Gistexperiment november/december 2007 - gistvoeding

Gestart door Jacques, 24-12-2007 17:32 u

Vorige topic - Volgende topic

0 leden en 1 gast bekijken dit topic.

Jacques

Het zal jullie niet ontgaan zijn dat ik op dit moment een hobby in de hobby heb, namelijk het experimenteren met het opkweken van gist.

Doel experiment
Mijn laatste experiment heb ik op 21 december gestart. Met het experiment wil ik meerdere zaken onderzoeken:
-   geeft een intensieve beluchting beter resultaten dan het toevoegen van olijfolie;
-   gaat een starter waaraan SiriS Yeast ViT is toegevoegd sneller aan de gang wanneer fosforzuur is toegevoegd;
-   zijn SiriS Yeast ViT en Brouwland Nutrivit gelijkwaardige gistvoedingsupplementen.

Voorbereiding
De inmiddels bekende flessen heb ik weer gevuld met 600 ml moutextractoplossing met een SG van 1039. De pH van de onbewerkte oplossing was 6,35 (vrij hoog dus).

Aan alle flessen is de inhoud van een opgebold pakje Wyeast German Ale #1007 toegevoegd. Deze gist was niet erg actief. Het binnenzakje was door mij op 11 december 2007 stukgedrukt. Het heeft 8 dagen geduurd voordat het zakje echt bol stond! Vervolgens het zakje twee dagen in de koelkast bewaart. Het zakje vervolgens opengeknipt en de inhoud opgevangen in een bakje. Geroerd en met behulp van een pipet met maatverdeling in alle flessen precies 5 ml vloeibare giststarter toegevoegd.

Behandeling flessen
Fles 1       Niet behandeld voor toevoeging voor de gist. Na toevoeging het wort belucht met een rvs (inox) bruissteentje en aquariumpompje in een fles met een inhoud van 2,5 liter. Als volgt belucht 2x 20 minuten en 3x 30 minuten steeds met zo'n 10 minuten tussenpauze. Na beluchting het wort overgegoten in een fles met een inhoud van 1 liter. De pH na beluchting heb ik niet gemeten.
Fles 2      Na toevoeging gist 5 (kleine) druppels olijfolie toegevoegd. Vervolgens de fles 8 keer intensief geschud gedurende zo'n 10 seconden. Tussen het schudden steeds een pauze aangehouden van zo'n 20 seconden. Voordat opnieuw geschud werd de rubberen stop van de fles gehaald.
Fles 3      3,0 gram Siris Yeast ViT toegevoegd. Omdat deze gistvoeding zout maar ook zoet van smaak is en het pakje al even open is heb ik de gistvoeding eerst gekookt in 25 ml water. Dit om een mogelijke infectie te voorkomen. Vervolgens gemengd met de 600 ml wort en daarna een monster genomen voor het bepalen van de pH. De was 6,46 (niet zo veel hoger dan de oorspronkelijke pH). Met druppels fosforzuur (5 %) de pH teruggebracht naar 6,33. De genomen monsters voor de bepaling van de pH steeds even opgekookt voor deze terug te gieten.
Na gisttoevoeging de fles geschud op een wijze zoals beschreven bij fles 2.
Fles 4      3,0 gram Brouwland Nutivit toegevoegd. Omdat het hier gaat om een droog zoutmengsel heb ik deze zo toegevoegd aan het wort. De pH bepaalt. Deze was 6,81. Door toevoeging van fosforzuur de pH teruggebracht tot 6,30.
Na gisttoevoeging de fles geschud op een wijze zoals beschreven bij fles 2.

Bij alle flessen is de gist direct na elkaar toegevoegd zonder tussentijds andere handelingen te verrichten.


Opmerkingen
Al met al een heel gedoe om onder de juiste condities vergelijkingen te kunnen doen. Overigens heeft fles 3 door het oplossen en koken van de gistvoeding nu zo'n 50 ml meer vloeistof dan de andere flessen. Achteraf gezien had ik dit moeten corrigeren door ook bij de andere flessen 50 ml water toe te voegen. Experimenteren is net als brouwen, al doende leert men steeds beter het proces te beheersen.

De flessen 2, 3 en 4 zijn dus geschud. Na het schudden was de invloed van de olijfolie op de schuimvorming goed te constateren. Op het wort lag bij de flessen 3 en 4 ruim twee maal zo veel schuim dan bij fles 2.



Verloop experiment
Het duurde 24 uur na gisttoevoeging voordat enige activiteit te zien was. Dit komt overeen met ervaringen die men onlangs opgedaan heeft bij De Roerstok met de Wyeast German Ale. Deze gist is gebruikt bij een gezamenlijk recept. Afgelopen clubavond werd er geklaagd over het langzaam op gang komen van deze gist en het feit dat de gist een dikke schuimlaag op het bier vormde.

Het snelst kwam fles 1 direct door fles 3 aan de gang.



Aan de hand van de schuimvorming en het aantal bluppen van het waterslot was af te leiden dat in het vervolgtraject de flessen 1 en 2 vrijwel gelijke activiteit hadden en dat dit ook gold voor de flessen 3 en 4.

In het onderstaande overzicht geef ik het aantal bluppen weer die ik per 2 minuten per fles heb mogen tellen

 
Tijdstip Fles 1Fles 2Fles 3Fles 4
23-12 10.00 uur5487
23-12 22.15 uur4497
24-12 09.30 uur3354

Qua depotvorming moet ik nu wederom constateren dat fles 3 koploper is, gevolgd door fles 2. Zie hieronder voor foto's die ik deze morgen genomen heb.

Fles 1 en 2


Fles 3 en 4


Meer foto's

Voor het bekijken van alle foto's die ik heb genomen moet je hier klikken. (De titel van het album is niet juist - het had moeten zijn 'start 21 december' maar ik kreeg dit niet meer gewijzigd.

Amberbock

Jacques,

Eerst en vooral prettig kerstfeest.

Dit is een ongelofelijk interessant experiment. Op de foto lijkt het dat fles 3 (Siris) het meest depot heeft gevolgd door fles 2(Olijf) en 4(Nutrivit) die ongeveer gelijk volume gistdepot lijken te hebben. Hekkensluiter is fles 1(belucht).

Is het zo dat 2 en 4 ongeveer gelijk volume hebben? Op de foto's is het moeilijk te zien.

Ben wel eens benieuwd wat voor wondermiddel Siris in zijn vitamine preparaat steekt... (Jacques, je hebt toch geen aandeel in zijn bedrijfje hè? ::))

Groeten
Amberbock

Henielma

Interessant experiment.

Zo te zien moet fles 4 nog wel wat langer staan. Volgens mij is die nu nog troebeler dan fles 3. Dus het eindresultaat kan nog wat veranderen.

Jacques

Even een update.

Allereerst een tweetal foto's van deze ochtend.






Verder een aanvulling van de tabel met de bluppen.
 
Tijdstip Fles 1Fles 2Fles 3Fles 4
23-12 10.00 uur5487
23-12 22.15 uur4497
24-12 09.30 uur3354
24-12 23.15 uur1354
25-12 09.30 uur0333


Jacques

Citaat van: Amberbock op 25-12-2007  09:21 uIs het zo dat 2 en 4 ongeveer gelijk volume hebben? Op de foto's is het moeilijk te zien.

De flessen 2 en 4 hebben exact dezelfde inhoud (moutextractoplossing). Alleen fles 3 wijkt af. Zoals ik al aangaf was het voor het experiment veel beter geweest om de flessen 1,2 en 4 aan te vullen met (gekookt) leidingwater.


Citaat van: Amberbock op 25-12-2007  09:21 uBen wel eens benieuwd wat voor wondermiddel Siris in zijn vitamine preparaat steekt... (Jacques, je hebt toch geen aandeel in zijn bedrijfje hè? ::))

Volgens mij heeft SiriS de samenstelling van zijn gistvoeding wel ergens op dit forum bekend gemaakt. Nee, ik heb geen aandeel, ik registreer alleen maar.
Het is voor mij duidelijk dat het aanzuren met fosforzuur de snelle werking van deze gistvoeding versterkt. Bij de twee eerdere experimenten was het monster met deze voeding juist degene die het als laatste startte.

den_organolept

Citaat van: Jacques op 25-12-2007  14:14 uHet is voor mij duidelijk dat het aanzuren met fosforzuur de snelle werking van deze gistvoeding versterkt. Bij de twee eerdere experimenten was het monster met deze voeding juist degene die het als laatste startte.

Toch jammer dat Siris niets wil weten van een kleine aanpassing aan zijn product om de pH wat lager uit te laten komen.
 >:(

Drents Hopbier

Citaat van: Jacques op 25-12-2007  14:14 uHet is voor mij duidelijk dat het aanzuren met fosforzuur de snelle werking van deze gistvoeding versterkt. Bij de twee eerdere experimenten was het monster met deze voeding juist degene die het als laatste startte.

Is bij die twee eerdere experimenten de SiriS-oplossing verhit geweest? I.v.m. ontwijken van stikstof.

Hopbier

Jacques

Nee. Omdat ik de vorige keer een veel lagere pH had dan bij de andere monsters heb de kans op een infectie ten gevolge van het toevoegen van de giststarter willen uitsluiten. Daarom heb ik deze keer van de gistvoeding een oplossing gemaakt en deze opgekookt.

Gio

Interessant experiment.

Hoe ga je nu verder om te komen tot eindconclusies?

Ik neem aan dat je ook eind s.g. nog gaat vergelijken,
en wellicht kun je ook organoleptisch nog enkele waarnemingen doen.

Stiekem hoop ik dat de olijfolie gaat winnen, dit zou een en ander in de voorbereiding van giststarters vereenvoudigen.

Misschien dat olijfolie in combinatie met gistvoeding, zonder beluchten nog een winnende formule kan zijn.
 

Jacques

Natuurlijk ga ik nog de eind SG's meten en de bieren proeven. Daarnaast zal ik het volume van de depots vergelijken.

Dit is niet het laatste experiment dat ik uitvoer met dit onderwerp. Ik wil nog olijfolie en SiriS Yeast ViT vergelijken na een intensieve beluchting. Dat kan echter niet gelijktijdig omdat ik geen twee beluchtingsetjes heb. Verder wil ik onderzoeken wat er gebeurt als je verschillende hoeveelheden gistvoeding en olijfolie gebruikt.

EBC

Jacques, we zijn allemaal blij met je doorzettingsvermogen!  :) en met de resultaten.

Ga je ook continu beluchten? Want zo een paar keer 20 minuten levert waarschijnlijk dezelfde zuurstofconcentratie op als flink schudden met de deksel erop.

En op een magnetische roerder?

Hmm, ik leg de lat weer hoog  >:(

Misschien gewoon de beste van de experimenten tot nu toe vergelijken met de perfecte gistarter uit de 'Adrie draad'.

den_organolept

Een kleine suggestie,

Dat Yeast Vit goed werkt is wel duidelijk, maar is een drupje olijfolie daar een waardevolle aanvulling op?
Dat zou ik wel eens willen zien.  :)


Adrie

Wederom een leuk experiment, Jacques, maar, met alle respect, ik vind het jammer dat je de ultieme starter er nou net niet bij hebt: continu beluchten + gistvoeding + olijfolie. Fles 1 heeft wel meer beluchting gehad dan de rest, maar te kort om de gist aan een langdurige aerobe groeifase te helpen en daarmee kweek je nou juist de meeste gist. Ik denk dat fles 1 niet veel meer zuurstof heeft gekregen dan fles 2. In beide flessen heb je waarschijnlijk de zuurstofverzadigingsconcentratie bereikt voordat de gist serieus is gaan groeien, maar daarna heeft de gist de zuurstof snel opgebruikt en is verder anaeroob (en dus langzaam) gaan groeien. Daarnaast heeft deze fles wellicht iets meer zuurstof gekregen, maar groeit ie op een arm medium, net als fles 2 trouwens. Het is genoegzaam bekend dat alleen moutextract te arm is om genoeg gist mee te kweken. Je probeert nu twee variabelen te vergelijken: gistvoeding toevoegen (en dan is met name stikstof belangrijk) en onverzadigde vetzuren toevoegen door beluchten of door olijfolie (waarbij je de olijfolie variant ook nog eens zuurstof toedient). De combinatie gistvoeding + veel zuurstof (voor de aanmaak van onverzadigde vetzuren én voor een aerobe groeifase) is de meest optimale en die combinatie mist in jouw experiment. Interessanter zou zijn geweest wanneer je vier flessen had genomen:

1: 24 uur beluchten, yeastvit toevoegen en olijfolie toevoegen.
2: 24 uur beluchten, yeastvit toevoegen en geen olijfolie toevoegen.
3: 24 uur beluchten, geen yeastvit toevoegen en wel olijfolie toevoegen
4: niet beluchten, wel yeastvit en olijfolie toevoegen.

Zo varieer je per fles maar 1 variabele en kun je onderzoeken wat de bijdrage is van elke afzonderlijke component. Maar je moet dan natuurlijk wel beschikken over drie aquariumpompjes en bruissteentjes of magneetroerders. Die heb ik helaas ook niet, anders zou ik dit experiment graag eens doen.

Hopmans

Citeerik vind het jammer dat je de ultieme starter er nou net niet bij hebt: continu beluchten + gistvoeding + olijfolie.
Alles op z'n tijd Adrie.
Rustig.  :merlin:

Zuivere zuurstofboost is ook wel een mooi experiment.
Mmm, die moet ik weer doen zeker.

 :)

Drents Hopbier

Citaat van: Adrie op 25-12-2007  20:11 uMaar je moet dan natuurlijk wel beschikken over drie aquariumpompjes en bruissteentjes of magneetroerders. Die heb ik helaas ook niet, anders zou ik dit experiment graag eens doen.

Maar je zou de luchtstroom uit 1 pompje kunnen verdelen. En een dun slangetje met fijne gaatjes geeft ook luchtbelletjes.

Hopbier

Jacques

Citaat van: EBC op 25-12-2007  18:41 uGa je ook continu beluchten? Want zo een paar keer 20 minuten levert waarschijnlijk dezelfde zuurstofconcentratie op als flink schudden met de deksel erop.

Fles 1 is niet zo een paar keer 20 minuten belucht. De beluchting bestond uit 2x 20 minuten en 3x 30 minuten met tussentijds 10 minuten. 3 uur na toevoeging van de gist is er dus nog belucht. Dit is vele malen intensiever dan de andere flessen. De wijze van beluchten van fles 1 is naar mijn oordeel ook veel intensiever dan zoals die door menig ander hobbybrouwer wordt uitvoert. Mijn aquariumpompje heeft een hoge capaciteit en er is maar 600 ml wort belucht. Dat betekent dat tijdens het beluchten een overmaat aan zuurstof aanwezig was. Maar het is natuurlijk geen continue beluchting gedurende 24 uur.

Citaat van: Adrie op 25-12-2007  20:11 uHet is genoegzaam bekend dat alleen moutextract te arm is om genoeg gist mee te kweken. Je probeert nu twee variabelen te vergelijken: gistvoeding toevoegen (en dan is met name stikstof belangrijk) en onverzadigde vetzuren toevoegen door beluchten of door olijfolie (waarbij je de olijfolie variant ook nog eens zuurstof toedient). De combinatie gistvoeding + veel zuurstof (voor de aanmaak van onverzadigde vetzuren én voor een aerobe groeifase) is de meest optimale en die combinatie mist in jouw experiment. Interessanter zou zijn geweest wanneer je vier flessen had genomen:

1: 24 uur beluchten, yeastvit toevoegen en olijfolie toevoegen.
2: 24 uur beluchten, yeastvit toevoegen en geen olijfolie toevoegen.
3: 24 uur beluchten, geen yeastvit toevoegen en wel olijfolie toevoegen
4: niet beluchten, wel yeastvit en olijfolie toevoegen.

Zo varieer je per fles maar 1 variabele en kun je onderzoeken wat de bijdrage is van elke afzonderlijke component. Maar je moet dan natuurlijk wel beschikken over drie aquariumpompjes en bruissteentjes of magneetroerders. Die heb ik helaas ook niet, anders zou ik dit experiment graag eens doen.

Het door mij uitgevoerde experiment bevestigt dat je meer gistgroei krijgt als je gistvoeding aan het wort toevoegt. Daar kan eigenlijk geen discussie meer over bestaan. SiriS Yeast ViT lijkt een betere gistvoeding te zijn dan Nutrivit.
Verder lijkt olijfolie een minder intensieve beluchting meer dan te compenseren. Zowel fles 1 als fles 2 zijn immers niet voorzien van gistvoeding. Pas na het verdere verloop van het experiment krijgen we daar meer duidelijkheid over.

Het meest waardevolle van het experiment zoals ik het nu aan het uitvoeren ben, is dat gebleken is dat als je de pH corrigeert na toevoeging van SiriS Yeast ViT deze sneller aan de gang komt. Dit kan overigens ook veroorzaakt zijn door de beluchting. Een nader experiment om hier duidelijkheid over te krijgen lijkt gewenst.

Het is voor mij niet mogelijk om een opzet zoals je die hierboven weergeeft technisch uit te voeren. Wel zou ik 3 keer een hoeveelheid wort 24 uur kunnen beluchten, maar dan moet  ik er wel voor zorgen dat het wort steeds dezelfde zwaarte en pH heeft (is natuurlijk wel te regelen). Op deze wijze zou ook jij het experiment ook kunnen uitvoeren.   ;D

Overigens is niet mijn bedoeling om de perfecte giststarter te verbeteren maar de condities te ontdekken waardoor de hoofdgisting beter verloopt.


Adrie

OK, duidelijk. Gistvoeding blijkt inderdaad essentieel te zijn. Wat betreft die olijfolie en minder intensief beluchten: dat geldt dan alleen voor de aanmaak van onverzadigde vetzuren, niet voor het vervangen van een langdurige aerobe groeifase.

Jacques


Voor het lopende experiment heb ik vandaag de soortelijke massa bepaald van de vier bieren met een nauwkeurige hydrometer met een maatverdeling in graden Plato. Daarnaast heb ik de pH-waarden bepaald met een handmodel pH-meter die ik geijkt heb met betrouwbare pH-buffers.




Het bier heb ik zo veel mogelijk van de gist afgegoten. Daarna met het depot geschud en in een glazen schaaltje gegoten. Aangevuld met water tot een gewicht van 100,0 gram. De inhoud van het schaaltje geroerd en vervolgens in maatglas met een inhoud van 25 ml gedaan.
Deze handelingen heb ik dus 4 maal uitgevoerd.

De maatglazen voorzien van een rubberen stop met waterslot en in de koelkast gezet om uit te klaren.

De door mij vastgestelde SG- en pH-waarden zijn  als volgt:
 
FlesnummerºPlatoBerekend SGpH-waarde
11,910074,49
22,610104,58
32,610104,75
42,910115,08

De verschillende 'bieren' zijn door mij ook geproefd.
De resultaten daarvan is volgt:
1   moutig, fruitig, fris, bierig
2   vettig, vol, minder fris dan monster 1
3   gistachtig, gistvoedingsmaak, zwavelig, licht samentrekkend, zeer licht zuur
4   zout, licht zoetig

Het is alweer niet te geloven dat de smaakverschillen tussen de diverse monsters zo groot is.
Monster 3 vertoont verschijnselen van autolyse. De hogere pH-waarde, de slechte schuimvorming en de smaak doen dit vermoeden. Dit is niet zo verwonderlijk gezien de grotere hoeveelheid gevormd depot. Het zou ook kunnen dat 5 gram gistvoeding per liter toch iets te veel van het goede is voor een goede smaak, ook voor een starter.
Zeer opvallend is ook monster 4. Bij dit bier proefde ik een overheersende zoute smaak. In de verte was er nog een lichte zoetige smaak. Niet prettig te noemen.
Qua smaak sprong monster 1 er met kop en schouders boven uit.

De verschillen in SG zijn bij dit experiment aanmerkelijk groter dan bij het vorige experiment. De laagste waarde is behaald door het wort intensief te beluchten en geen gistvoeding dan wel olijfolie toe te voegen. Heel opmerkelijk is dat de hoeveelheid depot onder in de fles bij dit monster juist het minste is.
De gistvoeding van Siris komt er in dit experiment qua depotvorming (lees aanwas biomassa) beter uit dan Nutrivit. Nutrivit geeft een hogere eind SG en een hogere pH-waarde. Verder heeft het monster met Nutrivit een kleinere depotvorming.
Gelet op de nu behaalde pH-waarde voor het monster met SiriS Yeast ViT kunnen we veilig concluderen dat de lage pH-waarde bij het vorige experiment een gevolg was van en infectie. De rubberen stoppen en watersloten zijn mijn inziens een betere bescherming tegen infecties dan watten die je niet zo goed kunt desinfecteren.


Op basis van de door mij uitgevoerde experimenten kom ik tot de conclusie dat beluchten een positieve invloed heeft op de vergistingsgraad. Heel opmerkelijk is dat een intensieve niet betekent dat de hoeveelheid biomassa ook toeneemt. Hiervoor moet je toch gistvoeding toevoegen.

Bij een volgend experiment (ik weet nog niet wanneer ik die ga uitvoeren) zal ik een 24-uur beluchting met olijfolie, de combinatie olijf/gistvoeding zonder en met beperkte beluchting met elkaar vergelijken. Een dergelijke opzet is praktisch voor mij goed te realiseren.




Omdat ik vanmiddag al het SG gemeten heb kan ik jullie al de eerste resultaten laten zin van de depotvorming. In toenemende mate van de biomassa is de volgorde 1, 4, 2 en 3. De olijfolie scoort dus niet zo slecht is mogelijk een aardig alternatief als je zonder gistvoeding zit.

Jacques

De monsters in de maatglazen zijn nu uitgeklaard.



De kleurverschillen zijn veroorzaakt door het verdunnen van de monsters om steeds hetzelfde volume te hebben voor het bepalen van de hoeveelheid depot. Bij de ene fles heb ik namelijk verder door kunnen schenken voordat de gist meekwam dan bij de andere fles.

RobinB

Mooi experiment, leuke resultaten!

Aangezien de smaak van 1 het best was en het depot van 3 het grootst, ben ik geneigd het volgende te concluderen:

- Begin optijd met je starter, gebruikt hierin in ieder geval ook YeastVit (en evt beluchting enz).
- Plan ook bezinkingstijd in om het supernatant te kunnen afhevelen.
- Gebruik alleen de gistslurry van je starter in beluchte wort.

:)

Eigenlijk ook al mijn werkwijze :D en verder bekend op het forum, maar mooi dat er onafhankelijke bevestiging is dat Yeastvit de hoogste gistopbrengst geeft!


Zoeken met Google op deze site.
Brouwspullen zijn ook te koop via Bol.com.
Als je iets bestelt bij Bol.com (ook andere zaken dan brouwspullen) via deze link steun je het forum.


Het boek van de beheerder van deze site.