Topic: EOD in Alkmaar

[Joran]

Gisteren zat ik op de bank te eten. Hoorde ik opeens glasgerinkel uit de kast  naast de keuken. Snel een kijkje genomen. En jawel de eerste bierbommen! Dit nog nooit aan de hand gehad. De bodem was zowaar uit het flesje geknald en had een ander flesje meegenomen die in 1000 stukken overal in de kast lag + 60cl bier. Het was natuurlijk een absurd warme dag gisteren. Een ander flesje heb ik direct open gemaakt bij de gootsteen (met beschermende kleding (zie foto)) en dat was echt een knal dat de kurk eraf ging.

Ik had nog drie flesjes van hetzelfde bier in de kast staan en heb die in een emmer met koud water buiten gezet. Vannacht bij thuiskomst nog wat ijsklontjes erbij en uiteindelijk opengemaakt. Bier kwam er wel gelijk uit (de rest opgedronken natuurlijk). Toch heb ik een vraag hierover. Het bier had al rijkelijk koolzuur. Ook uit de koelkast (gisteren ook eentje van gedronken) merk je dat er als je het flesje even laat staan het bier toch langzaam omhoog komt. Ook zit er heel veel koolzuur in. Dit bier (een weizen) was 100 procent zeker uitgegist en met 8 gram per liter, suiker gebotteld.

• Is dit normaal bij deze temperatuur, dat dit gebeurt?
• De kopruimte die je overlaat in het flesje. Heeft dat invloed hierop? Soms vullen we wel erg hoog af, namelijk.

[MO]

Dit is het grootste gevaar van thuis bier brouwen: bier bommen. Teveel afvulsuiker, ongelijk verdeeld afvulsuiker en/of vergisting die in een fles vrolijk doorgaat kan problemen opleveren. En als het dan 35 °C wordt, dan kan de druk in een flesje flink oplopen.

Flessen kunnen tegen een bar of zes geloof ik, maar een kleine beschadiging kan een zwakke fles maken.

Afvullen met zo weinig mogelijk kopruimte geen de minste kans op bommen. Ik heb er in het verleden ook problemen mee gehad. Goed dat je bommen in de kast stonden en dat er geen ongelukken zijn gebeurd.

[korek]

Dit bier (een weizen) was 100 procent zeker uitgegist en met 8 gram per liter, suiker gebotteld.

• Is dit normaal bij deze temperatuur, dat dit gebeurt?
• De kopruimte die je overlaat in het flesje. Heeft dat invloed hierop? Soms vullen we wel erg hoog af, namelijk.

In de eerste plaats is 8 gram per liter vrij veel, maar kan wel. Bij stijging van de temperatuur zal het opgeloste koolzuur er uit willen.
Ten tweede is het volgens mij zo dat hoe minder kopruimte in de fles, des te minder kans op een bom. Oh, Mo was me net voor!

[JWVG]

Corrigeer me als ik heb mis heb, maar volgens mij is het niet zo dat meer kopruimte meer kans geeft op een bom, maar dat er als het flesje breekt meer energie vrijkomt, dus dat de bom zwaarder is. Een flesje dat helemaal gevuld is, zal dus gewoon barsten en leeglopen, terwijl een flesje dat maar half gevuld is op precies dezelfde druk zal barsten, maar de splinters de hele kamer door zullen vliegen. Edgar heeft daar in het verleden nogal over gepost, en ik ben helemaal om.

De conclusie is hetzelfde: hoog vullen!

  JW.

[De-Geert]

Klopt.

[Henielma]

Inderdaad hoog vullen dus 3 a 4 cm vrij laten. Maar zeker niet helemaal vol afvullen.  Dan krijg je namelijk een heel andere natuurkundige situatie en loopt de druk heel snel op bij het opwarmen van het flesje. De vloeistof zet dan namelijk uit en kan niet weg met als gevolg snel oplopende druk.

[Joran]

Dank voor de antwoorden. 8 gram per liter is inderdaad wat veel (ook wat smaak en boeren betreft). Toen ditzelfde bier op herhaling ging is het afgevuld met 7 gram i.p.v. 8 gram. Het ontplofte bier gaf ook problemen met inschenken, heel veel schuim!

Wij maken overigens altijd een suikeroplossing en hevelen het bier dus op de suikeroplossing in de bottelemmer. Met de verdeling zit het dus wel snor. Wij hebben ook wel flesjes afgevuld met 1,5 tot 2 cm kopruimte. Dat is dus niet aan te raden. Laten we maar 3 tot 4 cm aanhouden.

Al doende leert met zullen we maar zeggen.

[William]

Een flesje bier met 8 gr bottelsuiker / liter bij 20 ºC geeft grofweg een overdruk van 2.4 bar na volledige hergisting. Als dit flesje op een warme plek tegen de 30 ºC wordt bewaard loopt de overdruk op tot zo'n 3.2 bar. Dat is toch zowat éen bar per 10 ºC.

Het effect wordt helemaal groot als het bier koud vergist is waardoor er bij die lage temperatuur al meer koolzuur is opgelost. Een manometer op een flesje vind ik dan ook ideaal om een de drukopbouw van een batch te volgen.

[Joran]

Misschien is dat nog iets voor de toekomst, zo'n manometer. Overigens is het bier een weizen die vergist is bij 20 graden Celsius. 8 gram is ook wat veel voor mijn smaak denk ik. Ook gaan we uit van het aantal liters in het gist vat (en je verliest altijd wat met gist die achterblijft e.d.). Voortaan maar niet verder dan 7 gram gaan. Zal van het weekend nog zo'n flesje van de nieuwe batch checken om koolzuur gehalte.

[Oscar]

maar een kleine beschadiging kan een zwakke fles maken.

Een van de redenen dat ik allen onbeschadigde flesjes gebruik en de rest gewoon weer in de winkel inlever...

[Gerb]

Ik denk dat de meeste brouwers hier niet hoger gaan dan 6-7 gram per liter. Ik gebruik eigenlijk altijd maar 5 of 6 gram suiker per liter bij bovengisters. Dan heb je voldoende koolzuur en heb je ook geen last van (veel) boeren.

Kan het nog zijn dat er iets van een infectie in het bier is geslopen? Daardoor stijgt het koolzuurgehalte ook.

[De-Geert]

Inderdaad hoog vullen dus 3 a 4 cm vrij laten. Maar zeker niet helemaal vol afvullen.  Dan krijg je namelijk een heel andere natuurkundige situatie en loopt de druk heel snel op bij het opwarmen van het flesje. De vloeistof zet dan namelijk uit en kan niet weg met als gevolg snel oplopende druk.

Klopt niet.
Vloeistof zet niet/nauwelijks uit als gevolg van drukverandering (door temperatuur), dat in tegenstelling tot gas (de kopruimte).

[Henielma]

Naast drukopbouw door de verhoogde temperatuur is het ook goed denkbaar dat de gist er bij de hoge temperatuur toch weer zin in krijgt en nog net wat moutsuikers vergist. De combinatie van die twee effecten kan maken dat de druk te hoog oploopt voor die flesjes.

[Caspar]

Het grootste probleem waar wij mee kampen is denk ik dat het bier vaak stiekem nog een beetje doorgist in de fles... zelfs na 1 week hoofdvergisting en 2 weken nagisting heb ik nog wel eens dat mijn bieren wat meer koolzuur hebben dan geanticipeerd. Als jouw Weizen op knappen staan met 8 gr/l suiker was ie of niet goed uitgegist of er is een infectietje in geslopen... wat was het begin en eind SG?

[Jacques]

Het grootste probleem waar wij mee kampen is denk ik dat het bier vaak stiekem nog een beetje doorgist in de fles... zelfs na 1 week hoofdvergisting en 2 weken nagisting heb ik nog wel eens dat mijn bieren wat meer koolzuur hebben dan geanticipeerd.

Dat denk ik ook. Iets minder suiker geven lost echter veel op.

[Joran]

Infectie weet ik niet. Heb gisteren nog het laatste flesje van de batch opgedronken en de smaak was goed. Geen rare dingen. Ook hebben meerdere mensen op een verjaardag dit bier geproefd en geen gekke dingen. Zelfs als ie koud is komt het bier al langzaam uit de fles en staat er veel koolzuur op. Ik denk eerder dat het misschien nog niet helemaal was uitgegist dan.

• Brouwdatum: 13-03-2010
• Botteldatum: 28-03-2010
• Begin SG: 1054
• Eind SG: 1010
• Gist: WB-06

[RobinB]

Heb je ook nog het SG gemeten van nu?
Als dat (ver) onder de 1010 ligt is dat je antwoord

[Joran]

Nee dat heb ik (nog) niet gedaan. Gisteren 4 flesjes van de nieuwe batch zelfde biertype ander maishschema (meer restsuikers) meegenomen naar een vriend. Nog niet geheel koud, maar de doppen knalde eraf bij openmaken. Ik begin een beetje te balen en weerstand tegen deze gist te krijgen. Ik heb dit nog niet eerder gezien bij andere bieren met andere gisten (T-58, Westmalle etc.). Bier leek elke keer na een week al uitgegist (geen verschil in SG tussen een week na brouwen meten en een week later).

• Brouwdatum: 14-05-2010
• Botteldatum: 29-05-2010
• Begin SG: 1054
• Eind SG: 1010
• Gist: WB-06

Dit bier is gebotteld met 7 gr/l suiker (de geëxplodeerde flessen waren met 8 gr/l suiker gebotteld). Het lijkt wel alsof een meting van het SG ook niet alles zegt. Voortaan maar na 2 weken hevelen in een mandfles en dan nog eens twee weken laten staan. I.p.v. na twee weken bottelen.

[MO]

De WB-06 is een enorme doorvergister, die haalt vaak de 1006 wel. Twee SG punten is ongeveer 8 g/L suiker, dus reken maar uit.

[Joran]

We hebben wel een zoet maischschema gebruikt de tweede keer (overigens klopt het hieronder aangegeven eind SG van het tweede brouwsel niet, dit moet 1018 zijn):

• 15 minuten @ 40 graden
• 20 minuten @ 62 graden
• 30 minuten @ 72 graden
• 10 minuten @ 78 graden

Erg vreemd dat de vergisting gestopt was en al een week op de 1018 stond voor het gebotteld is. Dan moet ik vandaag even actie ondernemen ben ik bang. Ik zal zo in mijn pauze even naar huis lopen, een flesje openmaken en het SG meten.

[Joran]

Gisteren het bier van de 2e batch uit de kelder gehaald meegenomen (in een warme auto) en op plaats van bestemming even in de koelkast gezet (een uurtje) en soldaat gemaakt. Toen schoot de kroonkurk er dus af. Zojuist uit dezelfde kelder waar het denk ik (zo'n 22 graden is) twee biertje gepakt. Open gemaakt, vrij normale sis. Uitgeschonken. Redelijk wat koolzuur maar lang niet zo erg als eerder met het bier van de 1e batch. Ik heb het nu in een grote pot gedaan, zodat de koolzuur eruit kan en ik een meting kan doen. Helaas is mijn maatglas vorige week gesneuveld en heb ik nu veel meer bier nodig om een meting te kunnen doen 

Is een pet fles van 0.5 liter goed, of zijn die niet hoog genoeg?

[Jacques]

We hebben wel een zoet maischschema gebruikt de tweede keer (overigens klopt het hieronder aangegeven eind SG van het tweede brouwsel niet, dit moet 1018 zijn):

• 15 minuten @ 40 graden
• 20 minuten @ 62 graden
• 30 minuten @ 72 graden
• 10 minuten @ 78 graden

Hmm, ik kom steeds meer tot de conclusie dat het beleven van zoetigheid niet een kwestie is van restsuikers maar van esters. Bieren met een hoog eind SG, waarvan alle vergistbare suikers vergist zijn door het verhogen van de temperatuur tegen het einde van de vergisting en waarbij tevens de vergisting begonnen is bij een lage temperatuur smaken uitgesproken droog bij mij.

[Joran]

Ik snap er nu echt niets meer van. Het bier dat een SG van 1,018 had bij bottelen, vandaag gemeten (goed koolzuur uit laten ontsnappen) en wat schept mijn verbazing. Het SG is 1,004! En dan was dit nog de batch die niet ontploft is. Van dit bier vandaag twee flessen open gemaakt. Normale temperatuur, normale sis, geen overdreven schuim, maar dus wel een SG van 1,004. Ook vreemd dat het ontplofte bier pas na 3 maanden ontploft op een warme dag, terwijl er eerder behalve veel schuim niet veel aan de hand leek. Geen gushers of iets dergelijks.

Komt dit omdat er nog koolzuur in het bier zat tijdens het meten van het jongbier? Raar want het SG zat al 8 dagen op 1,018 toen het gebotteld werd. Mij valt ook op dat als het waterslot niet meer beweegt het na het meten van het SG (vat uit waterbak tillen, meten en weer terugplaatsen) opeens weer wel gaat bewegen. Onlangs ook gebeurd bij een Saison.

Ik vind het echt bizar dat. Schommelen met het vat schijnt niet goed te zijn voor je bier, maar kennelijk gaat het soms daardoor wel verder. Voortaan gaan we als het bier lijkt uitgegist toch nog 2 weken wachten voor te bottelen. Nu is dat meestal na 10 tot 14 dagen. In het vervolg maar langer wachten.

Wie kan hier iets zinnigs over zeggen?

[Caspar]

Ha Joran,

Het is onmogelijk dat een bier tijdens bottelen een SG van 1018 had en nu een SG van 1004 heeft... dan waren de flessen al veel eerder geknapt. Ik vermoed dat je eerste meting niet helemaal zuiver is, dat is bij mij ook wel eens het geval hoor... ik denk zelfs dat je er rustig zo'n 4 SG puntjes naast zitten met die goedkope SG meters (alleen al door verkeerd te kijken).

Je geeft zelf al het advies, hanteer gewoon 7 dagen primaire vergisting waarvan je de laatste 2 dagen de temperatuur laat stijgen tot > 20 oC en bottel het bier pas na 10 tot 14 dagen hergisting (ook op kamertemperatuur).

[Joran]

Ha Joran,

Het is onmogelijk dat een bier tijdens bottelen een SG van 1018 had en nu een SG van 1004 heeft... dan waren de flessen al veel eerder geknapt. Ik vermoed dat je eerste meting niet helemaal zuiver is, dat is bij mij ook wel eens het geval hoor... ik denk zelfs dat je er rustig zo'n 4 SG puntjes naast zitten met die goedkope SG meters (alleen al door verkeerd te kijken).

Ik zat me gisteravond ook te bedenken dat het niet kan. Dan had ik een glasbak in mijn berging moeten hebben Wat ik me opeens herinnerde is dat van de tweede batch we het SG volgens mij niet gemeten hebben tijdens het bottelen. Vergeten. In BrouwVisie ben ik toen maar uitgegaan van het vorige SG dat ik gemeten had. En dat was 1,018. Slordig van mijn kant. Wat blijft is dat van de eerste batch het bier 8 dagen op 1,010 zat en er toch na 3 maanden een flesje ploft.

Je geeft zelf al het advies, hanteer gewoon 7 dagen primaire vergisting waarvan je de laatste 2 dagen de temperatuur laat stijgen tot > 20 oC en bottel het bier pas na 10 tot 14 dagen hergisting (ook op kamertemperatuur).

Je bedoelt nagisting neem ik aan? Is dat incl. hevelen? Dat doe ik liever niet, omdat ik geen mandfles heb van 20 a 25 liter. En dan moet ik hevelen naar een ander plastic vat. In totaal dus ongeveer 3 weken! Dat lijkt me wel beter. Toch valt het me vaak op dat er toch redelijk wat koolzuur al in het jongbier zit (schommel maar eens met het vat, het waterslot gaat als een malle).