuur. Wat voor smaakverschil zou ik moeten merken?

Brouwers

#26
12-01-2017 20:42 u
Citaat van: Martijn0172 op 12-01-2017  07:47 uEven een vraag tussendoor. Ik zie dat in 2016 mijn kraanwater volgens Dunea gemiddeld een pH heeft van 7,2 en ik dus eigenlijk moet werken met melkzuur. Wat voor smaakverschil zou ik moeten merken?
pH van 7.2 is redelijk laag, bij mij zit het tegen de 8. Maar of je melkzuur nodig is moeilijk te zeggen op basis van je pH alleen. Moutstort en mineralen hebben allebei veel invloed op. Mout doet het pH dalen en hoe donkerder hoe harder het pH daalt. Mineralen zorgen weer voor een bufferende werking.

Hoe dan ook bij stouts moet ik vaak ontzuren, bij andere bieren is wat melkzuur nodig. Als je pH te hoog is krijg je kafsmaken in je bier.

Martijn0172

#27
13-01-2017 08:08 u
Dank je voor je antwoord. Dit weekend ga ik brouwen en ga eens een monsters nemen en mogelijk aanzuren

Henielma

#28
27-02-2017 19:19 u
Wanneer ik naar de watersamenstelling van mijn woonplaats kijk zie ik dat het water van drie verschillende pompstations kan komen namelijk Helmond, Veghel en Lieshout. Wie weet of het een terechte veronderstelling van mij is dat de grootste kans is dat het water uit het bovenste pompstation komt? Ze staan in ieder geval niet op alfabetische volgorde onder elkaar op de site van Brabant water.

William

#29
27-02-2017 19:57 u
Citaat van: Henielma op 27-02-2017  19:19 uWanneer ik naar de watersamenstelling van mijn woonplaats kijk zie ik dat het water van drie verschillende pompstations kan komen namelijk Helmond, Veghel en Lieshout. Wie weet of het een terechte veronderstelling van mij is dat de grootste kans is dat het water uit het bovenste pompstation komt? Ze staan in ieder geval niet op alfabetische volgorde onder elkaar op de site van Brabant water.

Geen idee, maar is er een groot verschil in pH tussen de drie bronnen (op papier)? Een pH meting zou dan een indicatie kunnen geven (als er niet teveel variatie is en er niet gemengd wordt)

Henielma

#30
27-02-2017 21:40 u
Een goed idee om de pH te meten. De pH ligt tussen de laatste twee helaas niet al te ver uit elkaar 7,67  7,95 en 8,05.
Terwijl een paar waarden flink verschillen:
Calcium 63,5    39   40
Natrium 11       65   20
Chloride 19,5   67   15
Sulfaat   20,5   1     1
Tot. Alk. 164   184  175

Nog een ander idee om iets eenvoudig te testen?

Jacques

#31
27-02-2017 21:50 u
Citaat van: Henielma op 27-02-2017  21:40 uEen goed idee om de pH te meten. De pH ligt tussen de laatste twee helaas niet al te ver uit elkaar 7,67  7,95 en 8,05.

Met een nauwkeurige meter zoals de Extech PH100 zijn deze verschillen te meten. De nauwkeurigheid van deze meter is 0,01

Adrie

#32
28-02-2017 10:55 u
Een mailtje naar je waterleverancier kan je uit de brand helpen. Sinds kort hebben we in Zutphen ander water (veel beter water), maar er was wat verwarring over of er nog water onderweg van het pompstation naar Zutphen wordt toegevoegd. Albertus heeft dit nagevraagd en een uitstekend antwoord gekregen.

Henielma

#33
28-02-2017 11:15 u
Citaat van: Adrie op 28-02-2017  10:55 uEen mailtje naar je waterleverancier kan je uit de brand helpen. Sinds kort hebben we in Zutphen ander water (veel beter water), maar er was wat verwarring over of er nog water onderweg van het pompstation naar Zutphen wordt toegevoegd. Albertus heeft dit nagevraagd en een uitstekend antwoord gekregen.

Helaas geven ze geen mailadres maar kan je via Facebook vragen stellen. Zojuist gedaan nu even afwachten. Ik verwacht vandaag met de Carnaval geen antwoord.

Eric v B

#34
28-02-2017 12:34 u
Sinds ik een iets nauwkeuriger pH meter heb, merk ik wel dat de pH van het kraanwater niet iedere keer gelijk is.

Jacques

#35
28-02-2017 20:57 u
Citaat van: Eric v B op 28-02-2017  12:34 uSinds ik een iets nauwkeuriger pH meter heb, merk ik wel dat de pH van het kraanwater niet iedere keer gelijk is.

Nooit naar gekeken omdat ik altijd kijk van de pH van het beslag.

Hoe groot zijn de door jou gemeten schommelingen?

Wolter

#36
28-02-2017 23:19 u
Het laatste kwartaal van 2016 is door de PWN online gezet. Hier een link voor alle Noord-Hollandse brouwers die de waarden willen aanpassen.
https://www.pwn.nl/samenstelling-van-het-drinkwater

Henielma

#37
04-03-2017 17:25 u
Citaat van: Henielma op 28-02-2017  11:15 uHelaas geven ze geen mailadres maar kan je via Facebook vragen stellen. Zojuist gedaan nu even afwachten. Ik verwacht vandaag met de Carnaval geen antwoord.

Gisteren telefonisch een meer gedetailleerd antwoord gekregen van Brabant water. Op de site staat een fout, we krijgen geen water uit Veghel maar als derde uit Son. Op zich is het een open leiding naar het pompstation van Overloon waarvan niet te zeggen wat de verhouding van het water tussen de drie pompstations is. Verder zit er in het pomstation in Overloon een voorraad kelder die afhankelijk van de watervraag gevuld of geleegd wordt. Dit maakt het nog lastiger te bepalen wat de water afkomst precies is. Voordeel is wel dan deze drie pompstations (Helmond, Lieshout en Son) steeds meer naar elkaar toe zullen gaan qua watersamenstelling omdat al dit water onthard is. De aanzet van onderstaande sheet heb ik gekregen en heb er zelf het gemiddelde uit bepaald en die heb ik ingevuld in BrouwHulp. Hier ga ik de komende tijd vanuit.



Gerstenat

#38
13-07-2018 02:00 u
Ook hier wat hulp gevraagd of alles correct is ingevuld.





davyd

#39
13-07-2018 09:48 u
Van waar komt die 40 mg/l voor caco3? Klopt niet volgens mij.

Gerstenat

#40
13-07-2018 11:47 u
Die 40 is een gemiddelde dat ik heb genomen.

Ik heb de vraag gesteld aan mijn watermaatschappij en kreeg volgend antwoord:

De hardheid van het water bepalen wij in de meeste gevallen via het meten van de calcium- en magnesiumconcentratie. De hardheid van water is de som van het aanwezige calcium en magnesium. Deze metalen worden gemeten met het toestel ICP-MS (Inductief gekoppelde plasma MassaSpectrometrie). Wanneer de calcium- en magnesiumconcentraties bekend zijn kunnen we via volgende formule de hardheid in mg/l CaCO3 bepalen:

Hardheid in mg CaCO3/l = 2.497 [Ca, mg/l] + 4.118 [Mg, mg/l]

Voor waterproductiecentrum De Gavers komt dit dan op 271.3 mgCaCO3/l.

271,3 leek me enorm veel

davyd

#41
13-07-2018 12:23 u
Citaat van: Gerstenat op 13-07-2018  11:47 uDie 40 is een gemiddelde dat ik heb genomen.

Ik heb de vraag gesteld aan mijn watermaatschappij en kreeg volgend antwoord:

De hardheid van het water bepalen wij in de meeste gevallen via het meten van de calcium- en magnesiumconcentratie. De hardheid van water is de som van het aanwezige calcium en magnesium. Deze metalen worden gemeten met het toestel ICP-MS (Inductief gekoppelde plasma MassaSpectrometrie). Wanneer de calcium- en magnesiumconcentraties bekend zijn kunnen we via volgende formule de hardheid in mg/l CaCO3 bepalen:

Hardheid in mg CaCO3/l = 2.497 [Ca, mg/l] + 4.118 [Mg, mg/l]

Voor waterproductiecentrum De Gavers komt dit dan op 271.3 mgCaCO3/l.

271,3 leek me enorm veel

Sorry, maar zomaar 40 invullen is je kop in het zand steken. Je hebt wel degelijk heel hard water. En 271 lijkt me wel juist te zijn indien de mg/ca waarden kloppen. Ik neem aan dat je in de buurt van Harelbeke woont? Daar is het water heel hard: https://www.minimax.be/waterontharder/waterhardheid-resultaat/belgie/west-vlaanderen/-/harelbeke/8530
Afdrukken
Omhoog Pagina's1 2 Allemaal
Gebruikersacties
Tags:

Zoeken met Google op deze site.
Brouwspullen zijn ook te koop via Bol.com.
Als je iets bestelt bij Bol.com (ook andere zaken dan brouwspullen) via deze link steun je het forum.

Het boek van de beheerder van deze site.