Meten suikeroplossingen met hydrometer en refractometer -> afwijkingen

PaultjePils · 31-05-2019 12:07 u

Laatst is één van mijn hydrometers kapot gevallen en heb ik dus een nieuwe gehaald. Het viel mij op dat het een ander model was en dat later tijdens een brouwsel de oude en nieuwe andere metingen gaven. Tijd voor een experiment met verschillende suikeroplossingen dus. Ik heb vanuit een tabel: https://www.home-winemaking.com/winemaking-2b.html het volgende berekend:

100 ml demiwater met 5.67 gram suiker maakt 1.020
100 ml demiwater met 11.02 gram suiker maakt 1.040
100 ml demiwater met 16.22 gram suiker maakt 1.060
100 ml demiwater met 21.73 gram suiker maakt 1.080
Toevoegen suiker in etapes aan 100 ml --> 5.66 + 5.36 + 5.20 + 5.51

Opmerking: Uiteraard gaat met het toevoegen van suiker het totale volume omhoog. Hier is geen rekening mee gehouden.

Daaruit is gemeten bij 22 graden Celsius:
Berekend SG HM 1 HM2 RF
1.000 1.000 0.999 1.007
1.020 1.022 1.021 1.024
1.040 1.040 1.039 1.041
1.060 1.059 1.057 1.057
1.080 1.076 1.073 1.072

Nu vraag ik mij af of ik dit wel allemaal goed heb uitgevoerd. Hebben mensen ervaringen met dit soort testjes/ ijken van refractometer? 4 tot 8 SG punten verschil bij 1.080 is wel erg veel. Dus als ik iets fout doe (verkeerd water, verkeerde hoeveelheid suiker voor een SG of zelfs 2 graden te warm etc) dan hoor ik het graag.

Voorlopig conclusie: refractometer heeft mogelijk zijn beste tijd gehad.

KarmeFrank · 31-05-2019 13:27 u

Ik gebruik altijd volgende formule voor kalibreren : 90 g water met 10 g suiker = 10 brix = 1040 SG en daarbij gewoon water = 0 brix = SG 1000. Je zou dus eerst aan de hand van je 0 brix je refractometer moeten kalibreren.

IJkvloeistof formule heb ik tijdje geleden in reactie van HansHalberStadt gevonden https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,33148.msg504407.html#msg504407

En de laatste tijd kloppen mijn refractometer en SG bepalingen (controleer ze altijd wel met beide) even goed.

Serge VL · 31-05-2019 13:32 u

Citaat van: PaultjePils op 31-05-2019  12:07 uNu vraag ik mij af of ik dit wel allemaal goed heb uitgevoerd. Hebben mensen ervaringen met dit soort testjes/ ijken van refractometer? 4 tot 8 SG punten verschil bij 1.080 is wel erg veel. Dus als ik iets fout doe (verkeerd water, verkeerde hoeveelheid suiker voor een SG of zelfs 2 graden te warm etc) dan hoor ik het graag.

Voorlopig conclusie: refractometer heeft mogelijk zijn beste tijd gehad.

De SG schaal op een refractometer voor bier daar is meestal al rekening gehouden met het wort Correction Factor, dus de eiwitten die je mee meet worden daar reeds in mindering gebracht.
Maar dat verklaart niet jou resultaten.

Appiehappie · 31-05-2019 14:02 u

"Voorlopig conclusie: refractometer heeft mogelijk zijn beste tijd gehad."

De refractometer kan ook gekalibreerd worden met een stelschroefje op de meter. Kalibratie moet plaatsvinden bij ca. 20 graden celsius met demiwater.

Zie demofilmpje:

Jacques · 31-05-2019 16:36 u

Citaat van: Serge VL op 31-05-2019  13:32 uDe SG schaal op een refractometer voor bier daar is meestal al rekening gehouden met het wort Correction Factor, dus de eiwitten die je mee meet worden daar reeds in mindering gebracht.
Maar dat verklaart niet jou resultaten.

De software die je gebruikt voor het omrekenen houdt daar rekening mee. De refractometer zelf niet...

hansHalberstadt · 31-05-2019 19:25 u

Citaat van: PaultjePils op 31-05-2019  12:07 uDus als ik iets fout doe (verkeerd water, verkeerde hoeveelheid suiker voor een SG of zelfs 2 graden te warm etc) dan hoor ik het graag.

Ja je doet iets verkeerd, namelijk de oplossing geeft een ander SG dan jij berekent.

100 ml demiwater plus 5.67 gram suiker maakt SG=1021.1, Brix=5.37
100 ml demiwater plus 11.02 gram suiker maakt 1039.7 , Brix=9.93
100 ml demiwater plus 16.22 gram suiker maakt 1056.6, Brix=13.96
100 ml demiwater plus 21.73 gram suiker maakt 1.073.5, Brix=17.85

hansHalberstadt · 31-05-2019 21:37 u

De refractometer met SG schaal is meestal gemaakt voor SG van wort, dus inclusief een brix correctiefactor. Maar suikerwater heeft een brixcorrectiefactor van 1, dus dan geeft de SG schaal een lagere waarde van de werkelijkheid.
Punt is alleen dat er verschillende correctiefactoren gebruikt zijn bij diverse refractometers.
Bijvoorbeeld 30 brix geeft SG=1116 (brix corr=1.1), maar ik heb er ook een gezien van 30 Brix-SG=1129 (brixcorr=1). Het beste kun je dus alleen de brix schaal gebruiken en dan omrekenen naar SG via software.
Ik weet niet welk SG bij jouw refractometer hoort bij 30 Brix?

PaultjePils · 06-06-2019 12:43 u

Citaat van: hansHalberstadt op 31-05-2019  19:25 uJa je doet iets verkeerd, namelijk de oplossing geeft een ander SG dan jij berekent.

100 ml demiwater plus 5.67 gram suiker maakt SG=1021.1, Brix=5.37
100 ml demiwater plus 11.02 gram suiker maakt 1039.7 , Brix=9.93
100 ml demiwater plus 16.22 gram suiker maakt 1056.6, Brix=13.96
100 ml demiwater plus 21.73 gram suiker maakt 1.073.5, Brix=17.85

En hoe bereken je dit dan? Deze waardes komen aardig overeen met de metingen

PaultjePils · 06-06-2019 12:46 u

Citaat van: Appiehappie op 31-05-2019  14:02 u"Voorlopig conclusie: refractometer heeft mogelijk zijn beste tijd gehad."

De refractometer kan ook gekalibreerd worden met een stelschroefje op de meter. Kalibratie moet plaatsvinden bij ca. 20 graden celsius met demiwater.

Kalibratie uitgevoerd met demiwater en naar het nul punt geschroefd. Grappig genoeg meet ik dan met de suiker oplossingen bijna hetzelfde nu (1 a 2 puntjes lager)

PaultjePils · 06-06-2019 12:49 u

Citaat van: hansHalberstadt op 31-05-2019  21:37 uDe refractometer met SG schaal is meestal gemaakt voor SG van wort, dus inclusief een brix correctiefactor. Maar suikerwater heeft een brixcorrectiefactor van 1, dus dan geeft de SG schaal een lagere waarde van de werkelijkheid.
Punt is alleen dat er verschillende correctiefactoren gebruikt zijn bij diverse refractometers.
Bijvoorbeeld 30 brix geeft SG=1116 (brix corr=1.1), maar ik heb er ook een gezien van 30 Brix-SG=1129 (brixcorr=1). Het beste kun je dus alleen de brix schaal gebruiken en dan omrekenen naar SG via software.
Ik weet niet welk SG bij jouw refractometer hoort bij 30 Brix?

Bij 30 brix correnspondeert een SG van ongeveer 1.1165. Dus dan met een corr van 1.1 ? Is de refractometer dan voor wort redelijk betrouwbaar zonder het gebruik van software?

hansHalberstadt · 06-06-2019 13:34 u

Citaat van: PaultjePils op 06-06-2019  12:43 uEn hoe bereken je dit dan? Deze waardes komen aardig overeen met de metingen

Zie https://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,37942.msg574554.html#msg574554
en dan rekendemo en dan tab losse berekeningen 1

Bijvoorbeeld 10 gram suiker +100 g water dan vul je bij suiker in 10 en bij totaalgewicht 110 g etc.

hansHalberstadt · 06-06-2019 13:48 u

Citaat van: PaultjePils op 06-06-2019  12:49 uBij 30 brix correnspondeert een SG van ongeveer 1.1165. Dus dan met een corr van 1.1 ? Is de refractometer dan voor wort redelijk betrouwbaar zonder het gebruik van software?

30 brix voor sucrose geeft SG=1129. (129 punten boven 1000)
1.1 lijkt me erg veel. ik kom meestal op ca 1.03. dan komt 30 brix overeen met SG=1125 (129/1.03=125 dan is SG=1000+125=1125)
Als je dus zo'n refractometer gebruikt met onrealistische bixcorrectiefactor dan zou ik de afgelezen SG waarde eerst omrekenen naar Brix corr=1.03. (vergt geen software, maar wel een rekenmachine)