Hoopoe Best Bitter

Adrie · 28-12-2004 21:10 u

Beste brouwers,

Heerlijk, die vrije dagen, tijd om te brouwen. Vandaag eindelijk weer eens geen kloon, maar een Engelse klassieker: de bitter. Aan dit biertype heb ik goede herinneringen van vakanties in het Verenigd Koninkrijk. Bovendien is het weer eens iets anders dan een Belg.

Oorspronkelijk wordt dit type natuurlijk gebrouwen met Engelse Pale mout, maar daar kon ik niet (op tijd) aan komen. Ik heb ervoor gekozen om daarvoor in de plaats 2/3 pilsmout en 1/3 Münchenermout te gebruiken. Uiteraard uitsluitend Engelse hopsoorten. Voor de samenstelling van het recept heb ik de volgende boeken geraadpleegd:
Brew Your Real Ale at Home van Wheeler & Protz (met veel recepten van bitters)
Designing Great Beers van Ray Daniels

Voor 26 liter wort is het recept:

Kleur: 20 EBC
Bitterheid: 31 IBU
begin SG: 1040
Doel eind SG: 1009 - 1010

Mout:
Pilsmout 59% 2,45 kg
Münchenermout 24% 1,00 kg
Maisvlokken 10% 0,40 kg
Cara120 5% 0,20 kg
Aroma 150 2% 0,10 kg
Dit is een vrij klassieke stort voor een echte cask conditioned bitter. De maischvlokken zitten erin om de body zo laag mogelijk te houden. Soms wordt hier ook suiker of tarwevlokken voor gebruikt. Dit bier moet het vooral hebben van het hopkarakter en de fruitigheid van de gist.

Hop:
Target 10,5% 15 g 75 minuten koken
Challenger 6,9% 10 g 75 minuten koken
Fuggle 5,0% 15 g 10 minuten koken
E.K. Goldings 4,7% 15 g 5 minuten koken
Fuggle 5,0% 15 g Dry hop

Maischschema:
Omdat Engelse mouten zeer goed gemodificeerd zijn, heb ik een eiwitrust van 15 minuten ingelast. Dit verlaagt ook de body nog wat. Het maischschema is:
Eiwitrust 50 graden 15 minuten
Zetmeelrust 66 graden 90 minuten
Spoelwater 78 graden

Maischwater: 18 liter (4,3 l/kg)
Spoelwater: 17 liter

Bij een bitter past een bier met matig veel sulfaat, dus aan het maischwater heb ik calciumsulfaat toegevoegd waarmee de concentratie van sulfaat ongeveer op 300 mg/l uitkomt. De pH van het spoelwater is aangepast naar 5,0 en die van het beslag naar 5,2.

De begindichtheid is uiteindelijk uitgekomen op 1040, en met een grotere opbrengst (iets meer dan 27 liter) en dus een groter rendement dan 80%.

Voor een fruitige vergisting met een Engels karakter gebruik ik de Danstar Windsor korrelgist, 22 gram op 23 liter wort.
Oh ja, de naam is de Engelse naam voor de hop (niet de plant, maar de vogel).

Groeten,

A3

Titus · 28-12-2004 21:27 u

Hoi Adrie,
Wat mij opvalt is dat je dry hoppen toepast. Ik heb hier een brandende vraag over. Ikzelf heb het nog nooit toegepast. In de wandelgangen hoor en lees ik er wel over maar de precieze weetjes staan er nooit bij. Die Fuggle hop die je als dry hop gaat gebruiken wanneer voeg je die nu eigelijk toe?

Voeg je nu dry hop (bloemen of pallets?) toe tijdens cq vlak voor de hoofdvergisting of voeg je 'm toe na de hoofdvergisting?
Hoe zit 't dan met de "sterielheid" en ervaar je ook problemen met de hop tijdens het hevelen cq bottelen?
Ik ga ervan uit dat dryhoppen alleen hoparoma geeft of geeft het ook nog een extra bitterheid? Zo ja, hoeveel dan?

Ik verneem wel van de ervarenen.......................

greetz, Titus

Hopmans · 28-12-2004 21:37 u

Hoi Adrie,

Ziet er goed uit, maar nu ben ik wel heel nieuwsgierig naar het maischschema.
Ik kan het gewoon niet laten om dit te vragen.
(Dit moet je gewoon expres hebben gedaan om ons uit de tent der nieuwsgierigen te lokken)

Eiwitrust 50 graden 15 minuten
Zetmeelrust 66 graden 90 minuten

Is Eiwitrust niet op 56 graden?

En waarom niet :
60ºC 25 min. >+
70ºC 20 min. >| ---------- i.p.v. 90 min 66 graden ?

Hey Titus,
Is net toevallig vrij recent ter sprake geweest:

http://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php/topic,1247.msg19268.html#msg19268

Groetjes,

Hoppie

Herman · 29-12-2004 00:20 u

Hoi A3,

Leuk zo'n bitter, da's niet zo populair hier. Onterecht naar mijn mening. Heb je al eerder met de Windsor gebrouwen, ik moet dat nog steeds doen. Vul je af met weinig suiker om het normaal lage koolzuur ook te emuleren of vul je normaal af? Vanwaar de 4 hoppen?

Herman

Adrie · 29-12-2004 20:55 u

Ha Hoppie,

Nee. Bij de eiwitrust zijn twee soorten enzymen betrokken en die doen het allebei goed bij 50 graden. Bij hogere temperaturen doet de ene het iets beter, maar de andere houdt ermee op.
Wat betreft de rest van het schema: Engelse biertypen worden gebrouwen met een eenstapsmaischschema (mooi galgjewoord). Je zou ook een prima bitter kunnen brouwen met een tweestapsmaisch bij 60 en bij 70 graden, maar ik doe het graag traditioneel.

Ha Herman,

Dit waren de vier Engelse hoppen die ik in huis had. Challenger en Target zijn bitterhoppen, dus die heb ik maar beide gebruikt. Van E.K. Goldings had ik te weinig om alleen als aromahop te gebruiken, dus heb ik aangevuld met Fuggles. Deze hop is naar verluid verwant aan de Styrian Goldings, maar als ik nu aan mijn waterslot ruik, komen geuren naar buiten die mij sterk aan Cascade doen denken!
Met de Windsor heb ik nog niet eerder gebrouwen. Gezien het wat fruitiger karakter en lagere eindvergistingsgraad leek deze gist mij geschikter voor een Best Bitter dan de Nottingham.

Momenteel staat het bier heftig te gisten, maar de temperatuur loopt minder hoog op dan ik gewend ben. Waarschijnlijk komt dit door de lage begindichtheid, waardoor de gist minder heftig tekeer gaat. Het water loopt mij reeds in de mond als ik die heerlijke geuren uit het waterslot ruik. :P

Groeten,

A3

Edgar · 29-12-2004 21:38 u

Goed idee, een bitter. Staat ook altijd nog op mijn verlanglijstje. Toch één van de lekkerdere Engelse bierstijlen.

Interessante storting ook; goed idee om er gips bij te doen. Verbaast me wel dat je de maisch met die gips toch nog moest aanzuren. Vrij veel kalk in je water dan zeker?

Denk je niet dat je die Münchener in je bier zal gaan herkennen als "niet-Engels"?

Adrie · 30-12-2004 14:30 u

Ha Edgar,

Wat de Munchener betreft: we zullen wel zien. Pilsmout is naar mijn idee te neutraal en te licht, met 2/3 pils en 1/3 Munchner kom ik gemiddeld op dezelfde kleur uit als Pale mout. Een grove benadering, zeker, en het is een beetje een gok. Ik zie wel of het ergens op lijkt.
De pH was na de toevoeging van gips inderdaad nog niet laag genoeg (ongeveer 5,8), dus ik heb nog een beetje melkzuur toe moeten voegen.

Zojuist heb ik overgeheveld, de dichtheid was 1013. Omdat ie toch nog wat verder moet, heb ik een beetje gistvoedingszout toegevoegd om de gist nog wat extra snoepjes te geven. De smaak is al erg goed: zeer hoppig! Over een paar dagen doe ik de drooghop erbij, zet het bier koeler weg en dan nog een week wachten voor het bottelen.

Groeten,

A3

Adrie · 03-01-2005 09:31 u

Brouwers,

Ondertussen zit de drooghop erbij. Er komt nog maar weinig koolzuurgas door de watersloten heen (het bier zit in twee lagerflessen), waarschijnlijk ga ik aan het eind van de week bottelen. Dat is een voordeel van zo'n licht bier: hij is zeer snel klaar. De smaak is natuurlijk nu al zeer hoppig en bitter, de body leek me wat aan de hoge kant. Maar het is natuurlijk nog veel te vroeg voor een smaakbeoordeling.

Groeten,

A3

Edgar · 03-01-2005 10:14 u

Ik heb er inderdaad nog één gevonden. Ik zal hem vanavond testen en dan hoor je van me.

Adrie · 12-01-2005 09:21 u

Beste brouwers,

De Hoopoe is gebotteld. Van de dichtheid is geen puntje meer afgegaan, nog steeds 1013. Iets te hoog dus. De Danstar Windsor is blijkbaar niet zo'n doorgister, zelfs niet bij een eenstapsmaisch op 66 graden, een lage begindichtheid (1040) en een hoge pitching (1 gram gist per liter wort). De schijnbare vergistingsgraad is uitgekomen op 67,5%. Jammer, want het mondgevoel van het bier is nu toch een beetje plakkerig en dat hoort niet echt bij de stijl. De lichte fruitigheid van de gist harmonieert wel heel mooi met de hoppigheid. Verder overheerst natuurlijk een stevige bitterheid.

Verder vielen natuurlijk de enorme hoeveelheden hoparoma's op. Zoals ik al eerder meldde over de geuren door het waterslot, komen de hoparoma's sterk overeen met die van de Cascade. Vreemd, nietwaar? Nu is dit de eerste keer dat ik met Fuggles hop brouw, dus wellicht lijkt die hop gewoon sterk op de Cascade (ervaringen van anderen?) of is het de combinatie tussen EK Goldings en Fuggles.

Ik heb gebotteld met 5 gram suiker per liter. Een Best Bitter hoort weinig koolzuur te hebben, dus dat heb ik aangehouden. In de Black Adder Stout heb ik dat ook gedaan en daar beviel het lage koolzuurgehalte me wel. Na de nagisting is het alcoholpercentage van het bier 3,8 vol.%. Nog even en ik ga alcoholvrij brouwen.

Nu maar geduld hebben, met koolzuur smaakt ie vast nog beter. Ik denk dat dit een heerlijk bier wordt voor de zomermaanden, als ie dat al haalt. Al die hoparoma's schreeuwen erom snel opgedronken te worden.

Groeten,

A3

Hopmans · 12-01-2005 18:23 u

Hoi Adrie,

Allereerst gefeliciteerd met het slagen van dit bier.

Zou je deze fruitige Windsor ook kunnen mengen met de doorgistende Safale, zodat beide positieve eigenschappen worden benut ?

Hoe ruikt de Windsor ?

Oeps, moet weg.

Groetjes,

Hoppie

Adrie · 12-01-2005 21:14 u

Ha Hoppie,

Nou, het definitieve oordeel laten we nog maar even afhangen van het resultaat na hergisting op fles, maar de voortekenen zijn goed. Je zou inderdaad de Windsor kunnen mengen met een verder doorgistende gist, maar mijn voorkeur zou uitgaan naar een getrapte aanpak: eerst vergisten met Windsor en pas later een andere gist toevoegen. Zodoende heeft in het begin de Windsor alle ruimte gekregen om zijn werk te doen en fruitigheid kunnen aanpaken.

Hoe die windsor ruikt kan ik niet omschrijven, zeker niet omdat er heel veel hoparoma's in het bier aanwezig zijn.

Groeten,

A3

TVERSCH · 13-01-2005 02:06 u

Hoi A3,

Begin november-'04 heb ik ook met de Danstar Windsor een Pale Ale/ Best Bitter gebrouwen met een onverwacht laag eind SG .
Na een hoofdgisting van 6 dgn in het vat was het SG bij overhevelen naar de fles 1014 (begin SG 1045).
Na 7 dgn in de fles op 19º heb ik de fles gelagerd bij 15º.
Omdat na 30 dgn het bier nog steeds troebel was en er nog steeds een hele langzame vergisting plaats vond heb ik het weer overgeheveld naar een andere fles en wat suiker toegevoegd, en weer op 19º gezet.
De gisting hervatte, en 7 dgn later begon de boel te klaren, met een eind SG van 1006 !! Helaas veel te laag, maar gelukkig heeft het bier nog genoeg body.

Nu, na 2 weken op de fles wordt het een heerlijk hoppig bier, want ongeduldig als ik ben heb ik vanaf de 5e dag op de fles er steeds eentje geproefd met het idee dat ik ipv drooghop een wc 'verfrisser' had gebruikt.
Als drooghop heb ik 30 dgn 1,5 gr/ltr E-K Goldings pellets gebruikt.

Wat betreft het gebruik van Fuggles is er nooit enig verwantschap in smaak met Cascade hop in mij opgekomen. Wel vind ik beide hopsoorten een lekkere 'strakke' hopsmaak geven, maar Cascade is veel meer fruitig (grapefruit bij drooghoppen) dan Fuggles in mijn smaakbeleving.
Theo

Adrie · 13-01-2005 09:40 u

Ha Theo,

Hmmm, ik hoop maar dat de gistjes dan niet in de fles alsnog naar 1006 of zo willen, want dan krijg ik veel teveel koolzuur. Bij het bottelen was het bier niet helder (wel al een dikke laag gist op de bodem). Maar als ik het goed begrijp heb je extra suiker toegevoegd bij de lagering en toen trok ie door naar 1006? Hoeveel suiker op hoeveel bier heb je toegevoegd?

Wat de hoparoma's betreft: wellicht is het een combinatie tussen EK Goldings, Fuggles en gist die het bier een Cascade-achtige beleving geven. Benieuwd wat er van die beleving overblijft na de nagisting.

Ik heb minder drooghop toegevoegd (15 gram op 20 liter) dan jij, hopelijk lijkt mijn bier niet op een wc-verfrisser. Dan had ik hem beter WC-duck bitter kunnen noemen.

Groeten,

A3

TVERSCH · 13-01-2005 12:49 u

A3,

Ik heb 130 gram suiker op 20 liter toegevoegd. Eigenlijk was ik van plan om te gaan bottelen, maar toen ik de suiker al had gekookt zag
ik pas dat het bier nog niet helder was.
Gelukkig begint er nu wel een echte hopsmaak te overheersen, en er is nog een licht korrelgistsmaakje aanwezig, zo'n twee weken na bottelen.
Die gistsmaak heb ik bij de Nottingham nooit waargenomen, en had hem eigenlijk hier ook niet verwacht, omdat bij overhevelen naar fles ook niet aanwezig was. Eigenlijk smaakte het bier toen al goed, en ik verwachtte na klaring geen spectulaire daling in het SG meer.

Theo

Adrie · 19-01-2005 09:40 u

Beste brouwers,

Een week na het bottelen kon ik me niet meer beheersen en heb een flesje opengetrokken. Het bier bleek al helemaal helder en op druk. Maar het proeven was toch een beetje een deceptie. In de geur en in de smaak drong diacetyl zich op. Verder smaakte het bier nog veel te jong en niet in balans. De hoparoma's zijn geweldig. Ik blijf erbij dat de gehele indruk Cascade-achtig is, maar iets meer richting sinaasappel dan richting grapefruit. De body is voor een Best Bitter perfect. Heel in het begin ervaar ik een volle smaak, maar al snel ebt dat weg en overheerst de bitterheid en heel licht de moutigheid. Hopelijk ruimt de gist de diacetyl nog op, want dan is het volgens mij een prima bier.

Heeft iemand ervaring met diacetylproductie door de Danstar Windsor?

Groeten,

A3

TVERSCH · 19-01-2005 12:26 u

Hoi A3,

Bij mijn bitter heb ik dit niet waargenomen, maar bij mij heeft de vergisting op fles + de lagering bijna twee maanden geduurd. Met nog een extra hergisting de laatste 3 weken. Dus zal de gist de aangemaakte diacetyl wel zelf afbreken.

Dat ik geen Cascade herken komt waarschijnlijk doordat ik de laatste 10 min.koken + het drooghoppen alleen met E-K Goldings heb gedaan en de Fuggles heb meegekookt.

Alle bloemengeur is nu verdwenen, en er is een heerlijk hoppig bier ontstaan, met teveel CO2 voor een Bitter (8 g/L).

Theo

Adrie · 29-01-2005 19:34 u

Brouwers,

Zojuist heb ik een Hoopoe geproefd en hij overtrefde mijn verwachtingen: geen diacetyl meer en ook niet meer granig. Heerlijk hoppig, de fruitigheid in combinatie met de hoparoma's doet mij sterk denken aan sinaasappelen. Voor de lol heb ik er een Young's Bitter naast geproefd. De Hoopoe had meer en fijner schuim hoewel de koolzuurprikkeling gelijk was. De kleur is vergelijkbaar (Hoopoe is ietsjes donkerder). Young's is moutiger, maar bij doordrinken proefde het meer als madeira/port, ik vermoed dat het een vrij oud bier was, want ook de hoparoma's waren niet te proeven. De Hoopoe is daardoor veel hoppiger en wat bitterder (en dus lekkerder).

Wellicht heb ik wat overdreven met de hop, want eventueel aanwezige moutigheid is volledig ondergesneeuwd door de hop.

Groeten,

A3

MO · 05-03-2005 15:04 u

Laten we het nog maar eenmaal roepen: A3 werd vorige week 40 en zijn vriendin had een surprise party georganiseerd. Ik was vereerd want ik was ook uitgenodigd. En voor de bieren van A3 kun je me elk moment van de nacht wakker maken. Of me er overdags heentrekken.

Op die zondag zelf heb ik me nog wat ingehouden, er was zoveel te proeven, dus ik heb er maar twee gedronken. Wat een bier: licht in alcohol, maar veel hop en fruitigheid en een mooi moutje. Dat wordt weer een hoger score op het ONK. Zojuist heb ik het biertje opgedronken wat ik meekreeg. Zatermiddag, half drie, nou en?

Geur: fruitig, gistig, hoppig, lijkt wat zoetig
Uiterlijk: licht amber, tweeschijn; forse schuimkraag, fijn-wollig, licht creme
Smaak: bovenal hoppig, prachtig ondersteund door een stevige fruitigheid, zoeter dan droog, licht caramel, prima body voor zo'n licht bier. Opmerkelijk bier omdat het zowel heel prettig wegdrinkt als zeer karaktervol is. Je moet wel aan drooghop gewend zijn. Topper

Sinaasappel vond ik niet zo opvallen, ik vond het meer algemeen fruitig, zonder overdreven nadruk op een bepaald stuk fruit. Cascade-achtige smaken proefde ik helemaal niet. Het bier is wel heel hoppig, maar niet apart typisch hoppig. Gewoon, hop zoals we in Europa gewend zijn.

Nogmaals: een ontzettend lekker bier. Mijn brouwplannen spitsen zich toe op lichte bieren. Was een witbier en een alt van 4% van plan te maken. En nu dus ook nog een bitter.

Adrie · 07-03-2005 09:17 u

Ha MO,

Bedankt voor je positieve waardering. Grappig dat jij de sinaasappel niet zo proeft. De fruitigheid is volgens mij vooral toch afkomstig uit de hoppen en minder van de gist, maar het onderscheid is soms moeilijk te maken en ik ben er ook niet helemaal zeker van. Benieuwd hoe hij scoort op het ONK, hopen dat de hoparoma's het nog zo lang uithouden.

Groeten,

A3

Adrie · 23-05-2005 11:13 u

Heren brouwers,

Wat las ik in het boek van Van Schaik: Cascade en Styrian Goldings zijn allebei afstammelingen van Fuggle. De Cascade-achtige smaak die ik proefde was dus helemaal niet zo gek.

De Hoopoe is trouwens op drie flessen na op. Eén fles is gereserveerd voor Hoppie (je houdt toch niet van bittere bieren, Hoppie?) en de ander voor Edgar (kom je naar het ONK, of niet?). Jammer dat ie op is, deze ga ik zeker nog eens brouwen, ongeacht wat de keurmeesters ervan vinden.

Groeten,

A3

Drents Hopbier · 23-05-2005 22:28 u

Citaat van: Adrie op 23-05-2005  11:13 uA3

quote mislukt; het ging over de Cascade van Jan v Schaik

Hallo,
Info van Hopunion http://www.hopunion.com/ (en andere) internet pagina's
Styrian Golding. An ecotype of Fuggle grown in Slovenia. Also known as Savinja Golding
Cascade. Open pollination of a Fuggle seedling, itself derived from crosses between Fuggle and the Russian hop Serebrianker
Wat is nu precies een ecotype?

Hopmans · 29-05-2005 22:18 u

Zal ik dan toch nog een hopneus gaan worden hier ?
Het zal toch niet?

Wat een topbier is dit.
Bitter, maar niet te bitter.
Fruitig, fris.
Ook zelfs een beetje zoet.
Mooie schuimkraag. Daar heb ik zelf nog een beetje moeite mee.
Effe naar je maischschema spieken zodadelijk.

Geloof mij Adrie, je hebt je laatste bier niet aan de verkeerde gegeven.
Ik heb er echt van genoten. Dat meen ik echt !
Ik denk dat ik ook iets van dit soort bier ga brouwen.

Dit is een goed bier van een brouwer die aan de top staat in Brouwland.

Adrie · 30-05-2005 21:04 u

Rustig aan, Hoppie, ik ga bijna blozen...

Even het commentaar van de keurmeesters. Dit bier heeft 81 punten gescoord en is daarmee 8e geworden in klasse A.
Presentatie : 15 uit 15
Geur: 20 uit 25
Smaak: 19 uit 25
Basissmaak: 7 uit 10 (te weinig bitter)
Body: 5 uit 5
Mondgevoel: 5 uit 5
Nasmaak: 10 uit 15

Commentaar: te "lief" voor een bitter. Mag bitterder.

Ik vond hem eigenlijk wel lekker zo, en een bijkomend voordeel is dat Hoppie hem lekker vond.

MO · 24-01-2006 16:33 u

ik ga morgenmiddag/-avond een BBB brouwen. Dit wordt de afkorting voor Bergse Best Bitter. Het brouw virus heeft me weer volledig te pakken. Een uurtje eerder weg van het werk, en hup: aan de slag.
Ik dacht aan 95% pale ale en 5% caramunich 120. De windsor gist heb ik nog liggen. SG's en maischschemas idem aan A3 (1040-1013, 10 min eiwitrust en eenstaps op 65-66 grC). De hoppen hangen een beetje af van de voorraad van Johan van de Maaslandbrouwerij. Fuggles heb ik nog liggen, maar het is een oude partij dus niet geschikt om te drooghoppen. Challenger zal ook wel op voorraad zijn, misschien nog wat goldings erbij. Zal ik de bitterheid optrekken naar 40-45, de keurmeesters vonden A3's bier immers iets flauw qua bitterheid.
A3, waarom heb je maar 6 g/10 L drooghop gebruikt, dat was niet echt veel of wel?