(Groot) verschil meting refractometer - hydrometer

Gestart door brouwmus, 19-12-2015 10:41 u

Vorige topic - Volgende topic

0 leden en 1 gast bekijken dit topic.

brouwmus

Deze week schrok ik toen ik het eind-SG mat van mijn laatste brouwsel nadat het waterslot al ruim een week volledig stil stond. Het ging hier om een Amerikaanse pale ale, vergist met US-05.

Volgens de refractometer zou de waarde op zo'n 6,5°P blijven steken zijn, dat is rond de 1026 volgens het ingebouwde tooltje 'Tijdens of na gisting' in BrouwHulp.

Echter, gisteren heb ik gemeten met de hydrometer en het SG bleek gewoon 1009 te zijn, zoals voorspeld. Ik heb dan ook met een gerust hart gisteravond gebotteld.

Ook bij een ander bier (wat ondertussen al 5 weken staat en waarvan ik dacht dat de vergisting zich nog voortsleept) bleek het SG tot een acceptabele waarde te zijn gedaald: 1018, SVG in dit geval 75% wat door het recept en de gebruikte gisten - S-33 en US-05 samen - wel kan kloppen. Het bottelmonster smaakte ook helemaal niet verkeerd.

-> Herkent iemand zich hierin?

Voor de duidelijkheid: ik heb van die 30-litervaatjes met schroefdeksel en heb een kleine staal getrokken van het jongbier met een ontsmet plastic pipetje via het gat voor de dop met het waterslot, net onder het oppervlak vandaan dus.

Doe ik iets fout of is een hydrometer toch betrouwbaarder voor het meten van vergist bier?

Gerald

Heb je bij BrouwHulp wel je originele start SG ook ingevuld?
Anders geeft ie ook een verkeerde waarde.

Hai

Ook hier een probleem met refractometer, de geeft SG 1030 aan.
De hydrometer 1010 sg.
De refractometer heb ik geijkt gedestilleerd water.

De hydrometer is volgens mij goed, de smaak van alcohol is duidelijk aanwezig.

William

Citaat van: Hai op 19-12-2015  12:40 uOok hier een probleem met refractometer, de geeft SG 1030 aan.
De hydrometer 1010 sg.
De refractometer heb ik geijkt gedestilleerd water.

De hydrometer is volgens mij goed, de smaak van alcohol is duidelijk aanwezig.

Was het startsg van het bier ongeveer 1062? Dan heb je nu een vergistingsgraad van 82% met 6.7% alcohol  ;)

Jerome

Mijn waarden komen soms ook niet overeen. Ik gebruik de tool van HansH en het rekencentrum in BV. Soms komen echt totaal onlogische waarden naar boven als ik met de refracto meet. Beide zijn geijkt. Ik ga dan ook altijd uit van de meting met hydrometer.

hansHalberstadt

Citaat van: Hai op 19-12-2015  12:40 uOok hier een probleem met refractometer, de geeft SG 1030 aan.
Bedoel je dat er een SG schaal op zit en dat die op 1030 staat?

hansHalberstadt

Citaat van: brouwmus op 19-12-2015  10:41 uVolgens de refractometer zou de waarde op zo'n 6,5°P blijven steken zijn, dat is rond de 1026 volgens het ingebouwde tooltje 'Tijdens of na gisting' in BrouwHulp.
Wat geeft de refractometer precies aan? Als dat 6.5 Brix is komt dat niet overeen met 1026. Dat verband geldt alleen voor de gisting.

Hai

Starterwort 1065.

Op de refractometer staat inderdaad ook een SG schaal op.

William

Citaat van: Hai op 19-12-2015  14:48 uOp de refractometer staat inderdaad ook een SG schaal op.

Die sg schaal op de refractometer klopt alleen maar als er nog geen alcohol in zit. Zit er al wel alcohol dan moet je e.e.a. omrekenen, bv in BrouwHulp.

Hai

Citaat van: William op 19-12-2015  15:11 uDie sg schaal op de refractometer klopt alleen maar als er nog geen alcohol in zit. Zit er al wel alcohol dan moet je e.e.a. omrekenen, bv in BrouwHulp.
Aha dat verklaard het een en ander. Ik gebruik BrouwVisie volgens mij kan het daar niet mee.
BrouwHulp kan ik helaas niet instaleren op mijn computer (is beveiligd) is er toevallig online iets!

William

Citaat van: Hai op 19-12-2015  15:37 uBrouwHulp kan ik helaas niet instaleren op mijn computer (is beveiligd) is er toevallig online iets!

Ja, ik heb ooit een link geplaats die volgens mij ook in het menu van de hobbybrouwen site staat.  Ga naar index en dan subboard recepten. Bovenaan zie je twee links waarvan je deze moet hebben:

http://www.brewersfriend.com/refractometer-calculator/


Hai

Citaat van: William op 19-12-2015  15:42 uJa, ik heb ooit een link geplaats die volgens mij ook in het menu van de hobbybrouwen site staat.  Ga naar index en dan subboard recepten. Bovenaan zie je twee links waarvan je deze moet hebben:

http://www.brewersfriend.com/refractometer-calculator/
Zal er eens rustig voor gaan zitten in eerste opslag snap ik er geen hout van.

William

Citaat van: Hai op 19-12-2015  12:40 uOok hier een probleem met refractometer, de geeft SG 1030 aan.
De hydrometer 1010 sg.
De refractometer heb ik geijkt gedestilleerd water.

De hydrometer is volgens mij goed, de smaak van alcohol is duidelijk aanwezig.

Citaat van: Hai op 19-12-2015  14:48 uStarterwort 1065.

Op de refractometer staat inderdaad ook een SG schaal op.

Citaat van: Hai op 19-12-2015  15:54 uZal er eens rustig voor gaan zitten in eerste opslag snap ik er geen hout van.

Vul in die tool het OG in (in SG, Plato of Brix)
Vul de Brixwaarde in tijdens de vergisting, kies update en onderaan staan alle getallen.
Als je alleen een sg kunt meten met de refractometer pas dan de brixwaarde aan totdat onderaan de juiste hydrometer sg waarde staat.



hansHalberstadt

Citaat van: Hai op 19-12-2015  15:54 uZal er eens rustig voor gaan zitten in eerste opslag snap ik er geen hout van.
De SG schaal op de refractometer is oorzaak voor veel verwarring. wat je moet doen is eerst de SG schaal omrekenen naar Brix. (simpelse handformule deel je dan door 4, bv SG=1030 levert 30/4=7.5Brix) Die brix waarde gebruik je dan met de sofware.
Zelf gebruik ik natuurlijk mijn refractometertool daarvoor:
simpeler kan het niet



Hai


brouwmus

Bedankt voor alle antwoorden. Ik ga er vanavond of morgen nog eens uitgebreid voor zitten.

Met de refractometer meet ik 6,5 graden Plato voor het jongbier.

Daarin zit volgens mij het probleem, niet het omrekenen.

Maar, zoals gezegd, ik ga er snel in detail naar kijken.

pim1980

Net ook een meting gedaan. Met hydrometer 6, met refractometer 12. Beide Plato. Snapte ik ook niet, totdat ik me bedacht het het uitvergist bier is, met dus alcohol erin... Ik ga dus uit van de 6 Plato bij het berekenen van het alcoholpercentage (met correctie).

brouwmus

Ik snap het dus ook niet...

BrouwHulp lijkt het gewoon wel goed te corrigeren:

Als ik 6,5 graden Plato meet met de refractometer en die waarde invul, komt er een andere waarde voor SVG en alcoholgehalte uit dan wanneer ik de meting van de hydrometer invul.
Zie de volgende schermafdrukken ter verduidelijking.

Meting met de hydrometer:


Meting van hetzelfde jongbier met de refractometer:


Ik denk dus: als ik 1018 meet met de hydrometer, zou ik ook 4,6 graden Plato hebben moeten krijgen met de refractometer.

Of zie ik dit nu verkeerd?


hansHalberstadt

Citaat van: brouwmus op 19-12-2015  21:47 uIk denk dus: als ik 1018 meet met de hydrometer, zou ik ook 4,6 graden Plato hebben moeten krijgen met de refractometer.
Dat is precies het punt.
Wort van 1072 bestaat uit ca 1850 gram suiker en 90 gram eiwit per 10 liter.
Als je vergiste wort 1018 meet met een hydrometer dan is dat het resultaat van een mengsel van alcohol en restsuiker.
Alcohol verlaagt de hydrometer aflezing, maar verhoogt de refractometer aflezing.
Die 1850 gram suiker is voor ca 65% vergistbaar en levert 0.484 x het suikergewicht op als alcohol. dat levert dus 1850 x 0.65 x 0.484=580 gram alcohol. Van de 1880 gram suiker blijft ca 0.35 x 1880=647 gram restsuiker over.
Dat levert samen een hydrometeraflezing op van ca 1017 = 4.33 Plato, echter de refractometer aflezing geeft 10.0 Bix vanwege de alcohol.
4.33 Plato zou betekenen dat er 4.33 gewicht% suiker in oplossing zit, maar er zit 647 gram suiker in op 10150 gram bier = 6.3 % suiker, dus meer dan de hydrometer aangeeft. Dat komt omdat de alcohol een soortelijk gewicht kleiner dan 1 heeft en daardoor een lager totaal SG geeft vergeleken met alleen de opgeloste suiker.

Voor de refractometer geldt het omgekeerde: die geeft 10 Brix aan wat overeen zou moeten komen met 10% suiker terwijl er maar 6.3% suiker inzit. de 4% extra komt door de alcohol die een brekingsindex groter dan 1 heeft net zoals suiker en de refractometer werkt via brekingsindex dus geeft daardoor een hogere waarde.

Alleen als ja een suikeroplossing maakt geeft de hydrometer en refractometer hetzelfde aan. Dat komt omdat zowel de Brix (% suiker via refractometer) als de plato schaal (% suiker via hydrometer) gebaseerd zijn op suikeroplossing.

Oscar

Citaat van: Hai op 19-12-2015  15:37 uAha dat verklaard het een en ander. Ik gebruik BrouwVisie volgens mij kan het daar niet mee.

Jawel...



 :brouwen: :biersmile:

brouwmus

Hans, bedankt dat je een simpele ziel als ik hier wegwijs in probeert te maken, maar volgens mij is de conclusie - voor mijn specifieke geval - als volgt:

1. refractometer voor het start-SG
2. hydrometer voor een (zeer incidentele) tussentijdse meting en/of voor het bepalen van het eind-SG

:)

Sander van Dijk

Citaat van: brouwmus op 19-12-2015  23:44 uHans, bedankt dat je een simpele ziel als ik hier wegwijs in probeert te maken, maar volgens mij is de conclusie - voor mijn specifieke geval - als volgt:

1. refractometer voor het start-SG
2. hydrometer voor een (zeer incidentele) tussentijdse meting en/of voor het bepalen van het eind-SG

 :)


Tijdens of na de vergisting moet je de brix waarde en begin SG in een calculatie tool invullen. Je kunt met een refractometer tijdens of na de vergisting nooit direct je SG of plato waarde meten.

Hai

Citaat van: Oscar op 19-12-2015  22:57 uJawel....



 :brouwen: :biersmile:
Top :degroeten:

hansHalberstadt

Citaat van: brouwmus op 19-12-2015  23:44 uHans, bedankt dat je een simpele ziel als ik hier wegwijs in probeert te maken, maar volgens mij is de conclusie - voor mijn specifieke geval - als volgt:

1. refractometer voor het start-SG
2. hydrometer voor een (zeer incidentele) tussentijdse meting en/of voor het bepalen van het eind-SG

:)
Zo maak je het jezelf wel het makkelijkst in ieder geval en als je alleen meet als je gaat bottelen is dit ook prima.

Maar zoals Sander van dijk al opmerkt is met behulp van de software het ook heel goed mogelijk met de refractometer. Het grote voordeel is dat je dan tijdens de gisting kunt meten zonder je vat te hoeven openen (bv via een dun slangetje en injectiespuitje) zodat je beter af kunt schatten wanneer het bier klaar is en vergistingsproblemen kunt zien aankomen.

Overigens kun je ook alleen de refractometer gebruiken en helemaal geen brouwsoftware gebruiken en gewoon denken in brix.
Mensen willen graag alles omrekenen naar het voor hen bekende, maar dat is soms helemaal niet handig.
zie http://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,25681.msg394756.html#msg394756
Het blijkt namelijk dat als je de verhouding eindbrix/beginbrix meet en de beginbrix weet dat je dan ook SVG en alcvol% weet, zie bijlage voor simpel excel berekeningetje.
William heeft daar zelfs nog wat mooie nomogrammen van gemaakt zodat je alles met een A4tje en een liniaal kunt bepalen, zie http://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,27630.msg423528.html#msg423528

brouwmus

Nogmaals bedankt voor de aanvullende informatie!

Mijn refractometer heeft een schaalverdeling in graden Plato.

Betekent dit dan dat deze gewoon niet gebruikt kan worden voor het meten tijdens of na de gisting?

(Als ik Sanders antwoord correct interpreteer, is dat namelijk het geval. Dat zou veel verklaren...)

hansHalberstadt

Citaat van: brouwmus op 20-12-2015  17:02 uNogmaals bedankt voor de aanvullende informatie!

Mijn refractometer heeft een schaalverdeling in graden Plato.

Betekent dit dan dat deze gewoon niet gebruikt kan worden voor het meten tijdens of na de gisting?

(Als ik Sanders antwoord correct interpreteer, is dat namelijk het geval. Dat zou veel verklaren...)
Nee hoor graden plato kun je gewoon gebruiken alleen moet je net doen alsof het Brix schaal is. Brix en Plato is beide namelijk gram suiker per 100 gram oplossing. De brouwsoftware gebruikt het woord Brix altijd in combinatie met een refractomerer en Plato in combinatie met een hydrometer.

_M_M_

Ik gebruik altijd de site van gerstenat.

http://www.gerstenat.nl/soortelijk.gewicht

Hier vul je gewoon de waarden die je gemeten hebt in,  en alles wordt uitgerekend.

Jeukstaardt

Citaat van: _M_M_ op 21-12-2015  13:49 uIk gebruik altijd de site van gerstenat.

http://www.gerstenat.nl/soortelijk.gewicht

Hier vul je gewoon de waarden die je gemeten hebt in,  en alles wordt uitgerekend.

Hee, die kende ik nog niet. Ook handig!

RienP

Om het nog wat interessanter/ complexer te maken:

snowdog2006

Ik had vanavond zowel gemeten met de hydrometer als refractometer.

Start SG was 1054.

Hydrometer geeft 1012. Bij de Refractometer heb ik het jongbier door een koffiefilter laten lopen en gaf 6.5 Brix. Via https://www.brewersfriend.com/refractometer-calculator/ krijg ik dan 1008 (wortcorrectie factor 1.04). BrouwHulp geeft ook 1009 aan bij het omrekenen.

Iemand een idee waar dit verschil vandaan komt tussen hydro en refracto? Ik heb beide geeikt (schroefje op de refractometer en met demiwater voor de hydrometer).

Ik ga zo nog het maatglas leeg laten lopen in een koffiefilter en ga dan opnieuw meten met een hydrometer. Kijken of het daardoor (filteren) komt.


hansHalberstadt

Met mijn nieuwe rekensheet kom ik bij begin SG = 1054 SG = 1012 op 7.1 Brix met vergisting vrijwel volgens het boekje (100% van de te verwachten moutsuikers vergist) berekende SG en Brix waarde hebben altijd wat onnauwkeurigheid omdat de waardes afhankelijk zijn van meerdere factoren, oa hoeveel gistgroei er is geweest. gistgroei gebruikt suiker voor celopbouw en geen alcoholvorming. ook het eiwitpercentage van je wort kan varieren en daarmee  het verschil tussen wat de hydrometer en refractometer aangeeft (brixcorrectiefactor) maar ik zie dat je geen begin Brix hebt gemeten. Verder kan beluchting ook nog invloed hebben omdat dat er ook voor zorgt dat de suiker niet wordt omgezet op dat moment via de beruchte omzetfactor 0.484 in alcohol maar in koolzuur en water en bouwstoffen.

Bierbrouwen en gisten blijft een proces met variaties dus nooit helemaal 100% te voorspellen. Verder moet je ook niet vergeten dat SG meters redelijk onnauwkeurig af te lezen zijn dus kan ook makkelijk 1010 of 1014 geweest zijn en bij 1010 kom je op 6.6 Brix en nog iets hogere vergistingsgraad.

snowdog2006

Bedankt Hans voor je uitgebreide antwoord. Ik moet dat ff op mij laten in werken :) Ik heb niet belucht. Gewoon 11.5 gram korrelgist toegevoegd alleen.

Trouwens, net weer het SG gemeten nu dus gefilterde wort dmv koffiefilter en de hydrometer geeft 1010 aan. Wat een verschil geeft dat filteren..!

hansHalberstadt

Citaat van: snowdog2006 op 08-09-2018  23:45 uBedankt Hans voor je uitgebreide antwoord. Ik moet dat ff op mij laten in werken :) Ik heb niet belucht. Gewoon 11.5 gram korrelgist toegevoegd alleen.

Trouwens, net weer het SG gemeten nu dus gefilterde wort dmv koffiefilter en de hydrometer geeft 1010 aan. Wat een verschil geeft dat filteren..!
Door het filteren haal je alle koolzuur eruit. De kans is groot dat bij de vorige meting wat koolzuurbelletjes je hydrometer een stukje hebben opgetild van 1010 naar 1012 door eraan te gaan plakken.
Bij SG 1010 kom ik op 6.7 Brix Dat komt dus al behoorlijk bij elkaar in de buurt nu. Je hebt dan een hoge SVG gehaald van bijna 82%
 

Tags:

Zoeken met Google op deze site.
Brouwspullen zijn ook te koop via Bol.com.
Als je iets bestelt bij Bol.com (ook andere zaken dan brouwspullen) via deze link steun je het forum.


Het boek van de beheerder van deze site.