Zelf diervoerder maken

Gestart door Jacques, 31-08-2008 11:27 u

Vorige topic - Volgende topic

0 leden en 1 gast bekijken dit topic.

Jacques

Het onderstaande artikel van mijn hand heeft eerder in het clubblad gestaan van De Roerstok van maart 2005.



Zelf diervoerder maken

Hé, hoort dit onderwerp thuis in een blad voor de amateurbrouwer zul je misschien denken als de titel gelezen hebt. Ja is mijn antwoord. Lees verder waarom.

Gewijzigde inzichten
Tijden veranderen en inzichten wijzigen. Degenen die al wat langer brouwen weten dat. Met de hevelfilter gaat het filteren stukken beter en sneller, inmaischtemperaturen zijn hoger geworden en het wort dan wel de giststarter wordt door de meesten van ons belucht. Duidelijke verbeteringen. Maar niet elke wijziging is een verbetering. Zo kunnen we niet meer beschikken over de uitstekende mouten van De Wolf Cosyns en de gisten die Sander Maassen in het verleden verkocht.

In mijn werk als milieujurist heb ik daar ook mee te maken. Tot voor een paar jaar geleden werden minder stoffen aangemerkt als afvalstof dan nu. Dat heeft alles te maken met de invloed van de Europese wetgeving op uitspraken van Nederlandse rechters.
In het verleden werd een stof die onbedoeld vrij kwam bij het maken van een product niet aangemerkt als een afvalstof als deze stof rechtstreeks als grondstof voor een ander product gebruikt kon worden.
Bij het brouwen van bier komt bierbostel vrij. Sinds jaar en dag wordt bierbostel bij de kleine traditionele brouwerijen opgehaald door locale veehouders. Het is prima eiwitrijk diervoeder! De afname was dan ook geen enkel probleem. De brouwer raakte zijn bierbostel kwijt en de boer was een goedkope waardevolle voedingsbron rijker. De bierbostel was als het ware een grondstof voor de vleesproductie.

Het Europese Hof dacht daar in juni 2000 anders over. Dit hoge rechtscollege oordeelde dat niet het feit dat een stof nuttig kan worden gebruikt bepalend is voor de vraag of een stof een afvalstof is of grondstof, maar de vraag of de oorspronkelijke houder zich van de stof wil ontdoen of niet. Van de ene op de andere dag werden varkensboeren afvalverwerkers!
Natuurlijk zijn de bierbrouwerijen niet gelukkig met deze ontwikkeling, ze moeten namelijk gaan voldoen aan de regelgeving die geldt voor afvalstoffen. Dit betekent onder andere dat een uitgebreide administratie gevoerd moet worden en dat het vervoer van afvalstoffen gemeld moet worden. Geen wonder dus dat het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK) een tijdje geleden op haar site vermeldde dat bierbrouwerijen bier en bierbostel als voedingsstof produceren. Volgens de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de hoogste bestuurlijke rechter in  Nederland) hoeft een stof namelijk niet als een afvalstof te worden aangemerkt als het productieproces zodanig gestuurd wordt dat naast een hoofdproduct een tweede product gemaakt wordt.
Nu kan een brouwerij niet simpelweg de bierbostel uit de brouwketel scheppen en roepen dat ze een tweede product hebben gemaakt. Binnen de brouwerij moeten handelingen met de bostel worden uitgevoerd. Doet men dat niet dan blijft de bostel een afvalstof, aldus de bestuursrechter.

Traditioneel gaat bierbostel dus bij kleine brouwerijen naar plaatselijke veehouders. De grote brouwers zetten hun bierbostel af in de veevoederindustrie. Daar wordt het gedroogd, gemengd met andere (afval)stoffen en aangerijkt met mineralen en andere suplementen. Bierbostel wordt door de diervoerderindustrie gewaardeerd voor het hoge eiwitgegehalte.
Door de bierbostel binnen de brouwerij reeds gedeeltelijk te bewerken door deze bijvoorbeeld te drogen en te mengen met andere stoffen stuurt men binnen de brouwerij het productieproces wel zodanig dat de brouwerij zowel bier als een grondstof voor de veevoederindustrie maakt. De meeste brouwerijen hebben echter geen fysieke ruimte om dergelijke installaties te plaatsen, vandaar dat het CBK nu op haar site vermeldt dat bierbostel een reststroom is (lees afvalstroom) die goed gebruikt kan worden als veevoeder.





 

Stoomdrogen
Het beeld van de grote vrachtauto's met dampende bierbostel over de snelweg op weg naar de diervoederbedrijven blijft dus bestaan. Bij deze bedrijven kan de bierbostel zowel nat als droog verwerkt worden. Iedere hobbybrouwer die bierbostel een tijdje vrij nat heeft opgeslagen weet dat er veel nadelen kleven aan natte bostel. Het infecteert snel en allerlei ongedierte komt er op af. Na een paar dagen ruikt het zeer onwelriekend. Door te drogen ontstaan meer mogelijkheden voor nuttige toepassing van de bostel.
Voor het drogen bestaan tegenwoordig mooie technieken waaronder het stoomdrogen. Het principe van stoomdrogen is erop gebaseerd dat er met hogere droogsnelheden gedroogd kan worden dan bij heteluchtdrogen. Tijdens het droogproces wordt oververhitte stoom direct in contact gebracht met de te drogen bostel. Daardoor verdampt het water uit het bostel en neemt de oververhitte stoom het verdampte water op. Nadat de bostel gedroogd is wordt het merendeel van de stoom teruggevoerd. Door de afwezigheid van zuurstof in het droogproces zijn er geen oxidatieve reacties mogelijk hierdoor krijgt de bostel geen onaangename smaak afkomstig van de kaf (ook een beest eet graag lekker). Het voordeel van stoomdrogen is dat er tegelijkertijd de mogelijkheid is om te pasteuriseren of steriliseren.

Hobbybrouwers
Als wij thuis brouwen houden we ook bostel over. Op het forum van mijn site vroeg ik laatst wat men daar allemaal mee doet. Een groot aantal hobbybrouwers gooit het gewoon in een vuilniszak en vervolgens in de kliko. Voor hen is het bostel inderdaad gewoon afval.
Zonde natuurlijk want ook wij kunnen onze bostel nuttig gebruiken.
Allereerst kunnen we het in een eigen composthoop gebruiken als we een grote tuin hebben.
Degenen onder ons die brood bakken kunnen het ook in beperkte mate door het deeg doen. De kafdeeltjes zijn vrij hard waardoor het brood een onaangename structuur kan krijgen als je er meer dan 10% van gebruikt. Een aantal jaren geleden heeft ons lid Noud Boogers ons tijdens een feestavond kennis laten maken met zeer smakelijk en uitgeballanceerd bostelbrood. Misschien is het een idee om het recept van dit brood eens te publiceren in dit blad.

We kunnen bostel ook aan dieren voeren. Kippen zijn er dol op. Ook voor varkens, paarden en koeien is het een prima voedingsbron. De plaatselijke kinderboerderij met kippen en geiten kan het goed gebruiken.
Het is dan wel zaak dat de bostel niet kletsnat is. Wij hebben geen stoomdroger tot onze beschikking en moeten dus andere methodes bedenken. Zelf gebruik ik nu een emmerzeef die ik over had voor het goed laten uitlekken van mijn bostel. Na een paar uurtjes is de bostel voldoende droog om bij de buren afgeleverd te worden voor hun kippen. Wat ze teveel hebben gaat als nog in de groenbak.


Jacques Bertens

Tags:

Zoeken met Google op deze site.
Brouwspullen zijn ook te koop via Bol.com.
Als je iets bestelt bij Bol.com (ook andere zaken dan brouwspullen) via deze link steun je het forum.


Het boek van de beheerder van deze site.