HERMS proefgedraaid - er blijven nog vragen

Albertus · 16-06-2008 10:37 u

Al enige tijd bouw ik aan een HERMS-installatie. Afgelopen zaterdag heb ik in een proefopstelling gebrouwen.
Er ging het e.e.a. mis zoals een verkeerd aangesloten pomp waarmee ik het filterbed "opblies"

, ook lette ik even niet op waardoor er 5 liter spoelwater teveel in het wort terecht is gekomen

. Uiteindelijk is het gistvat toch vol gekomen en staat nu flink te blazen.

Wie heeft ervaring met een HERMS en kan mij helpen met de volgende vragen ?

Bang geworden door verhalen over dichtgeslagen filterbedden en holgetrokken filterbodems heb ik een klein pompje (Iwaki MD10) gebruikt om het wort rond te pompen door de warmtewisselaar. De opwarmsnelheid is nu 1/2 ºC per minuut. Liever had ik 1 ºC per minuut. Wat voor opwarmsnelheden hebben jullie installaties? Wie gebruikt een Iwaki MD15 (of vergelijkbare pomp 10-15 l/min) bij vol vermogen om rond te pompen? Ik moet nu het verwarmingswater op ong 77 ºC houden om het wort op 72 ºC te brengen. Welke temperatuurverschil houden jullie aan voor het verwarmingswater? Sneller rondpompen moet m.i. ook dit temperatuurverschil kunnen verkleinen.

Ik gebruik een, op verschillende punten ondersteunde, geperforeerde rvs plaat als filterbodem.

Geïnspireerd door enthousiaste verhalen over de whirlpool chiller heb ik als experiment het wort tijdens het koelen met mijn oude dompelkoeler de afkoelende wordt rondgepompt (12 mm koperpijp met gebogen uiteinde in de kookketel gehangen) zodat er een draaiing ontstond.
Het resultaat was verbluffend. De 25 liter wort ging van 98 ºC naar 22 ºC in 25 minuten (was vroeger 3 kwartier). Ik wil hier mee door gaan en een wat grotere koelspiraal maken (nu 5 windingen koper 15 mm).
Wie heeft ervaring met een whirlpool chiller? Wat voor koeler (meters, doorsnede) gebruiken jullie?
Overigens werkte het whirlpool effect ook. Ik had hoppellets gebruikt (tegen mijn voornemen in om die nooit meer te gebruiken) en hoewel er wel wat meekwam, bleef het grootste deel van de groene drab als een keurig bergje midden in de ketel achter.
Wie heeft ervaring met een whirlpool als (grof) filter? Laten jullie de zaak eerst volledig tot rust komen of tap je al af wanneer de "pool" nog draait?

Bert

dennis · 16-06-2008 11:41 u

Hallo Bert,

Mooie installatie hoor!

Ik heb geen antwoord op je vragen alleen een vraag, zou je een close-up foto van je filterplaat kunnen posten? Ik zit namelijk ook over zo'n constructie te denken, heb al een md-10, maar moet misschien mijn plannen aanpassen na jouw ervaring.

Dennis.

Adrie · 16-06-2008 11:48 u

Ha Bert,

Mooie installatie! Ik kom gauw eens ~~live~~ in levende lijve kijken.

Citaat van: Albertus op 16-06-2008  10:37 uWat voor opwarmsnelheden hebben jullie installaties?

Ik haal ook een halve graad per minuut. Soms, als het buiten koud is of hard waait, wat minder.

Citaat van: Albertus op 16-06-2008  10:37 uWie gebruikt een Iwaki MD15 (of vergelijkbare pomp 10-15 l/min) bij vol vermogen om rond te pompen?

Je hebt mijn pomp gezien: een March. Deze kan voluit staan bij het rondpompen, maar meestal knijp ik hem iets. Ook bij vol vermogen heb ik nooit last gehad van een dichtgeslagen filterbed.

Citaat van: Albertus op 16-06-2008  10:37 uIk moet nu het verwarmingswater op ong 77 ºC houden om het wort op 72 ºC te brengen. Welke temperatuurverschil houden jullie aan voor het verwarmingswater?

Ik houd meestal twee graden verschil aan en dan komt en blijft het beslag precies op de juiste temperatuur. Als het buiten erg koud is, is drie graden verschil soms nodig.
Hoe lang is jouw warmtewisselaar? En wat is de diameter van de buis?

Albertus · 16-06-2008 14:36 u

CiteerHoe lang is jouw warmtewisselaar? En wat is de diameter van de buis?

Eerst had ik een warmtewisselaar van 5 meter 12 mm koper. Maar bij testen met alleen water bleek al dat de overdracht te gering was.
Het heeft wat moeite gekost, maar uiteindelijk heb in 14 meter buis van 12 mm onderin (ik wil niet mijn hele gamel moeten opstoken) weten te persen:

EBC · 16-06-2008 14:40 u

Circulatie van het water in je gamel zal de effectiviteit van die spiraal ook nog flink vergroten. Een klein pompje doet wonderen!

Albertus · 16-06-2008 14:51 u

Citaat van: dennis op 16-06-2008  11:41 uIk heb geen antwoord op je vragen alleen een vraag, zou je een close-up foto van je filterplaat kunnen posten? Ik zit namelijk ook over zo'n constructie te denken, heb al een md-10, maar moet misschien mijn plannen aanpassen na jouw ervaring.

Die MD-10 zou ik nog maar niet wegdoen. Hij doet het bij mij prima, maar ik wil nòg sneller

.

Filterplaat heeft gaatjes van 1,5 mm hart-op-hart 2,5 mm en heeft daarmee een relatief grote doorlaat.
De plaat wordt ondersteund door dik vierkant (2,5x2,5 cm) rvs gaas.

Bert

dennis · 16-06-2008 15:04 u

Bert, dank!

Mooie plaat, grote doorlaat, en mooie foto.

Ik heb in een ouder draadje mensen om meer meningen gevraagd, ik ben nog steeds

Stefan kwam met de opmerking om ook in het warmwatervat te roeren om daar de warmteoverbrenging te verbeteren. Wellicht kun je roeren in dat vat en dan 1 graad per minuut bereiken?

Albertus · 16-06-2008 15:09 u

Citaat van: EBC op 16-06-2008  14:40 uCirculatie van het water in je gamel zal de effectiviteit van die spiraal ook nog flink vergroten. Een klein pompje doet wonderen!

Dat zou heel goed kunnen. Een soort omgekeerde whirlpool chiller.
Ga ik een volgende keer proberen.

Bert

MO · 18-06-2008 08:59 u

Zeuropmerking: het is het wort, niet d e wort. Dat wordt heel vaak fout geschreven. Ik heb het gecorrigeerd in jouw stuk.

Zeuropmerking2: je linkergamel staat nogal gammel. Misschien valt het in de praktijk mee, maar zo op de foto ziet het er gevaarlijk uit.

Ik heb vaak last van verstopte filters tijdens het rondpompen tijdens het maischen. Het is niet zo'n ramp, kwestie van stevig losroeren, 5 min wachten op opbouwen filterbed en het heldere wort stroomt weer uit de slang. Ik heb een March pomp, die is volgens mij vergelijkbaar met jullie Iwaki's. Ik brouw altijd met een eenstapsmaisch op 66 °C. Ik verwarm alleen bij als de temperatuur inzakt. Ik pomp dus niet continue rond.

Na koken wirlpool ik altijd. Als ik met pellets brouw, dan wacht ik 20-30 min om vervolgens van bovenaf af te hevelen (pompend). Ik gebruik dan geen filter. Bij gebruik van hopbellen wacht ik korter, 10 min of zo, en dan gebruik ik wel een hopfilter (RVS gaas).

En Girardin is een hele lekkere lambiek/geueze. Fijn bier.

Henielma · 18-06-2008 09:07 u

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 uZeuropmerking: het is het wort, niet het wort. Dat wordt heel vaak fout geschreven. Ik heb het gecorrigeerd in jouw stuk.

Zeuropmerking 3: wat is het verschil tussen het wort en het wort?

MO · 18-06-2008 09:21 u

Jij mij verkeerd citeren?

Albertus · 18-06-2008 09:24 u

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 uZeuropmerking2: je linkergamel staat nogal gammel. Misschien valt het in de praktijk mee, maar zo op de foto ziet het er gevaarlijk uit.

De gamel staat vreselijk gammel, hij heeft nog maar 1 mm speling op de steunen

. Dit was dan ook meteen de laatste keer dat ik op deze manier stook. De nieuwe branders zijn al in bestelling.
Op wat langere termijn moet er een vaste opstelling komen.

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 uIk heb vaak last van verstopte filters tijdens het rondpompen tijdens het maischen. Het is niet zo'n ramp, kwestie van stevig losroeren.

Maak je gebruik van een filterbodem of een hevelfilter of -buis?
Ga je bij dat roeren tot op de bodem of maak je alleen het bovenste deel van het filterbed weer "open"?

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 uEn girardin is een hele lekkere lambiek/geueze. Fijn bier.

Inderdaad

.

Bert

MO · 18-06-2008 09:44 u

Ik heb dezelfde constructie als Adrie: een ronde gesoldeerde koperen buis aan de onderkant voorzien van gleuven.

Als het filter vast is gelopen dan roer ik alles om, tot aan de bodem.

Adrie · 18-06-2008 10:02 u

Waarom loopt ie bij jou dan wel regelmatig vast en bij mij nooit?

Edgar · 18-06-2008 10:04 u

Citaat van: Adrie op 18-06-2008  10:02 uWaarom loopt ie bij jou dan wel regelmatig vast en bij mij nooit?

Schroten?

MO · 18-06-2008 10:07 u

Ik vermoed omdat jij continue rondpompt en ik niet. Misschien stort ik ook wel wat meer. Stort jij ook regelmatig 10 kg mout?

Adrie · 18-06-2008 12:02 u

Dat gebeurt niet vaak. Meestal zit ik tussen de 5 en 7 kg. Je misbruikt dus gewoon je installatie.

Hoe het stopzetten van het pompen verstopping kan veroorzaken zie ik niet voor me.

Edgar · 18-06-2008 14:49 u

Keertje (goed) klam schroten MO en je hebt nergens last van.

Albertus · 24-08-2008 17:38 u

Whirlpoolchiller - gewijzigd ontwerp.

Ik was enthousiast over mijn whirlpoolchiller. Maar bij het rondpompen van het wort verstopte mijn filter zodat er niet veel meer rond te pompen viel en ik bovendien problemen kreeg bij het overpompen naar het gistvat. Ook moest ik nog een grotere koeler maken (van vijf naar zeventien windingen).

Van een electromotortje uit een printer, een voeding van een elektronisch apparaat, een stukje alu-staf en wat RVS heb ik een aandrijving gemaakt dat voor de whirlpool zorgt:

Het geheel past precies op de gamel:

Het roerwerk:

Bij het proefdraaien met water waren de resultaten indrukwekkend:
Van 100 ºC naar 21 ºC in 7 minuten.
Van 100 ºC naar 18 ºC in 10 minuten.
De vraag is of een en ander ook goed werkt wanneer er wort in plaats van water wordt gekoeld. Ook weet ik niet of dit systeem kan draaien met hopbellen (gebruik van hopzak is altijd mogelijk).
Ik houd jullie op de hoogte.

Bert

Johannes · 24-08-2008 18:20 u

Prachtig Bert, ik heb ooit iemand hetzelfde resultaat zien halen door een spiraal met grof geweld op en neer in de gamel te bewegen. Als dit kan, waarom dan nog een platenkoeler?

Adrie · 24-08-2008 18:51 u

Citaat van: Albertus op 24-08-2008  17:38 uBij het proefdraaien met water waren de resultaten indrukwekkend:
Van 100 ºC naar 21 ºC in 7 minuten.
Van 100 ºC naar 18 ºC in 10 minuten.

Dat is inderdaad indrukwekkend! Ik ben benieuwd of het net zo goed werkt met hopbellen. Zo ja, dan krijg je je platenkoeler weer terug, Bert.

EBC · 24-08-2008 18:54 u

Koeltechnisch een mooi staaltje werk.

Ik wil niet negatief zijn hoor, maar maak me wel zorgen over infecties. Dat loopwerk hangt boven afgekoelde wort. En zeker enige tijd, want het gekoelde wort moet nog bezinken voor het kan worden gefilterd.
Er onstaat condens, dat in het vat terugdruppelt...

Ik doe dan toch liever die platenkoeler, met een steriel deksel op de afgesloten pan.

Het ontwerp van MrMalty circuleert het wort met een pomp. Dat lijkt me toch een betere optie.

Albertus · 24-08-2008 19:16 u

Citaat van: EBC op 24-08-2008  18:54 uHet ontwerp van MrMalty circuleert het wort met een pomp. Dat lijkt me toch een betere optie.

Zo ben ook begonnen, en dat werkt ook goed, maar het probleem was dat de zaak verstopte bij het rondpompen. Daarna was mijn hopfilter verstopt en kon ik ook moeilijk de zaak overpompen naar het gistvat. Daarom probeer ik het nu zo.

Citaat van: EBC op 24-08-2008  18:54 uIk wil niet negatief zijn hoor, maar maak me wel zorgen over infecties. Dat loopwerk hangt boven afgekoelde wort. En zeker enige tijd, want het gekoelde wort moet nog bezinken voor het kan worden gefilterd.
Er onstaat condens, dat in het vat terugdruppelt...

Bij het proefdraaien geen druppel condens gehad.

Bert

EBC · 24-08-2008 19:33 u

Ik hoop echt dat je een ontwerp vindt dat goed werkt! Laat je door mij niet van de wijs brengen.

Ik ben toch heel blij met de eenvoudige platenkoeler op zwaartekracht. Slangetje eraan, kraan open en klaar.

wiwi · 24-08-2008 22:58 u

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 uIk heb vaak last van verstopte filters tijdens het rondpompen tijdens het maischen.

Waarom pompen jullie HERMS gebruikers niet andersom tijdens het maischen? Bovenaan wort door een (bijkomende)filter afzuigen en onderaan opgewarmde wort binnenpompen, zo blijven volgens mij de kafjes beter in het beslag zweven i.pv. dicht te slaan. 5 minuten voor het filteren de slangetjes op de pomp omdraaien.

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 u5 min wachten op opbouwen filterbed en het heldere wort stroomt weer uit de slang.

maar ja...

Citaat van: MO op 18-06-2008  08:59 uHet is niet zo'n ramp, kwestie van stevig losroeren,